DOLAR 32,3445 % 0.19
EURO 35,1198 % -0.2
STERLIN 41,0489 % -0.22
FRANG 36,3994 % 0.08
ALTIN 2.240,78 % -0,12
BITCOIN 2.102.232 -6.993

ZİYA GÖKALPLE İLGİLİ ANILAR

Yayınlanma Tarihi : Güncelleme Tarihi :
ZİYA GÖKALPLE İLGİLİ ANILAR

ZİYA GÖKALPLE İLGİLİ ANILAR 

Kenan EROĞLU

              Büyük mütefekkirimiz Ziya Gökalp konusuna devam ediyoruz.
 

             Daha önce de belirttim. Ziya Gökalp gibi büyük bir düşünürümüzü ne yazık ki yeteri kadar tanıyamıyoruz. Onun vefatından sonra 20 yılı geçkin bir süre kendisinin neredeyse unutulmaya terk edildiğini, hatta ders kitabı olarak yazdığı bazı eserlerinin basılmak üzere ailesinden alındığı ama basılmadığı ve bu eserlerin aileye geri iade edilmediği de bilinen bir gerçektir. 

              Bu dönem zarfında onun kitaplarının basılması konusunda da aynı lakayd tavrın sergilendiğini görüyoruz. 

              Bu nedenle onu çok yakından tanıyan ve ona yapılan vefasızlığın şahidi olan dostlarının görüş ve düşüncelerinden hareketle Ziya Gökalp konusunu ele almış bulunuyoruz. 

              Bu gün için, Ziya Gökalp’in bazı fikirleri ters gelebilir. Pek tabiidir ki, bu günden geriye bakınca ve o günün şartlarını düşünmeden Ziya Gökalp’in görüşlerini değerlendirmek elbette yanlış olacaktır. O günün şartlarında, Hürriyet için mücadele etmek, Türkçülük için mücadele etmek imparatorluğumuzun kalıntıları arasından yeni bir milli kimlik çıkartmak çok çok önemliydi. Duruma bu günden baktığımızda o güne göre pek çok şeye elde edilmiş Türkçülük ve Türklük bilinci insanlara yerleşmiş görülüyor. Bu yüzden Ziya Gökalp ve fikirlerini 1900’lü yılların şartlarına göre değerlendirmek gerekir. 

              Şimdi onun hakkında Edebiyat Fakültesi 3-A anfisinde yapılan anma toplantısında Mehmet Mermi Haskan’ın konuşmasını aktarıyorum. 

              “”Mehmet Nermi Haskan (1) 

              Çok sayın Hanımlar, çok sayın Beyler, 

              İstanbul Üniversitesi’nde Sosyoloji Kürsüsü’nün kuruluşu, fikir hayatımızda gerçekten önemli bir gelişim konağı sayılır. Bu unutulmaz yıl. Dönümünü kutlamak, bir daha geriye dönmeyen günleri anmak ve yaşamak için bir araya gelmiş bulunuyoruz. 

              Sosyoloji’den söz açıldı mı, karşımızda, büyük bir insanın fikirlerinden ve heyecandan örülmüş kişiliği kudretli bir gölge gibi Çıtır escort izmit uyanır, Ziya Gökalp in kişiliği… 1908 Devrimi’nin başlıca sürükleyici kudreti, romantik özleyişlerin görünmez kaynaklarından gelmektedir Hürriyet Perisinin zincirlerini parçalıyoruz, duru ve pürüzsüz bir iman hamlesiyle yepyeni bir vatan yaratmak istiyoruz. Fakat henüz bir ideolojimiz yok… Ziya Gökalp, bu yokluğu sezilen ve aranılan şey’in mimarıdır işte… Aranılan şey de, Tekin Alp’in Mercure de France dergisinde çok güzel belirttiği gibi millî ruhtur, une âme nationale… Ömer Seyfettin’in Yakorit’ten Ali mersin kaliteli escort Canip Yöntem’e göndermiş olduğu çok uzun bir mektup, yeni bir varlık hamlesinin büyük alevini tutuşturan bir kıvılcımdı sanki. Bu mektup, derin reform dâvalarını benimseyen bir derginin, Genç Kalemler’in yepyeni adana yaşlı escort bir şekilde çalışmasına yardım etmiştir. 

              Ömer Seyfettin’in, daha sonra Genç Kalemler de yayımlanan mektubunu haftalarca inceleme ve tartışma konusu yaptık. Ve nihayet karar verildi : “Türk dilinde yalnız Türk Grameri’nin sözü geçebilir. Osmanlıca bütün karmakarışık yapısı ile ortadan kalkmalıdır: Türkçe ve yalnız Türkçe, şiirde de yalnız Türk ölçüleri, edebiyatta da, Türk hayatı…”. 

              Gökalp, değerli şairimiz ve edebiyatçımız Ali Canib Yöntem’in kullanmış olduğu takma bir addır. Eski Türk Selanik’te, güzel bir bahçe vardı: Beyaz-Kule bahçesi… Bu bahçeden bahsederken Eflatun’un, tarihimizden 385 yıl önce, kurmuş olduğu akademi hayalimde uyanır. Yaz günlerinde, ılık günlerde, hemen hemen her akşam orada buluşurduk: Ziya, Canib ve ben… Zaman olur, Talât Paşa da gelirdi oraya… Konularımız, edebiyat, felsefe, sosyoloji… Bir akşam, Ziya Gökalp, üzüle büzüle Canib’den bir ricada bulundu: 

              Ben kendime bir ad bulamıyorum. Gökalp adını bana bırakabilir misiniz? 

              Canib, gülümseyerek cevap verdi: 

              Elbette… Uğurlu olsun.. Buyrun… Friedrich Nietzsche’nin diliyle söylemek gerekirse, Ziya’nın Gökalp’liği böyle başladı işte… Diyebilirim. 

              Ziya, o akşam, yeni bir destanını okudu bize… Büyük Türk kahramanlarını anlatıyordu bu destan… ve sonra anlattı: 

              Kendimizi bulmak istiyoruz. İster istemez kendimize döneceğiz. Benliğimizi kendi malzememizle kuracağız. Eriğimizi yiyeceğiz. Başkasının hurmasına göz koymayacağız. Bunu yapabilmek için de, William James’ten faydalanacağız. Ben, kendime bir pîr (kılavuz) seçtim: Durkheim… Siz de, Nermi Bey, yalnız Bergson ile uğraşırsanız çok iyi olur.. Bizim vaktimiz o kadar kit ki… Avrupa ile aramızdaki büyük boşluğu çabuk doldurmak zorundayız. Hattâ aramızda âhenkli bir iş-bölümü yaparsak çok daha iyi olur. 

              Hemen söze karıştım: 

              Vaktimiz hiç mi hiç yok… Çok doğru… Ama başka şeylerimiz de yok… Osmanlılık dâvası yürümüyor. Geniş ülkemizde yaşayan çeşit çeşit halk yığınları birer millet olmuş artık… Ya biz? Dilimizi halk anlamıyor. Devletin, halk bir gün Türklüğünü sezer diye, ödü kopuyor. Millet olmak yalnız başkalarının hakkı mı? Devletin bir kudret çekirdeği yok… Türk, artık, diliyle, ideolojisiyle ve her şeyiyle bir millet olduğunu öğrenmelidir. Ömer Seyfettin, dil dâvasını öne sürmekle, ilk adımı attı… Tolstoy, yıkılmak için, rüzgârını bekleyen duvarlardan bahsediyor. Biz, hiç olmazsa, bu çeşit duvarların rüzgârı olursak, Fichte’nin sözü ile, büyük-benliğin yolunu açmış sayılabiliriz. 

              Ziya biraz düşündükten sonra fikirlerini anlatmaya başladı: 

              Bunu şairlerimiz yapacak… Çürük duvarların, çok kere, kasırgalarıdır onlar… Fikir, kılık değiştirir ve kudret olur. Bunun kimyasını gönüllerde aramak lâzımdır. Alfred Fouillée (1838-1912), idées-forces (kuvvet-fikirler) sisteminde ne güzel anlatıyor bunu… Her devletin bir kurucu-millet’i vardır. En kısa yoldan yürümeliyiz. Onun için, zamanımızın büyük fikir disiplinlerini benimsemeliyiz. Kendimize göre disiplinler yaratmak için vaktimiz yok… 

Büyük üstadlarım Bergson le Durkheim’e zaman zaman Ziya Gökalp’tan bahsederdim. Onlar da yakından ilgilenir ve kendisine selâm yazmamı rica ederlerdi. Ziya, selâmları derin bir sessizlik içinde gülümsiyerek dinlerdi. 

Aradan yıllar, kan ve alev arasında geçti… Balkanlar’da Türk bayrağı görünmez oldu. İlk Dünya Harbi, korkunç bir bozgunla sona erdi. 1918 yılının ölüm-sessizliğini andıran ıslak bir gününde, Berlin, donmuş ve taş kesilmiş gibi idi. Telefon çaldı… Azerbaycanlı bir dost, çabuk gelmemi söyledi… Komşu idik onunla… Gittim ve Talât Paşa ile karşılaştım. Kucaklaştık. Hemen sordum: 

Ziya nerde? 

Bizimle gelmedi. Yalvardık, yakardık, gelmedi… Bana zehir kâsesini sunsalar, istediğim zaman kaçmak da elimde olsa, Sokrat gibi yaparım, ölürüm ve buradan ayrılmam, dedi. Biliyoruz düşmanlar onu hapsedecekler. Hüküm, memlekette değil, düşmanlarda… ve, düşmanlarla işbirliği yapanlarda… Memleket kanunu diye bir şey yok… Alacağım cevap karşısında önceden titriyordum. Gene sordum: 

Her şey, her ümit kayboldu mu şimdi? 

Talât, hemen anlattı: 

Dinle Nermi, ilkönce Ziya’nın fikirlerini anlatayım. 0, diyor ki: Ekilen tohumlar, karanlık toprak altında filizleniyor. Korkusuz kıvılcım gönülden gönüle geçiyor. Türk, büyük mucizesini gene gösterecektir. Ben de bu fikirdeyim. Dünya çok değişti. Yalnız değiliz artık… Yardım göreceğiz. Bu harp, Avrupa’yı çok yorgun düşürmüştür. En büyük şanslardan biri de bu… Türkiye elbette yaşayacaktır. 

Türk milleti, masalımsı kahramanlık hamleleriyle, kendi hürriyet yolunu açmış ve öz benliğine kavuşmak için, diriliğini kaybetmiş değerlerden silkinmesini bilmiştir. Fikir, kuvvettir, önüne geçilmez bir kuvvet.. Fikir, tarih boyunca bütün engellerini önüne katarak sürüklemiştir. Ziya’nın temel-imanı bu olağanüstü kudrettir işte… 

Bana, hatıralarımdan bir kaçını anlatmak fırsatını veren Sayın üstat Prof. Dr. Nurettin Şazi Kösemihal’e yürekten teşekkürler. Beni dinlemek lütfunda bulunmanıza da sonsuz teşekkürler… En derin saygılar…”(2) 

1964 yılı İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümünün Ziya Gökalp tarafından kuruluşunun (1914-1964) 50. Yıl önümü münasebetiyle 31 Aralık 1964 tarihinde Edebiyat Fakültesi 3-A anfisinde yapılan anma töreninde Mehmet Mermi Haskan tarafından yapılan konuşma burada sone eriyor. 

Fakat biz Ziya Gökalp konusuna devam edeceğiz. 

… 

(1)Mehmet Mermi Haskan: 1927 yılında Üsküdar’da dünyaya geldi. Babası Ahmet Bey ve annesi Nazire Hanımdır. İlk, orta ve lise tahsilini Üsküdar’da tamamladıktan sonra bir müddet hukuk okumuş ancak daha sonra eğitimini yarıda bırakarak bütün mesaisini kültür ve topografya tarihi araştırmalarına vakfetmiştir. 35 yıllık araştırmalarının sonunda 11 eser meydana getirmiştir. 5 Kasım 2002 tarihinde vefat eden Mehmet Nermi Haskan Karacaahmet Mezarlığı’ndaki aile kabristanına defnedilmiştir.

(2) “Sosyoloji Dergisi” İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Fakülteler matbaası, İstanbul 1964-1966, sayı: 19-20, s:271,272,273 

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeOnwinMebbisjojobetmatbetholiganbetbetkomtrendyol indirim kodusahabetbim aktüelkayseri evden eve nakliyatdeneme bonusu veren sitelertipobetPusulabetCasibomstarzbet girişbets10kredi hesaplamaa101 aktüeltipobetbetturkey girişbetturkey girişcasibomcasibomvevobahismarkajbetbetineceltabetgrandpashabetcasibomgobahisbettiltbetsatbetorspinligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comdinamobetstarzbet adamsah.netbahis siteleribetvolesetrabetbetpasrestbetklasbahisbetebetbelugabahistarafbetbahiscomgüzel hostingtipobetbetkommarkajbetparibahisbetinematadorbetgobahisbettiltbetsatbetorspinromabetligobetbetkanyononwinsahabetbaywinrokubetmarsbahisextrabetikimislicratosslotwinxbetbahisalgorabetelexbettümbetfunbahisartemisbetbetparkbetmatiksüpertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybettingbahsegelmostbetpiabetmeritkingholiganbetjasminbethilbetvenüsbetasyabahisredwinbetkolikdinamobetkordonbet7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotpusulabetaresbetfavoribahispadişahbetnakitbahispolobetdumanbetsekabetmaltcasinopalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetonbahissüperbetinbetexpervenüsbetpokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinefavorisen1xbettrabzonspor fenerbahçe maçını canlı izletrabzonspor fenerbahçe maçını canlı izlebahis sitelerimelbetbetnanokazandrapokerklascasino siteleriselçuksportsselçuk sportstruvabetdeneme bonusuistanbul escort
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort