DOLAR 32,3730 % 0.16
EURO 34,9597 % -0.33
STERLIN 40,9838 % 0.21
FRANG 35,8903 % 0.11
ALTIN 2.325,59 % 0,22
BITCOIN 2.284.105 1.184

Oğuzname nedir?

Yayınlanma Tarihi :
Oğuzname nedir?

Ahmet Bican Ercilasun

Oğuzname Türklerin en önemli destanıdır; bir sözlü / efsanevi tarihtir.

Oğuzname terimini ilk kullanan kişi Ebûbekir bin Abdullah bin Aybek ed-Devâdârî’dir. Ebûbekir, Mısır Türk Devleti (Memlüklü) tarihçilerinden biriydi. Arap diliyle, biri tek ciltlik, diğeri dokuz ciltlik iki dünya tarihi yazmıştır. 1310’larda yazdığı Dürerü’t-Ticân adlı tek ciltlik tarihinde şöyle der:

Muahhar (sonraki, diğer) Türklerin de saygı gösterdikleri ve aralarında elden ele dolaştırdıkları Oğuzname adında bir kitapları vardır. Bu kitapta onların ilk faaliyetleri ve ilk hükümdarları hakkında bilgi bulunmaktadır. O hükümdarlardan büyüğünün adı Oğuz’dur.”

Ebûbekir“Oğuzname’de Tepe Göz diye isimlendirilen bir şahsın hikâyeleri anlatılır.” diye devam ederek bildiğimiz Tepegöz hikâyesinin özetini verir. Bu arada kitapta Oğuzların anlatageldikleri hikâye ve atasözlerinin bulunduğunu da belirtir.

Oğuzname hakkındaki bu ilk bilgi çok önemlidir. Niçin önemli olduğunu iki madde hâlinde yazıyorum.

  1. Türklerin (Oğuzların değil) saygı gösterdikleri Oğuzname adlı kitap 1310’larda elden ele dolaştırılıyormuş.
  2. Kitapta üç konu varmış:

a) Türklerin ilk faaliyetleri ve ilk hükümdarları hakkında bilgi,

b) Oğuzların (bu defa Oğuzların) anlatageldikleri Tepegöz vb. hikâyeler,

c) atasözleri.

Bir kitabın 1310’larda elden ele dolaşabilmesi için, yazılışından sonra en az 50-60 yıllık bir zaman geçmiş olması gerekir. O devirde kitapların basılıp hemen dağıtıma çıkmadıklarını, elle yazılıp elle çoğaltıldıklarını (istinsah edildiklerini) hatırlayalım. Bu Oğuzname eğer 1250’lerde yazılmışsa Batı (Oğuz) Türkçesiyle yazılmış olamaz; çünkü o tarihte Oğuz Türkçesi daha yazı dili olmamıştı. 1250’lerdeki Türk yazı dili Karahanlı Türkçesi idi.

Ebûbekir’in bahsettiği Oğuzname bugün elimizde yoktur ama o kitaptaki üç konuyu anlatan çeşitli yazmalar elimize ulaşmıştır. Yani kitap ayrı parçalar hâlinde elimizdedir. Tabii ki sonradan istinsah edilmiş bu parçalardaki anlatmalar, 1310’lardaki kitabın içinde bulunan anlatmalarla tam olarak aynı değildir. Sözlü rivayetler zaman içinde daima değişir.

Üç konuyla ilgili başlıca yazmalar şunlardır:

1- Sözlü-efsanevi tarih konusu. Tam olan üç yazma vardır:

1) İlhanlı tarihçisi Reşideddin’in 1300’lerin başında (Ebûbekir’den birkaç yıl önce) yazdığı Câmiü’t-Tevârîh adlı eserde bulunan “Türklerin ve Oğuzların Tarihi” bölümü Farsçadır.

2) Hive hükümdarı Ebülgazi Bahadır Han’ın 1660’ta yazdığı Şecere-i Terâkime. Çağatay Türkçesi iledir.

3) 1790’larda Afganistan Afşarları arasında yazılmış bulunan Kazan nüshası. Bu yazma da Çağatay Türkçesidir.

Üç yazma da tamdır ama tabii olarak her biri kendi zamanına kadar gelir. Birincisi Selçuklulara kadar, ikincisi 17. yüzyıl Türkmenistan Türkmenlerine kadar, üçüncüsü 18. yüzyıldaki Afganistan Afşarlarına kadar.

2- Oğuzların anlatageldikleri hikâyeler konusu. Üç yazma hâlinde bugüne ulaşmıştır:

1) Kitâb-ı Dedem Korkut alâ-Lisân-ı Tâife-i Oğuzan. Almanya’nın Dresden şehrindedir; içinde bir giriş ve 12 boy (destani hikâye) vardır.

2) Hikâyet-i Oğuznâme-i Kazan Beğ ve Gayrı. Vatikan’dadır, içinde bir giriş ve 6 boy vardır. Giriş ve altı boy, Dresden’deki ile aynıdır. 3) Yeni bulunan Günbed (Türkmensahra) nüshası. İran’ın Günbed şehrinde Veli Muhammed Hoca’nın hususi kütüphanesindedir. İçinde yeni bir boy (Salur Kazan’ın Ejderhayı Öldürmesi) ve yeni soylamalar vardır.3- Oğuzların anlatageldikleri atasözleri. İki yazması vardır:1) Atalar Sözü diye meşhur Oğuzname. Berlindedir, içinde Dede Korkut’a ait pek çok hikmetli söz ve atasözü bulunmaktadır.2) Kitâb-ı Oğuznâme – Emsâl-i Mehemmed Ali. Petersburg’dadır, içinde Dede Korkut’a ait pek çok atasözü vardır.

2) Hikâyet-i Oğuznâme-i Kazan Beğ ve Gayrı.Vatikan’dadır, içinde bir giriş ve 6 boy vardır. Giriş ve altı boy, Dresden’deki ile aynıdır. 3) Yeni bulunan Günbed (Türkmensahra) nüshası. İran’ın Günbed şehrinde Veli Muhammed Hoca’nın hususi kütüphanesindedir. İçinde yeni bir boy (Salur Kazan’ın Ejderhayı Öldürmesi) ve yeni soylamalar vardır.

3- Oğuzların anlatageldikleri atasözleri. İki yazması vardır:

1) Atalar Sözü diye meşhur Oğuzname.Berlindedir, içinde Dede Korkut’a ait pek çok hikmetli söz ve atasözü bulunmaktadır.

2) Kitâb-ı Oğuznâme – Emsâl-i Mehemmed Ali. Petersburg’dadır, içinde Dede Korkut’a ait pek çok atasözü vardır.

Bunlar üç konuyla ilgili başlıca yazmalardır. Ancak konuyla ilgili daha birçok yazma vardır. Onları da bir dahaki yazımda anlatacağım

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeMebbistrendyol indirim kodutipobetPusulabetCasibomstarzbet giriştipobetbetturkey twitterbetturkey girişvevobahisgobahisbetsatligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comsekabetstarzbet adamsah.netbahis sitelerimarsbahiswinxbetbahis sitelericasino siteleriselçuksportsdeneme bonusuistanbul escortcasibomstarzbetpiabetstarzbet girişstarzbet girişbahsegelbahsegelklasbahisankara kombi servisiklasbahisbetebetbelugabahistipobetmariobetbetistmersin günlük kiralık evmarkajbetparibahisbetineceltabetmatadorbetgrandpashabetcasibomgobahisparmabetbettiltbetnisbetsatbetorspinligobetbetkanyonbetturkeyonwinsahabetrokubetmarsbahisextrabetikimisliwinxbetbahisalgorabetelexbetfunbahisartemisbetbetmatiksupertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybetintobetdiscountcasinomostbetbetroadpiabetmeritkingholiganbetjasminbetasyabahisredwinbetkolikdiscountcasino7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotaresbetfavoribahispadisahbetnakitbahispolobetsekabetmatbetpalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetrexbetjetbahisjojobetonbahissuperbetinbetexperbetperbahigopokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinebetturkeymariobetfavorisen1xbetBelge istemeyen bahis siteleribahiscomtipobetgrandbettingtruvabetbahiscasinotarafbetbahiscommariobetbetistmarkajbetbetinematadornetcasibombelugabahisbetebet1xbetasyabahiscasinovalediscountcasinoelexbetfavoribahisbahiscombahiscombelugabahisbelugabahisbetistbetistceltabetceltabetklasbahisklasbahismariobetmariobetrestbetrestbettarafbettarafbettipobettipobetcasibomcasibomcasibomcasibomstarzbetsahnebetlimanbetredwinmatadorbetmatadorbetbetkombetkomvenüsbethilbetjasminbetpiabetartemisbetmaltcasinoasyabahisbetorspinbettiltmarkajbetbetkombelugabahisrestbetbetper
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort