DOLAR 32,3320 % 0.15
EURO 35,2162 % 0.07
STERLIN 41,1624 % 0.05
FRANG 36,4181 % 0.13
ALTIN 2.247,02 % 0,16
BITCOIN 2.199.555 -2.11

ZİYA GÖKALP

Yayınlanma Tarihi :
ZİYA GÖKALP

ZİYA GÖKALP 

Kenan EROĞLU

            Büyük mütefekkirimiz Ziya Gökalp konusuna Hasan Ali Yücel’in Cumhuriyet gazetesinde neşrettiği görüşleri ile devam ediyoruz. 

            Yazıda da görüleceği gibi, Ziya Gökalp Abdulhamid döneminde; Hilmi Ziya Ülken’in dediği gibi “Hakancılığın hararetli ideologu, İnkılab’dan sonra Cumhuriyetçi oldu”. Burada belirtmek gerekir ki Gökalp için, içinde bulunulan rejimden çok, Türk Milletinin toparlanması, kendine gelmesi ve kendi benliğinin farkına varması konuları üzerinde hassasiyetle durmak önemlidir. O bu düşüncelerini tahakkuk ettirmek amacıyla Hakanlık zamanında da, Meşrutiyetin ilanından sonra da ve hatta Cumhuriyete geçtiğimizde de aynı fikirlerinin takipçisi olmuştur. O biliyordu ki, rejimler, hükümetler değişebilir ama Türk Milleti ebedidir ve önemli olan da onun mutluluğudur. Gökalp’ta tam bu şekilde düşünmüş ve davranmıştır. 

            Fakat yazıda da görüleceği gibi Cumhuriyet dönemine geçildiğinde düşüncelerini tahakkuk ettirme imkânını pek bulamayan Gökalp Diyarbakır’a giderek “Küçük Mecmua’yı çıkarmaya başlamıştır. Geçim sıkıntısı da çeken Gökalp; çok kıymetli eserlerinin bulunduğu kütüphanesini yok pahasına  satmak istemiş ve o zamanın Maarif Vekaleti yetkililerinin “sanki değersiz bir şeyin alışverişi yapılıyormuş gibi” hareket edildiğini Ziya Gökalp’in damadı Ali Nüzhet Göksel’den öğreniyoruz.(Ali Nüzhet Göksel “Ziya Gökalp ve Ziyagökalp Müzesi”, Işıl matbaası, İstanbul 1956, sayfa: 87-88-89 , 23 Mart 1956 tarihli “VATAN” gazetesi 2 ve 5. Sayfalar.) 

            Şimdi Hasan Ali Yücel’in Gökalp hakkındaki görüşlerine geçebiliriz: 

Ziya Gökalp 

        “ Türk Yayını, sekseninci doğum yılı dolayısıyla merhum Ziya Gökalp’ı, sönükçe de olsa, hürmetle andı. O, bundan çok fazlasına, bilhassa dikkatle incelenmeğe lâyıktır. Fakat eserleri hâlâ dağınık, fikirleri çok cepheli ve süratle tekâmül etmiş bu kıymetli düşünce adamımızı, bilmem hangimiz etraflı olarak tanıdığımız iddia edebiliriz? Gökalp, bugün de çözülme durumunu muhafaza eden millî bir meselemizdir. Hayli eskiden verilmiş bir karara göre Türk Tarih Kurumu onun külliyatını basacaktı. Nitekim bu karara uyularak ilk cild, 1952 de yayınlanmıştır. Mektubları ve müteferrik makaleleri de bunu takip edecektir. Sabırsızlıkla bekliyoruz. Ben bu yazımda Ziya Gökalp’ın «Büyük Adam Kültü» bakımından inançlarını kısaca incelemek istiyorum. Makaleye başlık olarak şöyle demeli idim :
                        BÜYÜK ADAM KÜLTÜ  

                        Ve 

                         ZİYA GÖKALP  

           Eski valilerden dostum Diyarbakırlı Kadri Üçok anlatmıştı; bir gün buluşma yerleri olan bir eczahanede imişler. Kadri Bey, Diyarbakır’a güzel rengi ve kokusuyla ilkbaharın müjdesini getiren menekşelerden bir demeti Gökalp’a vermiş. Ziya Bey hemen şu beyti söylemiş:  

             «Etmez bizim bahara delâlet’ menekşeler,  

               Yüz-pâre top ile açılır nevbaharımız!»

           Zaman, Abdülhamid devri olduğuna göre «yüz-pâre top» la gelecek olan bahar, Padişahın düşmesi ve «Kanun-i Esasî»nin ilânı demekti. 1908 Temmuzunda Padişah düşmedi ama «Hürriyet» geldi. Bunu takip eden süre içinde, dış görünüşü durgun, fakat iç hayatı tuğyanlı olan Ziya Gökalp’ı «Hürriyet » Kâ’besi  bellenen Selanik’te görüyoruz. Durmadan düşünen, ara
yan okuyan ve yazan genç Ziya, burada canlı bir çevre buluyor. «Genç Kalemler, arasına giriyor.

          «Vatan ne Türkiye’dir Türklere, ne Türkistan,
            Vatan büyük ve mukaddes bir ülkedir: Turan.»  

Selânik’te duyduğumuz ilk feryadıdır.
            Ziya Gökalp, âlim miydi; filozof muydu; şair miydi? Bu sorulara hayır denilemez. Onda bu üç marifet kaynağından da unsurlar vardı. Fakat asıl benliğini yoğuran, vatanperverliği yepyeni ve aydın mânada anladığı milliyetperverliği idi.  Çünkü ilim, onun gözünde milletini bilmek, felsefe onun indinde milletinin yüksek tefekkürüne ve sezgisine ermek, şiir onun elinde milletinin iştiyaklarını ve hasretlerini dile getirmekti, Mütemadi bir tekâmül içinde «milliyet» ve «Türkçülük» anlayışını geliştiren merhum, tabiî olarak, siyaset içinde erdiği fikirleri gerçekleştirecek «kahraman»ı aradı. Cemiyetin temsilcisi olarak gördüğü «dâhi», fiil ve harekette bu «kahraman»dı. Dikkati ve şuuru bu arayışta o kadar sâbitti ki, rejim meseleleri bile bu mihverin etrafında dönüyordu.

           Haricî manzarasında değişken olan Ziya Gökalp’ı tenkid edenler olmuştur. Meselâ merhum hakkındaki eserinde Prof. Hilmi Ziya Ülken şöyle der:  

         «Hakancılığın hararetli ideoloğu, inkilâbdan sonra Cumhuriyetçi olmakta güçlük çekmedi. İmparatorluk devrinde Hakanlık, bir emrivâki idi; fakat onun en ileri müdafii rolünü üzerine alan bir mütefekkirin, iki sene içinde bütün sistemini yeni siyasî şekillere göre değişivermesi şaşılacak şeydir.»
           Hayatının basitliği, mevki ve para hırsından uzaklığı gözönüne alınınca, Türk milletini kurtarıp yücelten her kim ise Gökalp’ın ona bağlanmasını şaşmadan görebiliriz, sanırım. İttihad ve Terakki zamanında yapmağa çalıştığı bu Cumhuriyet misyonunu devrinde yerine getiremiyeceğini anladığı vakit, köşesine çekilmesi de bunu gösterir.
           Ondaki büyük adam arama ve kahraman kültü, üç şahısta toplanır; Talât Paşa, Enver Paşa, Mustafa Kemal Paşa.

           Talât Paşa için şöyle der:  

                      «Sen canları birleştiren bir ruhsun, 

                       Vicdanini sende görür cemiyet;  

                       O bir necat teknesidir, sen Nuh’sun,  

                       Sen olmasan Öksüz kalır bu millet,

          Bu dört satırın içindeki mübalaga, onun ruhundaki millet sevgisi ve kaygusunun ifadesidir. Çünkü Ziya Gökalp, Talât Paşayı «Türk neferi gibi temiz yürekli, Türk tarihi gibi namus heykeli» olarak kabul etmiştir. Yalan mı?  

          Enver Paşa’ya gelince, ifadesindeki ifrat, hakikatleri şişirip patlatacak  kadar büyümüştür. 


                       «Arş’tan sana ya ilahi bir müjde  

      Verilmişti. yahud kudsi bir ferman,  

      Biliyordum nedir Hakkin muradı.  

      O imanla açtan Büyük-Cihadı)

          Olaylar ortaya çıkardı ki, Enver Paşa, Arş’tan “ne ilâhi bir müjde” ne de kudsi bir ferman» almamıştı. Hakkin muradını biliyor idiyse “Böyük Cihadı” açmaması lazım gelirdi. Aksi takdirde Osmanlı Ülkesinin parça parça olmasın, yahut Türk gençliğinin hattâ vatandan uzakta bölük bölük can vermesini bile bile gözealdı, demektir.
         Ziya Bey, bütün bu çelişmelere, bütün bu hayal kırıklıklarına ehemmiyet vermedi. Çünkü o, büyük adamı, kurtarıcıyı arıyordu. Bu arayışta. şüphesiz samimî idi. Buluşundaki hataları, aramasına engel olmadı. Çünki onun için “ferd yok, cemiyet var”dı. Ferd, ancak cemiyetin mümessili olabildiği zaman var olabilir ve bu temsil ödevini tam yaptığı vakit “büyük”, sayılabilirdi.

         Nitekim Malta sürgünü, Milli Mücadele çevresine girdikten sonra “büyük adamı», «Mustafa Kemal»de buldu. «Türkçülüğün Esasları»nda şöyle der:
         “Maamafih Türkçülüğe dair bütün bu hareketler akim kalacaktı, eğer Türkleri Türkçülük meſküresi etrafında birleştirerek büyük bir inkıraz tehlikesinden kurtarmağa muvaffak olan Büyük Dâhi zuhur etmeseydi Bu Büyük Dåhi’nin ismin söylemeğe hacet yok. Bütün cihan, bugün Gazi Mustafa Kemal ismini mukaddes bir kelime addederek her ân hürmetle anmaktadır. Evvelce Türkiye’de Türk milletinin hiçbir mevkii yoktu. Bugün her hak, Türkündür.“
         Millî meseleleri kaygularının başı yapmış bu mütefekkir insanın sekseninci doğum yılını hayatında kutlamayı gönlüm ne kadar isterdi. Ziya Gökalp dünyaya gelmesiyle milletine hizmet etmiş büyüklerimizden biri olmak kıymetini ve mazhariyetini her zaman muhafaza edecektir.”
   

(1 Nisan 1956 tarihli “CUMHURİYET”in “Köşemden” sütunu) Hasan-Âli YÜCEL

Not: Okuyucularımın Kurban Bayramı’nı tebrik ediyorum.

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeOnwinMebbisjojobetmatbetholiganbetbetkomtrendyol indirim kodusahabetbim aktüelkayseri evden eve nakliyatdeneme bonusu veren sitelertipobetPusulabetCasibomstarzbet girişbets10kredi hesaplamaa101 aktüeltipobetbetturkey girişbetturkey girişcasibomcasibomvevobahismarkajbetbetineceltabetgrandpashabetcasibomgobahisbettiltbetsatbetorspinligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comdinamobetstarzbet adamsah.netbahis siteleribetvolesetrabetbetpasrestbetklasbahisbetebetbelugabahistarafbetbahiscomgüzel hostingtipobetbetkommarkajbetparibahisbetinematadorbetgobahisbettiltbetsatbetorspinromabetligobetbetkanyononwinsahabetbaywinrokubetmarsbahisextrabetikimislicratosslotwinxbetbahisalgorabetelexbettümbetfunbahisartemisbetbetparkbetmatiksüpertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybettingbahsegelmostbetpiabetmeritkingholiganbetjasminbethilbetvenüsbetasyabahisredwinbetkolikdinamobetkordonbet7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotpusulabetaresbetfavoribahispadişahbetnakitbahispolobetdumanbetsekabetmaltcasinopalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetonbahissüperbetinbetexpervenüsbetpokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinefavorisen1xbettrabzonspor fenerbahçe maçını canlı izletrabzonspor fenerbahçe maçını canlı izlebahis sitelerimelbetbetnanokazandrapokerklascasino siteleriselçuksportsselçuk sportstruvabetdeneme bonusu
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort