Ali BADEMCİ
Her devletin siyaset belgesi olan “Milliyetçilik” düşüncesinin modern ve çağdaş anlamda değerlendirilmesinden başka bir anlayış tarzı yoktur. Mutlak olarak fraksiyon durumunda bulunan ve bilimselliğini kaybetmiş milliyetçilik şekillerini çağdaş Türk milliyetçiliğine yönlendirmek, hattâ tahvil etmek gerekiyor. Çağdaş anlamda “evrim”den bunları anlıyoruz! İşte o zaman Türkiye çok karşılaştırılan bir Japonya olabilir!
TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNİN EVRİMİ
Milliyetçiler “evrim” sözcüğünden pek hoşlanmazlar; deyim aslında biyolojiktir ve canlıların zaman içinde değişimlerini ortaya koymaktadır. Biyolojide karşılığı var da diğer sosyal bilimlerde sözcüğün karşılığı yok mudur? Meselâ fikir ve düşüncelerin zaman içinde pozitif anlamda gelişme ve değişiklik göstermeleri bir “evrim” değil midir? Sosyolojik olayların canlıllardan daha sür’atli bir gelişme gösterdiğini içinde yaşadığımız zaman daha iyi göstermektedir. ”Değişim” çok kuru bir deyim; hangi anlama gelirse gelsin, neyi ifade ederse etsin Türk milliyetçiliğini “evrim” sözcüğü ile izah etmek bize göre daha anlamlıdır. Çünkü “evrim” “modernizm”i çağrıştırıyor ve bu kuramı esas almamız gerekliliğine bizleri mecbur ediyor.
Türk milliyetçiliğinin tarihi ile uğraşmanın çok anlamı yok; önemli olan günümüzde gelinen noktadır, ki toplumu bugünkü durumlar yarından çok daha fazla ilgilendirmektedir. Tarih sosyolojisi bize insan fıtratında bir milliyetçiliğin varlığını yeteri kadar gösteriyor. Elbette “Uluğ Bey” ilk modern Türk milliyetçisidir, lâkin o kadar uzun zamanla kimse uğraşmak istemiyor! Esasında neden, niçin, kim tarafından öldürüldüğü bize günümüzü anlamak ve anlamlandırmak için yeterli! Fakat burada karşımıza değişik ifâde ve yorum tarzları çıkıyor! Osmanlının soyunu geleneksel “Oğuz Han”a bağlamak da esasında devlette bir milliyetçilik temayülüdür! Lâkin “Rönesans” ile birlikte tarihi görüşlerin yerini sosyolojik ve ekonomik görüşler almıştır. Dolayısiyle toplumsal kalkınma ve ilerleme milliyetçiliğinn ana gövdesine oturmuştur. O sebeble ne kadar kıymetli olursa olsun tarih bilgilerini ikinci plâna almak gerekiyor, ki ancak bu şekilde modern kuramı esas alarak bir milliyetçilik tarifi yapabiliriz.
Günümüzde modern kuramı esas alan milliyetçiliğe “Geç Milliyetçilik” de deniliyor! Dolayısiyla bir devamlılık olan devlet düşüncemizin III.Selim’le başlayan ekonomik, teknolojik, siyasi ve sosyal yenileşmelerini gözardı ederek “ Türk Milliyetçiliği”ni anlamlandırmak mümkün değildir. Lâkin “Genç Osmanlılar” düşücesini yeniden ortaya sürmenin hiçbir anlamı yoktur. Hatta “Jön Türkler” ve “İttihat Terakki” milliyetçiliği de anlamını kaybetmiştir; çünkü onu takib eden “Cumhuriyet” milliyetçilik açısından bir birikim ve bilgilenmenin ürünüdür. “Kemalizm”i bir ideoloji olarak kabul etmedikten sonra ne batılılaşmayı ne de demokrasiyi izah edemeyiz. Ziya Gökalp’in bile kendini uyarladığı “Cumhuriyet” milliyetçilik açısından bir birikimdir. Akademisyenlerin koşusuna gelip bu milletçiliği reddetmek veya başka mecralara çekmek yeni kuşakların ve araştırmacıların işini çok zorlaştırır.
“Köprülü Ekolü”nün neden “Kemalizm” yüzü bulunmuyor; onların düşüncelerini “din” esaslı bir temele oturtan ”sentezci” anlayışla, “Türk-Türkçü” milliyetçilik anlayışının en azından bu çizgide örtüşmesi önemli handikap değil midir? Teoriler pratikte özelliğini kaybediyor ve bilimsel görünümünü yitiriyor. Son yüz yılda anlaşılmıştır ki hangi fikrî ve siyasî anlayışla ortaya çıkarsanız çıkınız “Kemalizm”i yok sayamıyorsunuz. O sebeble “Kemalizm”i modern Türk milliyetçiliğinin mihverine oturtmanız gerekiyor. Başka türlü bilimsel bir çerçeve çizmeniz imkânı yoktur.
1960 ve 80 ihtilâlllerinden den sonra zamanın otoritelerine reçete olarak sunulan “Türk-İslâm Sentezi” hiçbir şekilde siyasette kabul görmemiştir. 1969’da hesap edilmez bir sür’atle ortaya çıkan “Ülkücülük”üzerine manüple edilen bu görüş taban edinememiştir. İlginçtir ki 1980’den sonra da “İslâm” orijinli Türk milliyetçiliği düşüncesi “15 Temmuz” olayı ile iflâs etmiş ve iktidar tarafından reddedilmek zorunda kalmıştır.
Ekonomi ayakları sol üzerine kurulu “Ulusalcılık” da uzun bir sürece rağmen ölü doğmuştur. Bürokrasi kökenli aydınlar ne kadar teori ortaya koyarlarsa koysunlar, ileri sürdükleri “Kemalizm”” düşünceleri bile toplumda karşılık görmemiştir. Esasen liberal görüşlere dayalı günümüz Türk milliyetçiliği ekonomi alanında milli hedeflere yeni yeni yönelmiştir. Savaş Sanayi ve ülke madenlerinin hammadde olarak şatışı yerine mamül veya yarı mamül olarak ihracı vs.Türk milliyetçiliğinin doğru olan yeni ekonomi ayağını işaret etmektedir.
Elbette “Kemalizm”in zamana göre söylenmiş bazı sloganları onu ifâde etmiyordu, mutlaka “ Yurtta ve Dünyada Sullh”a dayalı geleneksel cumhuriyet politikası dün görüldüğü şekilde “Coğrafya’dan Vatana” değil, bugün “Vatandan Coğrafyaya” şekillenmesi gerekiyordu. Hinterlandsız bir Türkiye düşünmekle Türkiye’nin korunması mümkün müydü?
Her devletin siyaset belgesi olan “Milliyetçilik” düşüncesinin modern ve çağdaş anlamda değerlendirilmesinden başka bir anlayış tarzı yoktur. Mutlak olarak fraksiyon durumunda bulunan ve bilimselliğini kaybetmiş milliyetçilik şekillerini çağdaş Türk milliyetçiliğine yönlendirmek, hattâ tahvil etmek gerekiyor. Çağdaş anlamda “evrim”den bunları anlıyoruz! İşte o zaman Türkiye çok karşılaştırılan bir Japonya olabilir!
Sağlıcakla kalın.