Fatih Erboz / Yeniçağ
ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı Ulusal Güvenlik Strateji Belgesi, “hedefleri net ama uygulama gücü tartışılır” yorumlarını da beraberinde getirdi.
Emekli Tuğgeneral Nejat Eslen, “ABD’nin yeni stratejisi gereği Türkiye-Rusya, Türkiye-İran ilişkileri etkilenecektir. Türkiye Atlantik yapısı ile Avrasya yapısı arasında kalacaktır. Türkiye şimdiden bu zorluklara hazır olmalıdır” dedi. ABD’nin yeni yayınlanan uluslararası strateji belgesinde öncelikli hedefin ABD’nin kurduğu uluslararası düzenin korunması olduğunu belirten Eslen, şunları söyledi:
“ABD’nin öncelikli stratejik sorunu 2’inci Dünya savaşından sonra kurulan ve ABD’nin önderliğini yaptığı kurallara dayalı. Liberal ekonomik sistemi esas alan uluslararası düzeni korumak. ABD, bu amaçla bir strateji geliştirdi. ABD ikinci dünya savaşından sona kurulan düzenin karşısında Çin’i ve Rusya’yı tehdit ve revizyonist güçler olarak görüyor. Revizyonist güç demek, ABD’nin 2. Dünya savaşından sonra ekonomik düzeni değiştirmek isteyen güçler demek. Çin özellikle ‘Bir Yol, Bir Kuşak’ inisiyatifiyle Asya ve Afrika’da açılımlar yapıyor. Askeri gücünü ve donanmasını geliştirirken, ABD’nin karşısında ekonomik güç haline geldi. ABD bundan rahatsız yine kurduğu uluslararası düzeni Çin’in sarsacağını düşünüyor.”
ABD’nin yeni ulusal güvenlik strateji belgesini açıklamasından sonra Türkiye’yi zor günlerin beklediğine dikkat çeken Eslen, “ABD’nin tehdit olarak gördüğü Rusya, Türkiye’nin kuzey komşusu, yine ABD’nin tehdit olarak tanımladığı İran doğu komşusu” dedi.
Türkiye’nin böyle bir jeopolitik ortamda ABD’nin baskılarına maruz kalacağını aktaran Eslen şunları kaydetti:
“ABD, İran’a, Rusya’ya ve Atlantik yapısına karşı sıkı bağlarla bağlanmış bir Türkiye görmek ister. İran’a ve Rusya’ya karşı tutum içine girmesini ister. İran ve Rusya ile iyi ilişkileri var. Bu sancıları yaşamaya başladık. ABD Orta Doğu’da, Suriye’de Kürt devleti kurup, Türkiye’nin içine doğru yaymak istiyor. Bu açıdan da ABD ve Türkiye’nin çıkarları çatışıyor. Yeni Ulusal Güvenlik Strateji Belgesi’nde Türkiye’nin adı geçmemekle beraber ABD stratejisi için Türkiye Orta Doğu’da kilit bir ülkedir. ABD’nin yeni stratejisi gereği Türkiye-Rusya, Türkiye- İran ilişkileri etkilenecektir. Türkiye Atlantik yapısı, Avrasya yapısı arasında kalacaktır. Türkiye şimdiden bu zorluklara hazır olmalıdır.”
STRATEJİNİN BAŞARILI OLMA ŞANSI ÇOK DÜŞÜK
Rusya ile Çin arasında kültür ve üslup farkı olduğuna da değinen Eslen,”Çin stratejileri daima sabırlı, fazla görüntü vermeyen, iddialı stratejilerdir. Çin kendi stratejisini belirlemiş, küresel lider olmak içinde yaptığı planı adım adım uyguluyor. Bir kuşak, Bir yol projesi bunun önemli bir adımı. Çin çatışmayı erteleyen, önleyecek üslupla konuşuyor” dedi. Rusya’nın ise soğuk savaşın bitiminden sonra ABD’nin NATO’yu doğuya doğru genişleyerek kendisini çevrelemesinden ve tek taraflı dayatmalarından şikayetçi olduğunu ifade eden Eslen sözlerini şöyle tamamladı:
“Çin lideri ile Rus liderlerinin üslupları farklı. İkisi de revizyonist güçler, ABD’nin kurduğu düzeni yıkmak istiyorlar. ABD’nin ise her iki ülkeyle eş zamanlı mücadele edecek gücü yok. ABD stratejisinin en büyük yanlışı da bu. ABD’nin bu stratejisi aynı zamanda psikolojik etkilemeyi amaçlıyor. Bu hedefleri etki altına alamazsa kurduğu uluslararası düzenin çökeceğini de biliyor. ABD bu nedenle gücünü öne çıkararak dünya düzenini sürdürmek istiyor. Ancak gücü yeterli olmadığı için bu stratejinin başarılı olma şansı çok düşük.”