DOLAR 32,3368 % 0.16
EURO 35,2111 % 0.05
STERLIN 41,1584 % 0.04
FRANG 36,4153 % 0.12
ALTIN 2.246,92 % 0,15
BITCOIN 2.203.621 -2.434

ZİYA GÖKALP ÜZERİNE

Yayınlanma Tarihi :
ZİYA GÖKALP ÜZERİNE

ZİYA GÖKALP ÜZERİNE

Kenan EROĞLU

Ünlü düşünürümüz Ziya Gökalp konusuna bu hafta da devam ediyoruz. 

Bu gün; 1964-66 yıllarında İstanbul Edebiyat Fakültesinde kurulan “Sosyoloji Kürsüsü”nün 50. Yılı münasebetiyle Fakülteni yayın organı olan “SOSYTOLOJİ DERGİSİ’ NE bir değerlendirme yapan Muzaffer Sencer’in görüşlerini aktarıyorum. 

Muzaffer Sencer’den Ziya Gökalp’ı övmesini ya da onun fikirlerini benimsediği imasını dahi beklemek elbette abes olur. Pek çok yazılarında içinde yaşadığımız toplumu, toplumun inançlarını ve hatta Osmanlı toplum yapısını “Asya Tipi Üretim Tarzı” şeklinde Marksist bir yoruma tabi tutuyor olması bu konuda bir fikir verir sanırım. 

Yazar Ziya Gökalp’ın fikirlerinin orijinallikten çok batıda 19. Yüzyılda gelişen Durkheim Sosyolojisinin etkisiyle kendi toplumunu yorumladığını belirtmektedir. Ziya Gökalp Türk toplumunda sosyolojinin kurucusu olarak batı sosyolojisinin pek çok önemli bilim adamını okuduğu elbet doğrudur. Batılı ilim adamlarının metotlarını da alıp uygulamış olabileceği de doğrudur. Bu demek değildir ki Ziya Gökalp tamamen batıcıdır, taklitçidir, orijinal değildir. Ziya Gökalp ne okumuşsa Milli endişelerle okumuş, ne incelemişse ve ne yazmışsa yine milli endişelerle yazmıştır. 

Şimdi görüşlerine tamamen de olsa katılmadığımız Muzaffer Sencer’n vefatından 40 yıl sonra Ziya Gökalp hakkındaki görüşlerine geçelim; 

SOSYOLOJİ KÜRSÜSÜ’NÜN 50. KURULUŞ YILDÖNÜMÜNDE ZİYA GÖKALP (1) 


          Muzaffer SENCER (2)

          “”Sosyoloji Kürsüsü’nün Ziya Gökalp tarafından kuruluşunun 50. yıldönümü münasebetiyle düzenlenen bu törende, bizden önce konuşan yakınları ve meslekdaşları, onun değerini ve Türk Sosyal bilimler tarihindeki yerini belirtmiş bulunmaktadırlar.

           Ziya Gökalp’in çalışmaları, biri eylemsel, diğeri düşünsel olmak üzere iki öbekte toplanabilir. Gökalp’in eylemsel önemi, bir öğretim üyesi olarak Üniversite de ilk kez sosyoloji öğretiminin temellerini atmış olmasındadır. Çağımızın bir “sosyoloji çağı” olarak nitelenebileceği göz önüne alınırsa, ülkemizde bu bilimin yarım yüzyıllık bir geleneğe sahip olmasında başlıca rolü oynayan Ziya Gökalp’in önemi daha bir açıklık kazanır. Gökalp’in bu yönü ayrıntılı bir şekilde ele alındığı için, biz konuşmamızı onun düşünsel alandaki uğraşılarının ağırlık merkezi olan “Türkçülük” kavramı çevresinde geliştireceğiz.

          19. yüzyıl sonlarında Fransa’da ve diğer Batı ülkelerinde geçerlikte olan Durkheim Sosyolojisinin yöntem ve ilkelerini benimseyen Gökalp, “Türk Ulusu”’nun tarihini ve sorunlarını sosyolojik açıdan ele alarak yorumlamaya ve bunlara çözüm yolları bulmaya çalışmıştır. Gökalp’in orijinalliğini, kullandığı yöntem ve bağlı olduğu sosyolojik sistemde değil, bu özel olgu ve sorunları temellendirişinde aramalıdır.

          Ayrı ırk ve ulustan çeşitli azınlıkları içine alan Osmanlı İmparatorluğu, “Osmanlılık” ülküsüyle yapısındaki karmaşık unsurları bir ulusal birlik biçiminde kaynaştırmaktan uzak kalmıştır. Bu yüzden, çöküş yıllarında, İmparatorluğun dokusunu meydana getiren ayrı-cinsten unsurlar ulusal 
bilinçlerine vararak ayaklanmışlar ve bağımsızlılarına ulaşma yolları aramışlardır. Osmanlı İmparatorluğunun temelini meydana getirdiği halde, yönetici kadro ve seçkinler tarafından küçümsenen, ticaret ve endüstri olanaklarını azınlıklara bırakmış olan Türkler, bir ulusal birlik ve ülkeden yoksun kalmışlardır. Bu bakımdan, bağımlı ulusların İmparatorluktan birer birer koparak ayrılmalarının ve Balkan Savaşı yenilgisinin doğurduğu sarsıntıları “Osmanlı aydını” nı bir dayanak noktası, bir kurtuluş yolu bulmaya zorlamıştır.

          İşte bu dönemlerde, Selanik’te çıkmaya başlayan “Genç Kalemler” dergisinde yayınladığı “Turan” adlı şiiriyle başlayarak Osmanlı 27dinina ve Türk halkına bir ülkü aşılamaya çalışan Ziya Gökalp olmuştur. Turan” şiiriyle Gökalp, Türk Tarihini Atilla’lara, Cengiz’ lere kadar uza tarak Osmanlı Tarihi çerçevesini kurmaya çalışmış,

          “Vatan ne Türkiye’dir Türklere ne Türkistan
          Vatan büyük ve müebbet bir ülkedir : Turan”  

mısralarıyla Türk Ulusu’nun “Mefkûre” sini dile getirmiştir.

          Bu şiirle açtığı yolu izleyerek Ziya Gökalp, gerek diğer şiir ve makaleleriyle, gerekse bağlı olduğu “İttihat ve Terakki Cemiyeti’ndeki uğraşılanıyla Türk kültürünü ortaya çıkarmayı, Türk ülküsünü gerçekleştirmeyi görev edinmiştir. Türklerin ulusal bilinçlerini kazanabilmeleri yolunda alışan Gökalp, 1923’de yazdığı “Türkçülüğün Esaslan” adlı yapıtında: di], sanat, ahlâk, hukuk, din, ekonomi, politika ve felsefe açısından Türkçülüğün programını çizmiştir.

          Gökalp’a göre “ulus, kendine özgü bir kültüre sahip olan bir zümre” demektir. Bu yüzden kültür, tanımı gereği ulusaldır. Öte yandan Türk ulusu dini gereği İslâm ümmetindendir. Uygarlıksa uluslararasıdır ve ulusal bir nitelik taşımaz. Öyleyse ileri bir uygarlık olan Batı Uygarlığını benimsemek ulusal benliğimizi sakatlamaz. Bu duruma göre, Türk’ün parolası “Türk milletinden, İslâm ümmetinden, Garp medeniyetindenim” olacaktır. Bu formülle Gökalp, ulusun, “ümmet ve medeniyet” karşısındaki bağımsızlığını temellendirmektedir.

          Yine Gökalp için, bir kültürün yaratıcısı ve taşıyıcısı halkdır. O halde Türk kültürünü arayacağımız tek kaynak halkın kendisidir. Bu yüzden bir ulusun aydın ve düşünürlerinden meydana gelen seçkinleri halka yönelmeli, halka uygarlığı götürmeli, buna karşılık halkın kültürünü benimsemelidir.

           Yukarda belirttiğimiz yolda “Türkçülük ve halkçılık” i temellendiren Gökalp’in, gerek Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılma, gerekse Kurtuluş Savaşı yıllarında Türklük bilincinin ve ulusal ülkünün doğuşuna uygun bir ortam hazırladığı söylenebilir. Biricik dayanağını Anadolu’da bulan Kurtuluş Savaşının doğurduğu “Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti” halkçılık ve ulusçuluğu bir ilke olarak benimsemiş, yüzyıllarca bir ulusal birlikten yoksun kalmış olan Anadolu halkının gerçek bir ulus niteliği kazanması sırasında, Gökalp ve yarattığı çevrenin rolü büyük olmuştur. Gerek tarih, gerekse ülkü yönünden Türk ulusunun bilinçlenmesi yolundaki aksiyonları Gökalp’in düşünceleriyle tamamladığı ileri sürülebilir.

           Bununla birlikte, Gökalp’in ümmet döneminden ulus dönemine geçiş sırasında gerçekten olumlu etkiler doğuran görüşleri, hâlâ yandaşlar bulan aşırı Türkçülük ve Turancılık akımlarına temel alınmak bakımından günümüz Türkiye’sinde tutucu bir düşünüşe araç edilmektedir.

          Ziya Gökalp, “Türkçülüğün Esasları” nda, Türkçülük ve Turancılığın aynı kökten gelen ulusların kültürel ortaklığı dışında politik bir anlam taşımadığını belirttiği halde, çağımız dünyasının elverişsiz koşullarına aldırmaksızın politik anlamda Turancılık ülküsüne yatkın bir akımın varlığı sezilmektedir.

          Bu bakımdan bir yandan Türkçülüğün kapsamını kültür çerçevesiyle belirlerken, öte yandan imparatorluğun dağılma yıllarında bir Türk ulusu bilinci yaratma ve Türk ülküsünü gerçekleştirme yolunda arı bir Türk kültürünü arayan Gökalp’in fikirlerini birer doğma olmaktan kurtarmamız gerekir.

          Gerçekten Batı’yla ilişkilerimizin zorunlu sonucu olarak batı kültürünün kültürümüze kattığı çizgileri ayıklamak isteyen ve çağdaş kültürün benimsenmesi yolundaki hareketlere karşı bir direnme niteliği kazanan aşırı Türkçülük akımının, genellikle Gökalp’in dar anlamda yorumlanmış, kültürün ulusallığı görüşünden kalktığı görülmektedir.

           Oysa çağımızda toplumların gittikçe açık toplumlar özelliği kazanması, kültürler arası ilişkilerin artması anlamına gelmektedir. Özellikle 
basın-yayın araçlarının, başka bir deyimle kültür kalıplarının gelişmesi ve yaygınlaşması çeşitli ulusların kültürleri arasında bir alışverişe, bir ortaklığa varmakta ve herhangi bir ulusal kültürün çağdaş kültürden geniş çapta etkilenmesine yol açmaktadır.

          Bu yüzden 20. yüzyılın ikinci yarısında, Türk düşünce tarihinde gerçekten önemli bir yer tutan Ziya Gökalp’ı, kendisini hazırlayan koşullar ve zamanı içinde değerlendirmeye çalışmamız gerektiği kanısındayız.”” 

  1. SOSYOLOJİ DERGİSİ, İstanbul Üniversitesi Edebiyat fakültesi Yayınları, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1964-1966, sayfa:280-281-282-283. 

     
  2. Muzaffer Sencer:
    Doç. Dr. Yazar. 1940, İstanbul doğdu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü (1963) mezunu. Bitirdiği fakültenin aynı bölümüne asistan oldu. “Sosyal Sınıf Kriterleri” konulu tezini tamamlayarak doktorasını verdi (1967). Daha sonra doçentliğe yükseldi. Amerika’ya giderek Columbia Üniversitesinde araştırmalar yaptı. Oya Sencer ile hazırladığı Türkiye’de Toprak Mülkiyeti Sorunu, Vakıflı Köyü Monografisi, Dinin Türk Toplumuna Etkileri adlı .O dönemlerde Türkiye’de yeni gelişen sol düşüncelere katıldı ve Türkiye’de  kendilerince Devrimci bir mücadele veren çeşitli guruplara fikren önderlik yaptı. 

     

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeOnwinMebbisjojobetmatbetholiganbetbetkomtrendyol indirim kodusahabetbim aktüelkayseri evden eve nakliyatdeneme bonusu veren sitelertipobetPusulabetCasibomstarzbet girişbets10kredi hesaplamaa101 aktüeltipobetbetturkey girişbetturkey girişcasibomcasibomvevobahismarkajbetbetineceltabetgrandpashabetcasibomgobahisbettiltbetsatbetorspinligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comdinamobetstarzbet adamsah.netbahis siteleribetvolesetrabetbetpasrestbetklasbahisbetebetbelugabahistarafbetbahiscomgüzel hostingtipobetbetkommarkajbetparibahisbetinematadorbetgobahisbettiltbetsatbetorspinromabetligobetbetkanyononwinsahabetbaywinrokubetmarsbahisextrabetikimislicratosslotwinxbetbahisalgorabetelexbettümbetfunbahisartemisbetbetparkbetmatiksüpertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybettingbahsegelmostbetpiabetmeritkingholiganbetjasminbethilbetvenüsbetasyabahisredwinbetkolikdinamobetkordonbet7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotpusulabetaresbetfavoribahispadişahbetnakitbahispolobetdumanbetsekabetmaltcasinopalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetonbahissüperbetinbetexpervenüsbetpokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinefavorisen1xbettrabzonspor fenerbahçe maçını canlı izletrabzonspor fenerbahçe maçını canlı izlebahis sitelerimelbetbetnanokazandrapokerklascasino siteleriselçuksportsselçuk sportstruvabetdeneme bonusu
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort