Orkoz nedir? Özellikle İstanbul Boğazı’nda görülen, doğal olarak, kuzeyden güneye doğru olan akıntının, lodos nedeniyle güneyden kuzeye doğru yönelmesi sonucu oluşan akıntı olarak bilinen orkoz ile ilgili merak edilen tüm her şeyi sizler için derledik…ORKOZ NEDİR?İstanbul Boğazı denizciler için en zorlu rotalardan biridir. Orkoz ya da orkos, İstanbul Boğazı’nda görülen, güçlü bir ters akıntı türüdür. Orkozlar, başta lodos olmak üzere güneyden kuvvetli rüzgârların Marmara Denizi’nin sularını kuzeye yığmasından ötürü oluşur. Bu zamanlarda Boğaz’ın Marmara girişinde sular yarım metreye kadar yükselir. Bu olağandışı yükselme Boğaz’ın akıntı rejimini de değiştirir ve yüzeyde orkoz adı verilen ters akıntılar oluşur. Bu akıntının hızı zaman zaman 6-7 knota kadar çıkar ve Karadeniz’den Marmara’ya olan yüzey akıntısının hızına erişir. Orkozlar, yıl içinde birkaç kez görülür ve şehir hatları vapurlarının seferlerini iptal ettirecek kadar kuvvetli olabilirler.
ORKOZUN ETKİLERİ NELERDİR?İstanbul Boğazı’nda oluşan üst akıntılar orkoz ve kuvvetli rüzgârların neden olduğu ters akıntılar dışında genelde kuzeyden güneye doğrudur. Boğaz’ın keskin dönüşler gerektiren kıvrımlı yapısı da bu akıntılara eklenince gemiler için İstanbul Boğazı en zorlu rotalardan biri hâline gelir. Manevra yaparken Boğaz’ın karşı trafik şeridine savrulmak, arkadan gemiyi iten güçlü akıntı nedeniyle hızını alamayıp karaya oturmak Boğaz’daki en yaygın kazalardandır. İstanbul Boğazı’nda kazaya uğrayan gemilerin çoğunlukla Karadeniz yönünden gelenler olmasının nedeni işte bu akıntılardır. Akıntılara karşı zamanında ve yerinde müdahalede bulunulmaması durumunda yer yer kıyıda bile derinliği 10 metre olabilen İstanbul Boğazı’nda gemilerin evlerin içlerine kadar girerek karaya oturması olayları yaşanmaktadır.
İstanbul Boğazı’nda kışın orkoz görüldüğü dönemlerde Boğaz sularında yaşayan canlılar da etkilenir. Akıntı ve ani sıcaklık değişiminden dolayı özellikle yüzeye yakın yaşayan balık türleri dengelerini yitirerek su yüzüne vururlar. Bu dönemde ayrıca Boğaz suyunun rengi de değişir. Köpüklenmeden dolayı yeşilimtırak renkteki su ağarır.