DOLAR 32,3767 % 0.16
EURO 35,0559 % -0.16
STERLIN 40,9829 % 0.16
FRANG 35,9249 % 0.19
ALTIN 2.325,03 % 0,20
BITCOIN 2.281.184 0.006

Irak Türkmenleri (1)

Yayınlanma Tarihi :
Irak Türkmenleri (1)

Giriş:
Bu sütûnlarda belki birkaç gün sürecek çeşitli yönlerden “Irak Türkmenleri” bilgileri vereceğiz. ”Hâfıza-i beşer nisyan ile mâlüldür” gibi çok doğru bir darb-ı meselimiz vardır. Yani insan hafızası her zaman bazı şeyleri çabuk unutmaktadır. Gerçekten, özellikle Saddam sonrası Irak’ında çok şeyleri çabucak ve kolayca unuttuk. Bizim gençliğimizde, Türkiye matbuatında hemen hemen hergün Irak’ın “Türkmen yapısı ile ilgili haber ve yorumları görür, yüzyıldan beri çok konuştuğumuz şu “Misak-ı Milli” dışında kalan bura insanlarımızı sosyal, edebi, iktisadi, demografik ve daha birçok yönleri ile ortaya koyan çok mükemmel birkaç çalışma ile tanışırdık. Ortadoğu’da evvelden beri doğru veya yanlış, Avrupa politikalarının yerini, 1960’lardan sonra  ABD politikaları alınca, birden bire bu ülkenin geçmişinde hiç de faal rol oynamamış olan  “Kürt Politikaları” öne geçmiş, Arap Milliyetçiliği döneminden önce hâkim ve politika üreticisi olan Türkmen siyaseti, evvela ikinci şimdi de üçüncü duruma düşmüştür. Batılıların İkinci Meşrutiyet sonrası Arap politikaları bu coğrafyada huzuru sağlamaya yetmemiştir. Cetvel Hudut” tespitleri de bu sebeple yapılmıştır. ABD ise Haşimilerden uzaklaşarak sırf petrol saiki ile Suudilere yönelince, son 50 yılda bölgeyi din ve mezheplere göre dizayn etmeye başlamıştır. İşte bugünkü sıkıntının  üstü örtülü gerçek sebebi de budur.

Tarihçe:
Ortadoğu’da erken dönem Türklük, Türklerin Müslüman oluşlarından itibaren görünür şekle geldiğinden bu yana, ilk yerleşen Oğuzlara Müslüman-Türk anlamında, özellikle Araplar ve Farslar tarafından “Türkmen” denildiğini iyice biliyoruzAncak daha evvel de medenî unsurların yerleşik olduğu bu bölge ve “Irak-ı Arabdenilen Bağdat ve kutsal yerler, yerleşik mekânlar olduğundan göçebeliği kaybeden Türkmenler Türk, batı ve kuzeye giden, uzun zaman göçebelikte ısrar edenler de “Türkmen” diye vasıflandırılmaya devem edilmiştir.Gerçekten Irak’ın Türkmen bölgesi, bu coğrafyaya bitişik olan bölgelerde aynı Kürtler örneğinde olduğu gibi “Devlet” hâkimiyetine ısınamadıkları halde daha Selçukiler devrinden itibaren Irak Türkleri,  “Köy-Bucak-Kaza-Vilâyet-Eyâlet” gibi modern bir devlet unsuru olmayı başarmışlardır. Bu sebeple Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da göçebelik ayrı bir sosyal yapıda devam etmiş, Halep çizgisi üstüne kadar Aşiret-Oba-Boy” geleneği sürmüştür. Bu sebeple 8. asırda buradan batıya geçen ve Suriye ile Filistin’de devlet olan Tolunoğulları ile İhşidleri de unutmamak şarttır. Çünkü bunlar tamamen Fergana menşeli, birçok zamanda Oğuz diye de adlandırılan “Karluk” Türkleri idi. Arapların ve Bizanslıların İslâm’dan evvel komşu olarak tanıdıkları ve Sasaniler ile arada tampon gördükleri Türk varlığının, bu coğrafyada daha kadim bir vaziyet arz ettiğini bilmeliyiz. Göktürk İlteriş Kağan’ın Bizans ile münasebetlerine ve Sasaniler ile birçok zaman medeni ilişkiler kurmalarına bakılırsa İslâm Peygamberi Hz. Muhammed’in de  Türklerle tanışıklığı izaha kavuşturulmuş olur.

Belki Türkmenlikten Türklüğe geçiş dönemi, tarihlerimizin yazdığı Abbasiler dönemi ile ilgilidir. 9.asır başlarından itibaren Halife Harun Reşid’in oğulları Memun ve Mutasım’ın Halifeliğinde, İslâm Ordusu’nda 30-50 bin Türk asıllı asker olduğu, asrın sonlarına doğru Türkistan’dan gelen insan selini zabtetmek mümkün olmayınca Bağdad-Samarra şehrinin kurulduğunu görüyoruz. Mutezile” ve “Şiilik gibi mezheplerin bu zamanda, Memun devrinde yayıldığı bilinirse de, anası Türk asıllı bir hanım olan Mutasım devrinde Türkler, Abbasi Ordusu’na iyice hâkim olmuşlardır. Afşın, Aşnas, Büyük ve Küçük Boğa  gibi muktedir kumandanlar ile Hakan ve oğlu Yahya gibi ilk Türkmen devlet adamları zamanında bugünkü Irak Türkmen coğrafyası teşekkül etmiştir. Hatta rivayete göre Türkmenlerin kanı bozulmasın ve nesli değişmesin diye Halifeler, tahsis ettikleri bütçelerle Türk Anavatanından Türkmen kızları getirterek Türk kumandanlarla evlendirmişlerdir. 11.asır başında Geylanlı Büvehoğulları’nın Hilafet üzerinde tazyikleri artınca, imdada Selçuklu Tuğrul Bey yetişmiş, 1055’te Sünnî Hilafet’in ilk ayrılıkçılarının kökü kazınarak Abbasi İslâm Devleti’nin siyasi varlığı tamamen teslim alınmıştır. İşte Irak Türkmen coğrafyası, bu tarihte kalıcı olarak hudutlarını çizmiş ve bu varlık, 1918’e kadar aralıksız olarak devam etmiştir.

Selçukiler, Abbasi Irak’ını tamamen Türk valiler marifetiyle idare etmişlerdir. Körboğa, Sungurca, Türkmen Musa, Çavlı; Irak’ta; Aksungur ise müstakilen Musul’da Selçuki valiliğini yapmışlardır. Aksungur’un oğlu Zengi ise bilâhare Musul Atabey’i tayin edilmiş ve bu aile, İslâm adına Haçlı Savaşları’nda çok büyük yararlıklar göstermişlerdir. İslâmi devir “Arap” tarihçisi İbni Haldun’un Arap, fanatik Kürtlerin “Kürt” dediği,  Mısır-Suriye Eyyubiler Devleti’nin kurucusu olan Selahiddin Eyyubi de işte bu Zengi Türkmen âilesinin tam bir Türk olarak yetiştirdiği kumandan ve devlet adamıdır. En iyi askerin Türk askeri olduğunu söyleyen Selahiddin’in, Eyyubiler Devleti zamanında Irak Türk coğrafyası, yani Musul, Erbil, Şehrizor ve Kerkük, Bağtekinler ve Muzaferiddin Gökbörü adlı Türkmen Atabeyler tarafından idare edilmiştir. Yani günümüzde sanıldığı gibi burada hiçbir şekilde Türklerin dışında bir hakimiyet söz konusu olmamış, 13.asır ortalarına kadar Atabeylik sürmüşse de,  Türk Moğollarının İran hakimiyeti yıllarında, bölge daha evvel batı ve kuzeye giden göçebe Karakoyunlular’ın hâkimiyetine girmiştir. Bunlara Erbil Atabeyleri de denilmektedir. Türkmen Şiası’na meyilli olduklarını bildiğimiz Karakoyunlular, Bayram Hoca zamanında özellikle Musul ve Kerkük’ü kışlık yurt olarak tutmuşlar, yazları da Erzurum ve Aladağ’a gitmişlerdir. 14.asır sonunda Irak Türkmen coğrafyası, Akkoyunlular’a ardından da Safeviler’e geçmiş, Çaldıran’ı takiben Kanuni ve sonrasında ise Türkiye’ye dâhil olmuştur. Kanuni ve 4.Murat zamanında Rumeli-Afyon-Urfa-Diyarbakır-Tokat’tan çok sayıda tımarlının bölgeye nakledildiği de bilinmektedir. İşte bugünkü Musul ve Kerkük Türkmenleri de dediğimiz  Irak Türkleri, bunların bakiyeleridir ve buradaki Türk siyasi hakimiyeti Mondros’a kadar devam etmiştir .

turkmen harita

Bugünkü Irak Türkmenleri Bölgesi

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeMebbistrendyol indirim kodutipobetPusulabetCasibomstarzbet giriştipobetbetturkey twitterbetturkey girişvevobahisgobahisbetsatligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comsekabetstarzbet adamsah.netbahis sitelerimarsbahiswinxbetbahis sitelericasino siteleriselçuksportsdeneme bonusuistanbul escortcasibomstarzbetpiabetstarzbet girişstarzbet girişbahsegelbahsegelklasbahisankara kombi servisiklasbahisbetebetbelugabahistipobetmariobetbetistmersin günlük kiralık evmarkajbetparibahisbetineceltabetmatadorbetgrandpashabetcasibomgobahisparmabetbettiltbetnisbetsatbetorspinligobetbetkanyonbetturkeyonwinsahabetrokubetmarsbahisextrabetikimisliwinxbetbahisalgorabetelexbetfunbahisartemisbetbetmatiksupertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybetintobetdiscountcasinomostbetbetroadpiabetmeritkingholiganbetjasminbetasyabahisredwinbetkolikdiscountcasino7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotaresbetfavoribahispadisahbetnakitbahispolobetsekabetmatbetpalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetrexbetjetbahisjojobetonbahissuperbetinbetexperbetperbahigopokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinebetturkeymariobetfavorisen1xbetBelge istemeyen bahis siteleribahiscomtipobetgrandbettingtruvabetbahiscasinotarafbetbahiscommariobetbetistmarkajbetbetinematadornetcasibombelugabahisbetebet1xbetasyabahiscasinovalediscountcasinoelexbetfavoribahisbahiscombahiscombelugabahisbelugabahisbetistbetistceltabetceltabetklasbahisklasbahismariobetmariobetrestbetrestbettarafbettarafbettipobettipobetcasibomcasibomcasibomcasibomstarzbetsahnebetlimanbetredwinmatadorbetmatadorbetbetkombetkomvenüsbethilbetjasminbetpiabetartemisbetmaltcasinoasyabahisbetorspinbettiltmarkajbetbetkombelugabahisrestbetbetpercasibomsancaktepe çilingircasibomcasibomcasibomcasibom
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort