DOLAR 32,4113 % 0.25
EURO 35,1999 % -0.08
STERLIN 41,2147 % 0.32
FRANG 35,9486 % 0.27
ALTIN 2.327,74 % 0,32
BITCOIN 2.300.768 0.177

VEHİP PAŞA

Yayınlanma Tarihi : Güncelleme Tarihi :
VEHİP PAŞA

     Ali BADEMCİ

      alibademci@gmail.com

 

 

 

Rejim ve Mustafa Kemal ile ne kadar ters düşerse düşsün Vehip Paşa üzerinde durulması gereken bir kahramandır. Herkes hatâ yapar, rahmetle anıyoruz.

 

VEHİP PAŞA

 

Gençler İttihat Terakki’yi daha yakından tanımak için çeşitli adlar altında topluluklar teşkil etmişler; birçok Enver Paşa grubu da var! Efendim bunlar ne yapar derseniz her şeyden önce görüş alış-verişi ve kaynak tanıtımı ile bilgileniyorlar. Elbette yazılanların çoğu yeni buluntular ve çoğu zaman hafızalarda kalanlar. Bunlardan sonuç çıkarılmaya çalışılmıyor; düzgün biyografiler de ortaya konmuyor, aslında eli yeni kalem tutanlar için en kolay şey biyografi yazmaktır. Bu konuda şark kültürünün batıdan çok zengin olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz!

 

Peki bu ölçüler içinde başlık olarak kullandığımız Vehip Paşa’yı kimler tanır? Atatürk’ü yanlış tanıtmaya çalışanlar elbette tanıyor ve hâin diye adlandırıyor. Halbûki o bir “Şark” kahramanı Osmanlı paşasıdır. Karabekirler ve “Milli Mücadele” onun açtığı yoldan yürümüştür. Kemalizm,  Rauf Paşa’ya çok itimad etmez; neden, saltanatçı görüşleri var, ayrıca Kafkas kavimlerinden birine mensup! Acaba duygusal hareket eder mi diye düşünülmüştür. Savaşı erken bırakan Rusya ve Kafkas milletleri ile bütün görüşmeleri Bahriye Nazırı Rauf yürütmüş fakat çok ilginçtir ki imzalar Enver Paşa tarafından Vehip Paşa’ya attırılmıştır! Yani Enver, Rauf’un öteki yüzünü önceden görmüştür. Peki kimdir bu Paşa, biraz yaklaşalım: Vehip Paşa Taşkentli, yani Türkistanlıdır; bizim tanıdığımız  YKB’nin kurucusu Kazım Taşkend onun yeğenidir; Kazım Bey bu soyadı da o sebeble  almıştır. Yani Taşkent’ten Türkiye’ye göçmüş bir Türk evlatları. Vehip Paşa Yanya Belediye başkanlarından Mehmed Emin Efendi’nin oğlu, Çanakkale Savaşı’nın kolordu komutanlarından Esad Paşa’nın küçük kardeşidir.

Biyografisini görelim: “Vehip Paşa 1899-1900’de 52. Sınıfın birincisi olarak, kurmay yüzbaşı rütbesiyle Harp akademisini bitirdi ve Yemen’de bulunan IV. Ordu’da hizmete başladı. Burada İmam Yahya ile yapılan savaşlarda, bölgede barışın sağlanmasında büyük rol oynadı. Daha sonra Diyarbakır Tümeni’ne kurmay başkanı olarak tayin edildi ve Erzincan’a Müşir Zeki Paşa komutasındaki IV. Ordu karargahına görevlendirildi. 31 Mart Vakası’ndan sonra, Hareket Ordusu komutanları ile İttihatçıların isteği üzerine İstanbul’a Harbiye Nezareti’ne tayin edildi. 1909’da Mahmud Şevket Paşa, Harbiye Nazırı olunca, Harp Okulu ve Kuleli’de bozulan askeri disiplin ve inzibatı sağlayabilmek düşüncesi ile Harb Okulu komutanlığına getirildi. Rütbesi kurmay binbaşı olmasına rağmen, verilen her görevi başarı ile sonuçlandırmasını bilen Vehip Bey, 1912 yılına kadar bu önemli göreve devam etti. Balkan ve I. Dünya savaşlarında büyük yararlıklar gösteren genç subayların yetiştiği bu dönemde Vehib Bey, Harp Okulunun gelişmesinde, modernleşmesinde, savaş gücünün, askeri disiplinin arttırılmasında büyük çaba harcadı.1912’de Yanya müstahkem mevkii komutanlığına tayin edilen Vehip Bey, burada kolordu komutanı olan ağabeyi Esad Paşa’nın emrinde görevlendirildi. Balkan Savaşı’nda 20 Eylül 1912’de seferberliğin ilanı üzerine, şiddetli Yunan saldırıları karşısında Yanya kalesini 20 Şubat 1913 tarihine kadar kahramanca savunmayı başaran Vehib Bey, kalenin teslim protokolünü Metaksas ile karşılıklı görüşerek yaptı. Ancak, Yunanlılar tarafından Atina’ya götürüldü ve dokuz ay süre ile tutuklu kaldı. Vehib Bey Balkan Harbi sonunda esaretten döndüğünde albaylığa yükseltildi. 22. Hicaz Tümen Komutanlığına atandı ve I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale cephesinde Liman Von Sanders’in yönettiği V. Ordu emrinde, Güney Grubu Komutanı olarak 15. Kolordu Komutanlığını yaptı. Vehib Bey önce 3. Tümeni ile Kumkale Yeniköy kıyılarını korumaya ve 11. Tümeni ile Çanakkale’de Besike kıyılarını savunmaya çalıştı. Düşman, Gelibolu yarımadasına çıkınca, 15. Kolordu güneye geçerek, kuzeydeki Esad Paşa komutasındaki kuvvetlerle İngiliz saldırısını durdurmak yolunda büyük çaba harcadı. Mustafa Kemal Bey (Atatürk), Anafartalar’da düşmanı durdurunca Esad Paşa, kardeşinden bu cephenin takviyesini istedi, Vehip Bey, sıkışık durumda bulunmasına rağmen, önce Nuri Conker’i alayı ile Mustafa Kemali desteklemeye gönderdi ve 8 Ağustos’ta bütün 8. Tümeni Esad Paşa’nın emrine verdi. Başkomutan Vekili Enver Paşa tarafından II. Ordu Komutanı olarak görevlendirilen Vehip Paşa, Erzurum Kalesinin Ruslar tarafından düşürülmesi üzerine 23 Şubat’ta ordu, komutanlığından affını isteyen Mahmud Kamil Paşa’nın yerine tayin edildi. Üç misli üstün Rus kuvvetleri karşısında 300 kmlik bir cepheyi 50 bin kişilik ordusu ile tutmaya çalışan Vehib Paşa, uğradıkları çetin saldırılara, şiddetli kışa, iaşe ve silah ikmali güçlüklerine rağmen kuvvetlerini dağıtmadı hatta eriyen birliklerinden Kafkas Tümeni adını verdiği yeni kuruluşlar meydana getirdi. Ayrıca, Kızıl İhtilal üzerine Bolşeviklerin savaşı durdurmasından yararlanarak 12 Şubat 1918’de iki kolla harekete geçti, 24 Şubat’ta Trabzon’u, Mart’ta Hopa’yı, alarak kalan bütün kuvvetleriyle 1914 sınırımıza ulaşmayı başardı. Kaybettiğimiz yerlerin geri alınmasından doğan bir sevinçle ordusuna yeni bir ruh kazandıran ve Başkomutanlıkça kendisine Batum, Kars ve Ardahan bölgesinin ele geçirilmesi emri verilen Vehib Paşa 25 bin kişilik bir kuvvetle 26 Mart 1918’de eski sınırları da aşarak Batum üzerine yürüdü. 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi’nin imzalanması üzerine Vehip Paşa bu bölgeden ayrılarak İstanbul’a geldi.

Enver, Talât ve Cemal Paşaların Almanya’ya kaçmasına rağmen İstanbul’da kalan ittihatçılardan çekinen hükümet, vekiller heyeti kararı ile tutuklattığı 63 kişi arasında Vehip Paşa’yı da Bekir Ağa Bölüğü’ne hapsettirdi. Tahliye edildikten sonra tekrar arandığını fark eden Vehip Paşa İtalya’ya kaçarak kendisini kurtarabildi. Daha sonra Almanya, Romanya, Yunanistan ve Mısıra giden Vehip Paşa, İtalya – Habeşistan harbinde Habeş ordusuna komutanlık yaptı. Sekiz ay süren Habeşistan İtalya Harbi sırasında emrindeki kuvvetlerin azlığına rağmen, İtalyanlar Vehip Paşanın cephesini bir karış geri süremediler. Ancak, Kuzey Cephesi düşürülerek imparatorun yurdunu terke mecbur bırakılması üzerine Vehip Paşa da erlerini silah ve cephanelerini beraberlerinde bırakarak memleketlerine yolladı. Bir süre daha İskenderiye’de kalan Vehip Paşa İstanbul’a döndü ve yurt topraklarında hayata gözlerini yumarak, Karacaahmet mezarlığına gömüldü.”

 

Konunun uzmanı Yüksel Nizamoğlu bakın Vehip Paşa için neler yazıyor: “Vehip Paşa, 1. Dünya Savaşı’nda önce Müstakil Hicaz Fırkası, daha sonra da II. ve III. Ordu komutanlıkları görevlerinde bulunmuştur. III. Ordu’nun 1918 yılındaki ileri harekâtında ordu komutanlığı görevinde bulunan Vehip Paşa, Batum’un alınmasından sonra Şark Orduları Grubu Komutanlığı’na getirilmiş (18 Haziran 1918), fakat bu görevi uzun sürmemiş ve 6 Temmuz 1918 tarihli irade-i seniye ile “ordu grubu kumandanlığı tahsisatıyla“, “Karargah-ı Umumi” emrine alınmıştır. Mondros Mütarekesi ülkenin kaderinde yeni bir dönem başlattığı gibi, Vehip Paşa için de sıkıntılı bir süreci başlatmıştır. İttihat ve Terakki aleyhindeki yayınlar sırasında Vehip Paşa da öne çıkmıştır. 1919 yılının Mart ayında ise tutuklanmış ve Bekirağa Bölüğü’ne konulmuştur. Vehip Paşa da diğer İttihatçılar gibi yurtdışına kaçmayı tercih etmiş ve önce İtalya’ya gitmişti. Bu sırada hakkında yargılanması için irade-i seniye çıkarılmıştır. Ancak yurtdışına kaçtığı anlaşıldığından 3 Eylül 1921 tarihinde askerlik mesleğinden çıkarılarak dört ay hapis cezasına mahkûm edilmiştir. Vehip Paşa bundan sonra hayatının ondokuz yılını yurtdışında yaşamış, değişik ülkelere gitmiş ve çeşitli olaylarla istihbarat raporlarına konu olmuştur. İtalya’da bulunduğu dönemde İttihatçılarla birlikte hareket eden Vehip Paşa Romanya’ya geçtikten sonra Türkiye’nin yeni yönetimi aleyhinde faaliyetlere girişmiş, 1928 yılında da Türk vatandaşlığından çıkarılmıştır. Vehip Paşa vatandaşlıktan çıkarıldıktan sonra Romanya’dan ayrılarak önce Atina, sonra da Mısır’a gitmiş ve yurda dönünceye kadar kısa aralıklar dışında burada yaşamıştır. Vehip Paşa Mısır’da bulunduğu günlerde de Ankara Hükümeti’ne karşı muhalefetini sürdürmüş, bu nedenle de takip devam etmiş ve hakkında muhbirler tarafından raporlar yazılmıştır. Bu raporların bir kısmı Dahiliye Vekaleti’nden Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği’ne de gönderilmiştir. Vehip Paşa’nın Mısır ordusunda Kral Fuad’ın isteğiyle askeri ıslahatlara giriştiği, ancak Habeşistan’a gitmesiyle bunun da yarıda kaldığı iddia edilmiştir. “ (Y. Nizamoğlu,  Bilimler Araştırmaları Dergisi. II, 2011: 270-289).

 

Rejim ve Mustafa Kemal ile ne kadar ters düşerse düşsün Vehip Paşa üzerinde durulması gereken  bir kahramandır. Herkes hatâ yapar, rahmetle anıyoruz.

 

Muhabbetle.

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeMebbistrendyol indirim koduPusulabetCasibomstarzbet giriştipobetbetturkey twitterbetturkey girişvevobahisgobahisbetsatligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comsekabetstarzbet adamsah.netbahis sitelerimarsbahiswinxbetbahis sitelericasino siteleriselçuksportsdeneme bonusuistanbul escortcasibomstarzbetpiabetstarzbet girişstarzbet girişbahsegelbahsegelklasbahisankara kombi servisiklasbahisbetebetbelugabahistipobetmariobetbetistmersin günlük kiralık evmarkajbetparibahisbetineceltabetmatadorbetgrandpashabetcasibomgobahisparmabetbettiltbetnisbetsatbetorspinligobetbetkanyonbetturkeyonwinsahabetrokubetmarsbahisextrabetikimisliwinxbetbahisalgorabetelexbetfunbahisartemisbetbetmatiksupertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybetintobetdiscountcasinomostbetbetroadpiabetmeritkingholiganbetjasminbetasyabahisredwinbetkolikdiscountcasino7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotaresbetfavoribahispadisahbetnakitbahispolobetsekabetmatbetpalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetrexbetjetbahisjojobetonbahissuperbetinbetexperbetperbahigopokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinebetturkeymariobetfavorisen1xbetBelge istemeyen bahis siteleribahiscomtipobetgrandbettingtruvabetbahiscasinotarafbetbahiscommariobetbetistmarkajbetbetinematadornetcasibombelugabahisbetebet1xbetasyabahiscasinovalediscountcasinoelexbetfavoribahisbahiscombahiscombelugabahisbelugabahisbetistbetistceltabetceltabetklasbahisklasbahismariobetmariobetrestbetrestbettarafbettarafbettipobettipobetcasibomcasibomcasibomcasibomstarzbetsahnebetlimanbetredwinmatadorbetmatadorbetbetkombetkomvenüsbethilbetjasminbetpiabetartemisbetmaltcasinoasyabahisbetorspinbettiltmarkajbetbetkombelugabahisrestbetbetpercasibomsancaktepe çilingircasibomcasibomcasibomcasibom7slotsbahigobahis1000bahisalbaymavibaywinbetexperbetkanyonbetkolikbetkombetlikebetmatikbetnisbetonredbetorspinbetparkbetperbetroadbetsatbettiltbetturkeybetvole
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort