DOLAR 32,4134 % 0.17
EURO 35,0097 % -0.26
STERLIN 41,1891 % 0.4
FRANG 35,9350 % 0.18
ALTIN 2.324,34 % 0,17
BITCOIN 2.295.388 1.624

AHMED YESEVÎ VE TÜRK AŞÎRET YAPISINA GİRİŞ VII

Yayınlanma Tarihi :
AHMED YESEVÎ VE TÜRK AŞÎRET YAPISINA GİRİŞ VII

Ali BADEMCİ

alibademci@gmail.com

 

En başta  bu serinin  Yesevi yılı için 25 makale boyutunda olacağını söylemiştim. 500 okuyucu ile başladık şimdi 250’ye kadar düştü. Esasında bu yazılar  bir kitap hazırlığı değildir; öyle olsaydı daha zor olurdu!  O sebeble   ileride eli kalem tutacaklara   ufuk açmak düşüncesiyle mümkün mertebe teferruatlı kaynaklara da inmedik. Fakat  başlıktan iyice anlaşılacağı gibi  bu temel  kavramları az çok tanımadan  esas mevzua geçme imkânı yoktur. Çünkü Yesevî konar göçerliği öyle yüzeysel bir mesele değildir. İstılâhlar mevzuunu bitirdik; sanırım sıkılmayacaksınız.  Kolay ulaşabileceğiniz kaynaklar da veriyoruz ki daha mükemmel  çalışmalar  yapılabilsin! Arkadaşlar hep soruyorlar ne çalışalım diye! İşte size, böyle önemli yılda,   ömrünüzce çalışsanız bitmeyecek mevzular! Bir ucundan alıp gideceksiniz!

 

 

 

Türkler’de Oba-Boy-Bod-Bağ-Uruğ tamamen sosyolojik ve kültürel tanımlar olup hiçbir şekilde Arap kültüründeki Kabile Asabiyeti ve etnolojik gerginlik bu deyimlerde yoktur. Kaşgarlı’nın  ancak Allah’ın   bileceği kadar fazla sayı ile ifade ettiği Türk kavim ve kabilelerinde gerçekten   deyimin Arap kültüründe ifâde ettiği anlamlar bizim kültürümüzde hiç geçerli değildir. Âile ve Sülale’de pederî bir yapı olduğu ve erkek kökünde birleşildiği halde  birkaç âile  ve ya birkaç sülâlenin  meydan getirdiği, büyük âilede Dayı ve Hala çocukları ile çerçeve oldukça genişletilmiştir. Onlarca ve belki de yüzlerce Boy veya Obalar’dan meydana, Budun-Bukun-Halk-Kavim gibi oluşumlar artık kitleleşmiş ve özellikle belli bir coğrafyayı ele geçirmek ve yurt yapmak için  devletleşmeye başlamıştır. İşte Orhun  Yazıtları Kültiğin güney  8 numaralı taşta “Türük bod(un):ölt(e)çi s(e)n ötük(e)n” (Talât Tekin, Orhun Yazıtları,s..22) ifâdesiyle  ölmemek için Türkler’in Ötüken’in sınırlarına hâkim olması gerektiği öğütlenmektedir. Uluslaşmak ise bambaşka bir safhadır ki artık birçok Budun iştiraki ile milletleşmenin son basamağına gelinmiştir. Ulus’da da milletleşmede mevcut olan her şart canlı olarak ayaktadır. Hatta XIX. yüzyıla kadar Uluş veya Ulus şekli ile deyimler, Moğollar’da olduğu gibi, modern anlamda  Millet mefhumu yerine kullanılıyorken bu zamandan sonra sosyolojinin  gelişmesi ve mevcut etnolojinin tarihe uyarlanması ile birden fazla Türk Ulusu’nu içine alan ve  özellikleri ta âileden beri gelen Millet deyimi sosyal ve devlet hayatımıza oturmuştur. Kültür yoğunluğunun fazla olduğu  bugünkü Türk devletlerinde Millet mefhumu asri, anlamda kabul görmüştür. Bu gelişme Yazıtlar’ın ruhuna da uygundur; çünkü bu tarihi metinlerde Türk deyiminin açılımı olmadığı halde başta Oğuz, Karluk, Kıpçak gibi Türk kavim adlarının açılımı mevcuttur.

 

Tabiî olarak artık  millet çok kalabalık ve geniş bir oluşumdur. Günümüzde olduğu gibi ayrı ayrı vatanlar ve siyasi hudutlar sebebiyle oluşumu bir yere de yapıştırmazsınız. Bugün gelinen sosyolojik ortamda, aynı dil fakat farklı lehçeleri de konuşabilen, müşterek kültür ve tarihi paylaşan, aynı soydan gelen, geçmişte müşterek veya ayrı ayrı bir coğrafyayı vatanlaştırmış devasa insan topluluğuna Millet denmekte olup, teşkilatlanmış şekli de Devlet’tir. İlk sosyololarımızdan M. İzzed’e “Millet inkişaf etmiş bir milliyetdir” ( Mehmet İzzed, Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat,s.17.)  tesbitinde son kelimenin yerine Ulus deyımini korsak  Millet gelişmiş ulustur , sonucuna varırız  ki  doğru olanı budur da budur. Sözün gelişi bir Özbek Milleti diyemeyiz. Çünkü böyle bir millet yoktur; bağlı bulunduğu ve başka toplulukların da aidiyeti olan bir etnolojik durumla karşı karşıyayız. Gerçekten bugünkü Özbekler birçok Türk aşiret, kavim ve kabilesinden meydana gelmiş ancak bir Ulus’tur. Kazaklar içinde aynı şey geçerlidir; onların kavim adı Kıpçak’dır, ki bu hususu Moğolluk ile karıştırmamak gereklidir! Çünkü Çin tarihlerinde bile Kitan ve Tatarlar gibi yabancı veya aynı soydan gelen kavimler Göktürkler veya Uygurlar’ın çobanlarıdır. (Özkan İzgi, Çin Elçisi Wang Yen-Te’nin Uygur Seyahatnamesi, TTK, Ankara 2000, s.50). Fakat Kırgızlar için aynı şeyi söyleyemeyiz; onlar anavatanın dışına çıkmamış ve küçük bir parça olarak Türkistan’da kalmış olsalar bile onlar bir Türk  kabilesi veya kavmidir. Çünkü Özbek ve Kazaklar içerisinde  Kıpçak, Tatar, Nogay, Türkmen, Kuman, Bulgar gibi birçok Türk kavim ve kabilesi  bulunmaktadır. Türklüğü ve parçalarını ifâde ederken bu kriterlere uyulursa her şeyden evvel  daha şık ifâde ortaya çıkar. Bugün gerek Kazaklar gerek Özbekler devletleşmiş büyük Türk Ulusları olup Türk Milletinin en büyük hisseleridir. Bunun için az çok Türk Dünyasını ifâde etmek için kullanılan birkaç devlet, fakat tek milletiz. Bu gerçeği değiştirmemiz ve tadil etmemiz mümkün değildir. Bolşevikler devrinde Rus alimleri bile bu gerçeğin dışına çıkmazken bugün Türk devletlerinde görülen ideolojik   saplantıların hiçbir kıymeti yoktur.

Birer Türk olarak  kendimizi şöyle bir şablona oturtursa mefhumları doğru kullanmış oluruz inancındayız: Patoz  Alioğlu ailesi, Patozoğulları sülalesi, İnnepli Yörük  Obası, Akgeçili Budunu, Türkmen Ulusu, Türk Milleti’ndenim. Tanrı huzuruna bu cevaplarla çıkarsanız daha kolay hesap verirsiniz. İslam Milleti diye bir şey yoktur, ancak İslâm Ümmeti diyebiliriz. İlk deyim siyaset kokan aldatıcı ve milliyetçiliği ortadan kaldırmak için uydurulmuş muzır bir adlandırmadır.

 

Kültürümüzde görülmüştür ki bir yerde Oba olan bir Türk topluluğu başka coğrafyada önderlik göstermiş ve Ulus hâline gelmiştir. Millet hayatımızda görülmüştür ki Orhun Havzası veya Kuzey Çin’de ’de Budun yani Kavim olan Tatarlar  Altınordu’da Ulus’tur. Aynı şekilde gibi Deşt-i Kıpçak’ta  Hanedan veya Kavim olan Özbekler Türkistan’da  Ulus’tur. Türkmenler ve Kazaklar için de Türkistan’da  aynı nitelemeyi yapmamız gereklidir. Kültürel değişiklikler de olabilir; Doğu Türkistan’da Uygurlar bir Kavim; önderliklerini kabul eden veya birlikte oldukları Türk Boy ve Halklar’ı da Uygur Ulusu içindedir. Lâkin Şarki Türkistan dışında  Uygurlar  ataları Oğuz olan bir Türk kavmidir.

 

 

Serinin ilk yazıları:

 

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeMebbistrendyol indirim kodutipobetPusulabetCasibomstarzbet giriştipobetbetturkey twitterbetturkey girişvevobahisgobahisbetsatligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comsekabetstarzbet adamsah.netbahis sitelerimarsbahiswinxbetbahis sitelericasino siteleriselçuksportsdeneme bonusuistanbul escortcasibomstarzbetpiabetstarzbet girişstarzbet girişbahsegelbahsegelklasbahisankara kombi servisiklasbahisbetebetbelugabahistipobetmariobetbetistmersin günlük kiralık evmarkajbetparibahisbetineceltabetmatadorbetgrandpashabetcasibomgobahisparmabetbettiltbetnisbetsatbetorspinligobetbetkanyonbetturkeyonwinsahabetrokubetmarsbahisextrabetikimisliwinxbetbahisalgorabetelexbetfunbahisartemisbetbetmatiksupertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybetintobetdiscountcasinomostbetbetroadpiabetmeritkingholiganbetjasminbetasyabahisredwinbetkolikdiscountcasino7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotaresbetfavoribahispadisahbetnakitbahispolobetsekabetmatbetpalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetrexbetjetbahisjojobetonbahissuperbetinbetexperbetperbahigopokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinebetturkeymariobetfavorisen1xbetBelge istemeyen bahis siteleribahiscomtipobetgrandbettingtruvabetbahiscasinotarafbetbahiscommariobetbetistmarkajbetbetinematadornetcasibombelugabahisbetebet1xbetasyabahiscasinovalediscountcasinoelexbetfavoribahisbahiscombahiscombelugabahisbelugabahisbetistbetistceltabetceltabetklasbahisklasbahismariobetmariobetrestbetrestbettarafbettarafbettipobettipobetcasibomcasibomcasibomcasibomstarzbetsahnebetlimanbetredwinmatadorbetmatadorbetbetkombetkomvenüsbethilbetjasminbetpiabetartemisbetmaltcasinoasyabahisbetorspinbettiltmarkajbetbetkombelugabahisrestbetbetper
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort