M. Türker BAL
Son çeyrek asır içerisinde ülkemizde daha çok gündeme gelen ‘Pîr-i Türkistan Hoca Ahmed Yesevî’ ismi ve bu çerçevede dile getirilen görüşler, konu ile ilgisiz insanlarda bile Ahmed Yesevî hakkında bir kanaatin oluşmasını sağlamıştır. Ülkemizin hemen her köşesinde “Ahmed Yesevî” ismi verilen cadde ve sokaklar; eğitim kurumları bu ilginin gündelik hayatın bir parçası haline gelmiş yansımalarıdır. Ahmed Yesevî hakkında hem akademik düzeyde, hem de popüler kültür ortamlarında birçok faaliyetin sergilendiği de görülmektedir.
Bu popülerleşmenin beslediği merak ile Hoca Ahmed Yesevî ve Yesevîlik tarikatı hakkında gündeme getirilen birçok soruyu aydınlatmak için Yesevî hakkında bir başvuru kaynağı olacak ve özellikle gençlere Ahmed Yesevî ve tasavvufî yolunu tanıtacak ve hikmetleri ile tanışmalarını sağlayacak bir eserin yayını gerekiyordu. Yaklaşık 25 yıldır, Ahmed Yesevî ve Yesevîlik üzerinde çalışan Dr. Hayati Bice’nin işte bu gerekliliği karşılamak üzere hazırladığı “Hoca Ahmed Yesevî ve Hikmetleri” kitabı H yayınları arasında okura sunuldu.
Dr. Hayati Bice’nin kitabını okuyacak insanları akademik bir çalışma formatının soğukluğu ile karşı karşıya bırakmamak üzere dipnotlara boğmadan, muhtelif kaynaklardaki -ve bazen birbiriyle çelişen- rivayetler, mümkün olduğunca tarihî realitelere uygun şekilde düzenlenerek verildiği görülüyor.
Kitabın girişinde Türklerin İslâmlaşma tarihi, üç asırlık bir süreç 35 sayfaya başarıyla sığdırılarak güzel bir şekilde özetlenmiştir.
Dr. Bice’nin eserinin 215 sayfalık ilk bölümünde “Hoca Ahmed Yesevî’nin Tarihî ve Menkıbevî Hayatı” başlığı altında Hoca Ahmed Yesevî’nin hayatı kaleme alınmıştır. Ahmed Yesevî’nin hayatı, rivayetlerden yola çıkılarak bir roman tadında okunmasını sağlayacak menkıbelerle anlatılmış ve Ahmed Yesevî ile ilgili menkıbelerin tarihî kaynaklara sadık kalarak nakledilmesi uygun görülmüştür. Bu çalışma ile her şeyden önce bir ‘tarîkat kurucusu’ olan Ahmed Yesevî’nin tarîkatı olan Yesevîlik (= Yesevîyye) yolu, -bir bütün halinde sunularak- çağdaş dünyanın insanları için ilk kez erişilebilir, pratikleri ile yaşanılabilir bir hale getirilmiştir. Kitabın “Yesevîlik Âdâbı” ile ilgili sayfaları sayesinde Yesevîlik tarîkatı, çağdaş dünyanın insanları için güncellenmiştir, denilebilir.
Eserin ikinci bölümünde ise Ahmed Yesevî’nin mesajını asırlardır nesilden nesile aktaran ve “hikmet” adı verilen şiirlerinden seçilen 99 örnek hikmet okura sunulmuştur. Ahmed Yesevî’nin kendisinden önce -ve sonra- yaşamış diğer Türk evliyası arasından öne çıkmasında kuşkusuz, ‘hikmet‘leri çok etkili olmuştur. Kitap üretimin çok zor olduğu yüzyıllarda yazılı olmaktan ziyade sözlü nakil ile kuşaktan kuşağa aktarılan Yesevî hikmetlerinin, “Hazret Sultan Yesevî” isminin asırlara direnmesinde oynadığı rolü, ilahî rahmetin Türk yurtları üzerinde bir tecellisi olarak değerlendirmek yerindedir.
“Yesevî Hikmetlerinden Seçmeler” bölümünde, 176 sayfada sunulan 99 hikmet seçilirken, öncelikle gençler için yararlı olacağı düşünülen ve Ahmed Yesevî’nin misyonunu en iyi şekilde yansıtacağına inanılan hikmetler tercih edilmiştir. Bu hikmetler dikkatle incelenirse Ahmed Yesevî’nin gönül dünyasına ulaşabilmek ve hikmetlerle sunmak istediği ana mesajını kavramak mümkün olabilecektir.
Kaynakça ise Yesevî ve Yesevîlik hakkında daha geniş bilgi sahibi olmak isteyen her düzeyden insanımıza yol gösterecek tarzda, bir referans kaynağı olarak ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Böylece Ahmed Yesevî ve Yesevîlik konusunda derinleşmek isteyen her düzeyden okur için sağlam bir referans listesi sunulmuştur.
Son olarak şunu belirtmeliyiz: Burak Anılır tarafından düzenlenen ve Ahmed Yesevî Türbesi’nin kubbesinden bir görünüm ile süslenen zarif kapağı ile Dr. Hayati Bice’nin “Pîr-i Türkistan Hoca Ahmed Yesevî ve Hikmetleri” eseri kitaplığınızda mutlaka yer alması gereken temel bir eserdir.
***
Pîr-i Türkistan Hoca Ahmed Yesevî ve Hikmetleri, Dr. Hayati Bice, H Yayınları, 447 sayfa, İstanbul-Kasım 2014.
İnternetten Sipariş Adresi: http://www.kitapyurdu.com/kitap/default.asp?id=710911