DOLAR 32,3724 % 0.16
EURO 34,9785 % -0.32
STERLIN 40,9584 % 0.16
FRANG 35,8737 % 0.08
ALTIN 2.325,56 % 0,22
BITCOIN 2.277.631 0.436

BATI’DA VE BİZDE KENT-KENTLEŞME

Yayınlanma Tarihi :
BATI’DA VE BİZDE KENT-KENTLEŞME

Safter Tanık

 

Bir ülkenin gelişmişlik düzeyini, en iyi havadan görüyorsunuz. Neden mi? Görüş açınız genişliyor da ondan.

Eve kapanan kişinin, görüş açısı ne olabilir ki? Kentte; sokak ya da cadde, sıralanan binalar, bir de şanslı ise bahçe veya park. Kırsalda da köy evleri, tarla, orman, dağ, göl veya denizdir. Tabi ki bunlar; O’nun, görüş alanı içinde yer alan şeylerdir.

Uçakla yolculuk yapar iken, görüş açınız daha da genişliyor; hele kuş bakışı birçok ülke, şehir, köy ve kasabayı görmek ise farklı bir şey.

Her nedense büyük ülkelerde yaşayanların ufku daha geniş oluyor.

1990’lı yıllarda, Lalelide; bir arkadaşımın dükkânında sohbet eder iken, çoğunluğu kadınlardan oluşan bir müşteri grubu ile karşılaştım. Selam ve alışveriş faslından sonra; arkadaşıma, nereden geldiklerini sordum. “Sibirya-Novi Sibirski’den, 20 günlük bir tren yolculuğu ile geldiler” dedi.

Bana, ilginç gelmişti! “Çok uzak değil mi?” dedim, “yok, yok” dediler. Anlaşılan o ki geniş coğrafyada yaşayanların, zaman-mekân anlamı bir başka oluyor. Oysaki küçük ülkede yaşayanlar için, “köyden-kasabaya gitmek” bile bir zülüm ifade ediyor.

Paris

Paris’te dolaşıyorum, şehrin mimarisine hayran olmamak mümkün değil.

Bugünkü şehir mimarisini, Alman kökenli mimar Baron Haussmann’a borçlu. Bu arada; O’na büyük destek veren, Napolyon’un kardeşi oğlu İmparator III. Louis Napolyon’u da unutmamak lazım.

1848’den önce Paris; birbiri içine geçmiş evler, daracık-pislikten geçilemeyen sokaklar, dilenciler ve hırsızların yol kestiği, asayişten yoksun, anarşinin yatağı, yedi tepe üzerinde kurulu bir şehir imiş.

Haussmann; şehri sur dışı doğrultusunda genişleten, buradaki bağ ve bahçeleri de kapsayan alan için, daire şeklinde genişleme gösteren bir şehir planı yapmış. İşe de kendi evini yıktırmakla başlamış.

Cetvel ve pergelle çizilmiş, birbirini kesen geniş yollar açtırmış; bir tepe hariç, altı tepeyi dümdüz ettirmiş.

Sen nehrinin yatağını derinleştirmiş, çevre düzenlemesini yaptırmış, ırmaklar ve kapaklarla su seviyesini yükseltmiş. İçinden orduların bile geçebileceği kanalizasyonlar inşa ettirmiş.

Yıkılıp yeniden inşa edilen bu şehir, genişleyerek de bugünkü halini almış.

Bugün; hangi yoldan giderseniz gidin, şehrin merkezine varıyorsunuz. Şehir merkezinde; bir iki istisna dışında, yükseklik-dış görünüm itibari ile tarihi doku olduğu gibi korunmuş.

Baron Haussmann İstanbul’da

Paris projesi ile ün kazanan Baron Haussmann; 1870’te Sultan Abdülaziz tarafından, yangınlar nedeniyle tahrip olan İstanbul’un sur içi şehir planını yapmak için İstanbul’a davet edilmiş.

1873’te İstanbul’a gelmiş, İstanbul’un sur içi şehir planını hazırlamış.  Bürokratik engeller ile karşılaşmış, projesi uçuk ve maliyetli bulunarak reddedilmiş. Haliyle kısa bir süre sonra da İstanbul’u terk etmiş.

Tarih ve Kültüre Sahip Çıkma 

İnsan; Prag (Çek Cumhuriyeti), Roma-Floransa (İtalya), Bruges-Brüksel (Belçika), Budapeşte (Macaristan), Edinburgh (İskoçya), Krakow (Polonya), Dublin (İrlanda), Salzburg (Avusturya) gibi şehirleri görünce asırlar öncesine gidiyor. Bunun dışında; Avrupa’da, büyük tahribat ve yıkıma neden olan savaşlara rağmen, tarihi dokusunu korumuş birçok şehir-kasaba var. Zira İskandinavya’dan; Adriyatik’e varan coğrafyada,   bu özellikteki birçok şehir ve kasabayı görme fırsatım oldu.

Maalesef bizde; zengin tarih-medeniyete rağmen, tarihi dokusunu korumuş tek bir şehrimiz yok.

Yerleşik Kültür ve Kentli Olma 

Savaşta yaşadığı şehir-kasaba-köyü terk etmek zorunda kalan, tekrar doğup büyüdüğü yere dönüş yapmış. “Başka bir yere yerleşmek” gibi bir şey ise akla gelmemiş. Geri dönüp; eski yerleşim merkezini, aslına uygun bir şekilde onarıp, yeniden inşa etmiş. Bu; her savaş ve felaket sonrasında da yaşanmış.

Bizde; 40.000 köyden, 15.000’i boşalmış, sanki savaş ya da felaket yaşanmış gibi terk edilmiş.  

Budapeşte; 2. Dünya Savaşı sırasında, müttefik hava kuvvetlerinin yoğun bombardımanına maruz kalmış. Yollar, köprüler, binalar tahrip olmuş. Savaş sonrasında ise; aslına uygun bir şekilde onarılmış, inşa edilmiş.

Budapeşte Üniversitesi’nin; şehrin merkezinde, Tuna nehrine cepheli tarihi görkemli bir binası var. “Bunu; şehrin 40 km uzağına taşıyalım, burasını otel yapalım” diyeni bırakalım, düşüneni bile yok. İşte tarih ve kültür bilinci, böyle bir şey olsa gerek.

İtalya-Pisa Kulesi çevresinde manavlık yapan bir kişi; ailesinin burada, bu işi, 700 yıldır yaptığını söylüyor. Kentin yöneticileri; köklü ve kentli ailelerden geliyor, taşralı bir kişinin belediye başkanı olması ise düşük bir ihtimal.

Bizde; aynı kentte olsa bile, oradan oraya taşınmak bir marifet.  Doğduğu büyüdüğü mahalleyi küçümsemek, burada yaşayanlara hor gözle bakmak, sosyete muhiti yakınına taşınmak sınıf atlama. Taşralı olma, belediye başkanı seçilme nedeni. Kent yönetiminde;  kentliler değil, taşralılar hâkim konumda.

Medeni ve Bedevi Kültür    

Roma-Vatikan’da; tarihi doku ve estetiğe aykırı, tek bir bina yok. Mekke-Kâbe etrafında, 72 katlı bina yapmak ise medeniyet olarak kabul görmüş. Oysaki bu; olsa-olsa medeni değil, bedevi kültürün bir eseri. Zira medeniyet; çok katlı modern binalar dikmek değil, uyum ve estetiği dikkate almaktır.

Stockholm

Stockholm, coğrafi açıdan İstanbul’a benziyor; tabii ki şehir mimarisi oldukça farklı.

Aynı mimari tarzda inşa edilmiş eski binalar, geniş caddeler ortasında uzanan parklar şehrin tipik özelliği.

Tren, metro, tramvay ve otobüs ile yapılan toplu taşıma revaçta.

Şehir içi yollarda, ayrıca bisiklet yolu var. Gençler; kısa mesafede, okula veya işe gidiş-gelişte, bu yolu tercih ediyor.

Ulaşımda; toplu taşıt araçları ile bağlantılı iskele ve orta boy tekneler,   önemli bir rol üstlenmiş.

Herkesin arabası var, ama arabasını günlük yaşamda kullanan az.

Şehrin tarihi bölgesi, çağın ihtiyaçları doğrultusunda restore edilmiş.   Burada; bizdekinin aksine, şehrin köklü-varlıklı aileleri yaşıyor.

Norveç-Oslo  

Oslo, 635.000 nüfuslu bir şehir. Halkın çoğu şehrin banliyö civarında, demiryolu ve karayolu cepheli, taş-ağaçtan inşa edilmiş, üçgen damlı, tek tip standart görünümündeki evlerde yaşıyor.

Standardizasyon; o kadar öne çıkmış ki kapı numarasını bilmeseniz, aradığınız evi bulmanız mümkün değil.

Her evin önünde, küçük bir bahçe var. Tüm evlerin çatısı, dış cephesi ve kapı-penceresi aynı renkte, saksıların yeri bile belli. Öyle ki bir kapı veya pencereyi söküp, 40 km uzaktaki bir eve kolaylıkla takabilirsiniz. Bu da; plastik kaplamalı, demir-profilden mamul, kapı ve penceremin bozulan kilidini (ispanyolet kilit) akla getirdi.

Tamir için, usta getirdim. Usta; “artık bu kilitler yok, kapı-pencereyi değiştir” dedi. El işçiliği-alet takımıma güvenerek, bunu bulmak için yola koyuldum. Karaköy-Perşembe Pazarı gibi bir yerde bulamadım. “Çağlayan’da var” dediler. Buldum ve monte ettim.

Danimarka

Danimarka’da; bizdeki kerpice benzeyen, ancak güçlendirilmiş yapı malzemesi kullanılmış, çatısı preslenmiş otlarla örtülü köy evleri dikkatimi çekti. Bu da; bizdeki beton salgınını, tarla ortasında bile inşa edilen 5 katlı beton binaları hatırlattı.

Almanya

Almanya; 357.021 km kare yüzölçümlü, 82 milyon nüfuslu bir ülke. Tabi ki buna, ülkedeki yabancılar dâhil değil. Buna karşılık; Berlin, Hamburg, Münih, Köln dışında 1 milyonu aşan bir şehri yok. Yani bizdekinin tersine yaygın bir yerleşim şekli var.

Daire şeklinde planlanmış, ara-ana-otoban yollar ile bağlantılı köy- kasabalar; birbirinden ayrı yerleşim ve sanayi alanları ise dikkatimi çeken şey oldu.

Frankfurt-İstanbul

Uçakla, Frankfurt’tan İstanbul’a geliyorum. Uçağımız, havaalanındaki trafik yoğunluğu nedeni ile tur atıyor. Pencereden aşağıya baktığımda ise içim ürperiyor.

Şehrin; nerede başladığı, nerede bittiği belli değil. Gelişi güzel enine boyuna genişlemiş, genişlemeye devam ediyor, sanki ülke nüfusunun dörtte biri toplu bir imhaya hazır hale getirilmiş gibi.

Modern yapıların yanı sıra derme çatma binalar, konut-organize sanayi ile fabrikalar iç içe. Ana arterler dışında, yolların başı sonu görülmüyor. İstisnalar hariç, estetik ve zevkten yoksun, her türlü mimari tarz ile renk mevcut.

Sahil-saray-cami-mezarlık ve askeri alanlar olmasa, yeşili görmek nerdeyse mümkün değil. Mantar gibi her yerden bir bina fışkırmış, adeta birileri bir metrekare toprağı boş bırakmamaya yemin etmiş. Uyum-estetik ve yeşilden yoksun bir taş yığını.

Boğaz ve Osmanlı’nın görkemli eserleri olmasa, İstanbul’u tanımak mümkün değil.

Dünden Bugüne İstanbul

1950’li yılların ikinci yarısına kadar, İstanbul; yoğun yerleşim alanı itibariyle sur içi, Eyüp, Kasımpaşa, Beyoğlu ve Üsküdar ile sınırlı idi.

Sur içinde oturmayana, “İstanbullu” denmiyordu.

Gel zaman, git zaman Vatan ve Millet Caddesi ile sahil yolu açıldı.  Açıldı, açılmasına da yüzlerce tarihi eser dümdüz edildi.

Kat Mülkiyeti Kanunu

Kat mülkiyeti kanunu çıktı. Bu da para kazanma hırsıyla yanıp tutuşan yeni yetme inşaatçılar için adeta bulunmaz bir fırsat oldu.

Yeni Yetme İnşaatçılar

Kimine göre müteahhit, kimine göre de kalfa adı verilen bu yeni yetme inşaatçılar; bir sermayeye ihtiyaç duymaksızın, kat karşılığında, o güzelim konakları yıkarak zevkten ve estetikten yoksun, ne olduğu belli olmayan mimari tarzda binalar inşa etti.

Plan Var Uyan Yok

Sadece oturum alanı ve yükseklik ile sınırlı kalan imar planına, pek aldırış eden olmadı. Bazı yetkililer; zaman, zaman buna “hop” dedi ise de, sonradan yelkenleri indirmek zorunda kaldı.

İlk Yağma ve Talan

İstanbul’a olan göç, zaman içinde hız kazandı. Mücavir alanlar, özel-vakıf-hazine arazisi olmasına bakılmaksızın işgal edildi. Bu, öyle hale geldi ki; teneke-tahtadan inşa edilen evler, at arabası ile oradan oraya taşınarak, geceleyin neresi boşsa o yere bırakıldı.

Gecekondu Efsanesi

Gecekondu efsanesi, “İstanbul’un taşı toprağı altındır” sözü ile tüm Anadolu’da karşılık buldu, İstanbul’a olan göç de son hızla devam etti.

Örgütlü Yağma ve Talan 

Gecekondu yapılaşması; zaman içinde, gelişen ve değişen şartlara ayak uydurdu. Tahta ve tenekenin yerini, briket-delikli tuğla-çimento aldı. Bu iş; bireysel olmaktan çıkarak, organize bir işe dönüştü. Öyle ki bileğine güvenen, yanına üç beş bıçkını alan; işgal ettiği araziyi önce köylüsüne, daha sonra da kimi bulduysa babasının malı gibi sattı.

Sermaye ve Rantiye

Köprüler yapılırken, yeni rant alanları oluştu. Para babaları; bunu,   “her ne hikmetse” hep önceden keşfetti.

Yağma-Talana Prim

Mahalli idareciler; bu yağma ve talana ya kayıtsız kaldı ya da çanak tuttu. Kimi; rant sağladı, kimi de buraları oy deposu olarak gördü, yol-su-elektrik götürdü. Kentli ise; kente sahip çıkmamanın, tepkisizliğinin cezasını çekti.

Kültürel Gerileme

İstanbul’da, Anadolu’nun her şehir-kasaba-köy ve mezrasının bir gettosu oluştu.

“Kötü para, iyi parayı kovar” sözünü haklı çıkarırcasına, görgü kuralları ile hakka sahip çıkmayı, başkalarının hak ve hukukuna saygılı olmayı içeren yüksek kent kültürü; yerini görgü kurallarından yoksun, bencil- çıkarcı-fırsatçı, sahte kabadayı görünümlü kaba kuvvet gösterisini öne çıkaran bir alt ve yoz kültüre bıraktı.

Emlak Konut ve TOKİ

Bir zamanlar, Emlak Konut; “ucuz ve kaliteli konut üretsin, düzenli kentleşmeye katkısı olsun” diye kuruldu. Ancak; zaman içinde, “sosyal konut” adı altında, zenginlere konut üreten bir kuruluşa dönüştü. Bu;  bugün yok, yerini alan TOKİ de bundan farklı mı?

Aşırı Kar Hırsı ve Gelişigüzel Kentleşme

Bir de şehirle bağlantısız, nerede olduğu belirsiz arazileri ucuza satın alıp,  siteler inşa ederek maliyetinin kat-kat üstünde daire-villa satan inşaatçılar var.

Altyapı mı? “Nasıl olsa, devlet yapıyor”. Maliyet-kaynak kaybı mı?  “Önemli değil”. Nerede olursa, olsun; dağ-taş-ova fark etmez, 15-20 katlı sabit giderleri yüksek bina inşa etmek, aşırı karla satmak, abartılı site aidatı ile de tekrar-tekrar kazanç sağlamak bir marifet sayılıyor.

AVM Modası   

Son dönemde, bir rezidans ve alışveriş merkezi modası yaşandı.  Nerede inşa edersen et, fark etmez; yeter ki rezidans ya da alışveriş merkezi olsun,  kayıt dışı için de iyi bir yatırım aracı.

Kolaya Kaçmak ve Kaynak İsrafı

“Yolları kırıp dökmek varken, kanalizasyon-su-elektrik-telefon ve doğalgazı tek bir tünelden geçirmeye ne gerek var. Bu iş; hem pahalı, hem uzun vadeli, hem de vatandaşın takdir edemeyeceği bir iştir.”.

“Efendim; ana arterler dışında, cadde ve sokakların başı sonu belli değilmiş. O da laf mı? Cetvel ve pergelle çizilmiş yollar yapmak zor, alt-üst geçitler inşa etmek ise hem kolay, hem de iyi bir propaganda aracıdır”.

Orada Rantiyeden Zenginleşme Yok  

Londra’nın dışına çıktığımda; parselasyonu yapılmış, yol ve altyapısı hazır arsalar dikkatimi çekti. “Bu nedir” diye sorduğumda, arkadaşım; “İngiltere’de; toprak mülkiyeti değil, kullanım hakkı var” sözü ile söze başladıktan sonra, “Burası da; yerleşime açılan, bina oturum-yükseklik ve mimari tarzı belirlenmiş konut alanı” dedi.

Fransa ve Almanya’da; toprak mülkiyeti var ise de, kentin yerleşime açılan alanı kamulaştırıyor, yol-parselasyonu yapılıyor, altyapısı inşa ediliyor, belirlenmiş oturum-yükseklik-mimari tarzda bina inşa etmek üzere de müteahhitlere sunuluyor.

Orada, arazinin değer artışından kaynaklanan bir zenginleşme yok. Zira bu; kişinin değil, kentlinin hakkı olarak kabul ediliyor.

Bizde; önce yerleşim, sonra yol ve altyapı gibi bir kentleşme süreci yaşandı. Yanlışlığı; plan-program-kontrolden yoksun, rantiye amaçlı, yık-yap mantığı ile düzeltmeye çalışıyoruz. Bu da; uyum-estetik ve yeşilden yoksun, ruhsuz, stres yüklü, taş yığını kentler ile büyük bir kaynak kaybı ve israfını doğurdu.

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeMebbistrendyol indirim kodutipobetPusulabetCasibomstarzbet giriştipobetbetturkey twitterbetturkey girişvevobahisgobahisbetsatligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comsekabetstarzbet adamsah.netbahis sitelerimarsbahiswinxbetbahis sitelericasino siteleriselçuksportsdeneme bonusuistanbul escortcasibomstarzbetpiabetstarzbet girişstarzbet girişbahsegelbahsegelklasbahisankara kombi servisiklasbahisbetebetbelugabahistipobetmariobetbetistmersin günlük kiralık evmarkajbetparibahisbetineceltabetmatadorbetgrandpashabetcasibomgobahisparmabetbettiltbetnisbetsatbetorspinligobetbetkanyonbetturkeyonwinsahabetrokubetmarsbahisextrabetikimisliwinxbetbahisalgorabetelexbetfunbahisartemisbetbetmatiksupertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybetintobetdiscountcasinomostbetbetroadpiabetmeritkingholiganbetjasminbetasyabahisredwinbetkolikdiscountcasino7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotaresbetfavoribahispadisahbetnakitbahispolobetsekabetmatbetpalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetrexbetjetbahisjojobetonbahissuperbetinbetexperbetperbahigopokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinebetturkeymariobetfavorisen1xbetBelge istemeyen bahis siteleribahiscomtipobetgrandbettingtruvabetbahiscasinotarafbetbahiscommariobetbetistmarkajbetbetinematadornetcasibombelugabahisbetebet1xbetasyabahiscasinovalediscountcasinoelexbetfavoribahisbahiscombahiscombelugabahisbelugabahisbetistbetistceltabetceltabetklasbahisklasbahismariobetmariobetrestbetrestbettarafbettarafbettipobettipobetcasibomcasibomcasibomcasibomstarzbetsahnebetlimanbetredwinmatadorbetmatadorbetbetkombetkomvenüsbethilbetjasminbetpiabetartemisbetmaltcasinoasyabahisbetorspinbettiltmarkajbetbetkombelugabahisrestbetbetper
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort