DOLAR
EURO
STERLIN
FRANG
ALTIN
BITCOIN

Saka, sucu değildir

Yayınlanma Tarihi :
Saka, sucu değildir

Prof. Dr. Ali Osman Özcan 

 

Zonguldak ili Kozlu ilçesi köylerinden birinin adı Saka’dır. Genellikle Saka sözcüğü bölgede Türkçe sözlükteki anlamıyla “evlere çeşmeden su taşımayı iş edinmiş kimseler için kullanıldığı kadar, yalnız vakit geçirmek için amaçsız dolaşanlar için de avare” anlamında kullanılmaktadır. Saka sözcüğü ile ilgili çeşitli kaynaklarda ise sözcüğe atfedilen anlamların çok farklı olduğu görülmektedir. Şimdi Saka sözcüğü ile ilgili çeşitli anlam yüklemelerini kaynaklar doğrultusunda incelemeye çalışalım.

Türk Halklarının Etnik Yapısı adlı N.A. Aristov’un 2014 yılında Selenge yayınlarında basılmış kitabın 225.sayfasında “Kuzey Doğu Sibirya’nın ana halkını oluşturan Yakutlar, ana kütlesi bir zamanlar Saka veya Sa yahut So adıyla Tanrı dağlarının batı kesimini işgal eden, geride izlerini Kara Kırgızlar içindeki Sayak ve Yenisey sahillerinde Sagay boyuyla bırakarak Hindistan’a çekilip orada varlığı son bulan eski Türk kabilesinin bakiyeleridir.” açıklaması yer almaktadır. Burada Saka sözcüğü, karşımıza bir Türk halkı olarak çıkmakta ve Yakut halkıyla ilişkilendirilmektedir.

Aynı kitabın 155.sayfasında Sayakların 7427 çadırlık bir nüfusları olduğu, yine 156.sayfada “Kara Kırgızların Sayak taifesi, Çin kaynaklarında So, Pers-Hint ve Yunan kaynaklarında Saka olarak geçen Yüeçilerin ve onlarla karışan Usunların topraklarına kadar Tanrı dağlarının batı kesiminde yaşayan kabilelerin torunlarıdırlar” ifadeleri dikkati çekmektedir. 172.sayfada ise “Bu Türk kabilesi Perslerde geçen adının da gösterdiği gibi Saka’dır ve Yenisey boylarındaki Sagay ve Lena nehri boyundaki Aha kabilesiyle özdeştir. M.Ö. 202 ve M.S. 25 yıllarında onların Grek-Bactria krallarının elinden Soğdiyana’yı eski Avrupalı yazarların ifadesiyle İskitler yani Sakalarla birlikte yolup aldıklarını göstermektedir.” ifadesi bu Türk boyunun M.Ö. ki dönemlerde varlığını göstermektedir. Aynı zamanda Saka adının Pers kaynaklarında da geçtiği açıklamalardan anlaşılmaktadır. Adı geçen kitapta yer alan şu bilgi ise çok ilginçtir: “Usunlardan önce Yarkent’de yaşayan Sakalar zamanında kabilelerin Türkleşmesi tamamlanmıştır.”. Bu ifade Sakaların diğer grupların da Türkleşmesini sağladığını göstermektedir.

Saka sözcüğünün kurt anlamına da geldiği bazı kaynaklarda karşımıza çıkmaktadır. Mircea Eliade’nin Zalmoksis’ten Cengiz Han’a adlı Kabalcı yayınlarından 2013’te yayınlanmış kitabının 16.sayfasında geçen “Yine Strabon’a göre Hazar Denizi’nin doğusunda göçebe bir yaşam süren İskitlerin de adı Daoi idi. Latin yazarlar onlara Dahae ve bazı Yunan tarihçiler Daai diyordu. Etnik adları büyük olasılıkla İran dilinde (Saka) kurt anlamına gelen Dahae’den türemiştir” cümleleri bazı toplumlarda Saka sözcüğünün kurt anlamında kullanıldığını da açıklamaktadır.

Şihabettin Bin Fazlullah El-Ömeri’nin Selenge Yayınları tarafından İstanbul’da 2014 yılında basılmış Türkler Hakkında Gördüklerim ve Duyduklarım (Mesaliku’l Ebsar) adlı kitabın 202.sayfasında “İran ile Afganistan arasında kalan hudut bölgesinin adı Sicistan’dır. Asıl adı Sakastane (Saka Eli) idi ve Sakalar yurdu anlamına geliyordu” ibaresi yer almaktadır. Bu açıklamalardan da Saka sözcüğünün Gazneli Mahmut döneminde fetih olunan bir bölgenin adı olduğu anlaşılmaktadır.

İçişleri Bakanlığı yayınlarından olan Türkiye’de Meskûn Yerler Kılavuzu adlı Ankara’da 1947 yılında basılmış kitabın 932.sayfasında “Saka adlı köyler Kastamonu, Ordu ve Zonguldak vilayetlerinde, Sakalar köyü olarak Artvin ilinde, Saka eli olarak Çankırı’da” karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca Kütahya ilinde de Saka adlı yerleşim yeri bulunmaktadır. Akdes Nimet Kurat’ın Peçenek Tarihi adlı 1937 yılında İstanbul Devlet Basımevi’nde basılmış kitabının 234.sayfasında “Peçenek silahlarının bazılarını öğreniyoruz: Bir yana sarkan yay koburu, eğri yay ve ok” ifadesi ve kobur sözcüğünün yaygın kullanımı, sözcüğün Türkçe oluşu da Saka adlı köyün Türk asıllı olduğunu açıkça gösterir. Kobur (kubur) ağaçların kabuklarının soyularak yapılan boru biçimindeki kap anlamındadır.

Peçeneklerin orman aralarında yaşadıkları aynı kitabın 51.sayfasında yazılıdır ki, bölgede orman yakarak ilit açmak  (Ahalinin ekin ekmek için ağaçları yakmaları) adeti yaygındır. Ayrıca 5.sayfada Saka-katay sözcüğü önem taşımaktadır. Saka-katay sözcüğünün anlamı, kale harabesidir. Kazakça’da Saka sözcüğü, kazıklardan yapılan siper (istihkam) anlamına gelir. Çağatayca’da katay sözcüğünün siper anlamına gelişi ise bu sözcüğün kazıklardan yapılan siper anlamını desteklemektedir.

Adı geçen kitabın 59.sayfasında “Saka-katay, saka, Kazakça kazıklardan yapılan siper( Rusların Castakolları); buna göre saka-katay kazıklardan yapılan müstahkem bir yer olacaktır” denmektedir. Bu ifade de, Saka sözcüğünün Arapça sucu anlamına gelen sözcükle ilişkili olmayıp Türk tarihiyle ilgili olduğunu açıkça göstermektedir. Ayrıca Uzların (Oğuzlar) Peçenekleri esir olarak satmaları da kaçan esirlerden birisinin bölgedeki ormanlara saklanabileceği düşüncesini de akla getirmektedir. Ancak kıtlık zamanında 1940’lı yıllarda darı ekmeğinin bölgede pişirilmesi bu grubun Peçeneklerle olan ilişkisini daha çok kuvvetlendirmektedir.

Osmanlıca Tarih Sözlüğü adlı Mehmet Ali Ünal tarafından hazırlanan Paradigma yayınlarının 2011 yılında İstanbul’da basılan kitabın 586.sayfasında “Saka’nın Topkapı Sarayı’nda bir grup oluşturduğu Saka başının divan toplantılarında vezirlerin sadrazamın gelmesini beklerken onlara yaz ise buzlu şerbetler, kış ise kokulu macunlar ikram eden Saka başından söz edilmektedir. Saka başı “Buyur!” diye yüksek sesle bağırarak sadrazamın gelişini divan halkına haber verirdi. Divanda yemek yenirken yemekten sonra misafirlere leğen-ibrik tutulması da söz konusuydu. Bu işleri yapanlara Saka denmekteydi” yazılıdır. Bu durumda Saka sözcüğü Osmanlı Sarayı’nda bir hizmet görevlisinin adı olmaktadır.

Yukardaki kaynaklarda Saka sözcüğünün karşımıza çıkan anlamları şöyle sıralanabilir: Türk boyu, Saka-İskit boyu, başka kabileleri Türkleştiren boy, ağaç kabuğundan yapılan boru biçimindeki kap, Kazakça’da kazıklardan yapılan siper, kurt (hayvan ismi), Arapça sucu ve Osmanlı zamanında Topkapı Sarayı’nda konuklara hizmet eden kişi. Zonguldak ili Kozlu ilçesi Saka köyünün adının yukarıdaki kaynaklara ve bölge insanının yaşayışı ile bölgenin yapısına dikkat edildiğinde daha çok Peçenekçe’de de yer alan ve muhtelif kaynaklarda da karşımıza çıkan “Türk boyu” anlamıyla ilişkili olduğu söylenebilir.

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/https://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortpiabetbonusBetpas thebarbeehousewife.comdeneme bonusuhttps://www.cafeneve.com/https://www.corkbin.com/istanbul escortdeneme bonusuşişli escortistanbul escortbeylikdüzü escortwww.medlockprimaryschool.comcasibomPusulabetPusulabet güncel giriş Pusulabet güncel Pusulabet giriş güncelPusulabet girişankara escortGrandpashabetbetwoonspincoGrandpashabetJojobetcasibom girişbetewinotobetcasibomholiganbetmariobetdeneme bonusu veren sitelercasibom girişcasibom girişbetwooncasibomtimebet - timebet girişbets10beylikdüzü escortbetciocasinolevantbettiltmatbetonwinonwin girişgalabet güncel girişsonbahiscasibom girişgoldenbahisnakitbahis güncel girişdumanbet güncel girişbetebet girişkralbet girişbetnanobetparkjojobetmarsbahiscasibom girişcasibom güncel girişholiganbetholiganbet güncel girişholiganbet güncel girişholiganbetholiganbetkingroyal güncel girişmatadorbet güncel girişmarsbahis giriş günceljojobet girişjojobetsahabet güncel girişsekabet güncel girişjojobetjojobetmarsbahisbetcio güncel girişsuperbetinvevobahisbetparkbetparkkingroyal güncel girişkralbet girişbetparkparibahistipobet güncel girişdinamobet güncel girişbetkanyon güncel girişmadridbet güncel girişultrabet güncel girişvaycasino güncel girişmeritking girişmeritking giriştipobet güncel girişotobet güncel giriştipobet güncel girişbetturkey güncel girişbahiscom güncel girişcasibombahsegel güncel girişgalabetmeritking güncel girişbetturkey girişcasibom girişcasibom girişdumanbetcasibom girişjojobet girişbetparkExtrabet girişcasibom girişbaywinbetpark girişzbahiszbahisxslotxslotbetturkeybetturkeyselçuksportsmarsbahis girişpusulabetpusulabetbetturkeyonwinBetcioCasibomataşehir eskortmegaparicasinolevantcasinolevantcasinolevanthiltonbetjojobetbursa escortMatadorbet güncel girişonwin girişMeritkingmeritkingcasino siteleriGrandpashabetgrandpashabetgrandpashabetcratosroyalbetGrandpashabetbetwooncasibomMarsbahiscasibomjojobet güncel girişmatbet güncel girişsultanbetbetexperbetmarinomilanobetlunabetgoldenbahisaresbetmavibetbetsmovebetnanopusulabetbetinebetinemariobetpusulabetmariobetbetwoonbetparktempobetasyabahisjojobet girişcasibomvbethiltonbettempobetasyabahiskulisbet güncel girişMadridbetCasibom Casino Sitelerizlotimajbetzlotbetciocasibomextrabetjojobetonwinzbahis girişmatadorbetmng kargo takipdeneme bonusustarzbetholiganbet güncel girişmobilbahis güncel girişcasibom girişpinbahis güncel girişmostbet güncel girişartemisbet güncel giriştümbetmeritbet güncel girişgüvenilir casino sitelerionwin güncel girişcasinolevantkumar sitelericasibom girişcasibom ile kazanCasibom Kampanyalarcanlı bahissahabet güncel girişsekabet güncel girişcanlı maç izlecasibom girişcasibom mobil girişcasibom yeni girişsekabet giriştaraftarium24pendik escortselcuksportscasibom girişcasibomcasibom girişbettiltimajbet güncel girişjojobettürk ifşacasibom giriştürk pornobetsmovecasibom girişcasibom güncel girişcasibomcasibom girişcasibom bonuslarcasibom mobil girişbedava bonus veren sitelerjojobet
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort