DOLAR 32,3436 % 0.24
EURO 35,1046 % -0.16
STERLIN 40,8932 % -0.39
FRANG 35,8616 % 0.38
ALTIN 2.308,80 % 1,37
BITCOIN 2.290.157 2.479

ŞİİRDE TÜRKİSTAN ÜSLÛBU

Yayınlanma Tarihi :
ŞİİRDE TÜRKİSTAN ÜSLÛBU

     ŞİİRDE TÜRKİSTAN ÜSLÛBU

Ahmet URFALI

      Türk kültür ve medeniyetinin her alanda soyut ve somut değerleri mevcuttur. Dünyanın her yerinde var olmanı gereği genel kabullere dayanır. Türk kültürü, Türkistan’da mayalanmış, yetkin ve olgun bir seviyeye yükselmiştir. Bu durum, beş bin yıllık bir zaman diliminde ‘’Türk Kültür Havzası’’ nda bir hayat alanı edinmiştir. Türkistan’dan doğan bu muhteşem kültür; Asya, Afrika ve Avrupa’da hâkim hâle gelmiştir. Askeri üstünlük, bir kasırga misali eser. Fetihler, kültürel yönden desteklenerek gönüller kazanılır. Yüksek Türk kültürünün insani değerlere verdiği önem sayesinde zaferler pekiştirilmiştir. Türkistan, Horasan ve Anadolu merkezli olarak gelişen Türk kültür havzası günümüzde de varlığını sürdürmekte, geleceğin ufkunda yeni dirilişlerin ve atılımların vaktini beklemektedir. Biz burada konumuz gereği şiirde Türkistan üslûbu üzerinde duracağız.

      Doğuda Gazneli,  batıda Selçuklu ordularının fetih hareketlerinin zaferle sonuçlanması üzerine bu iki egemenlik alanında genel adı,  ‘’ Sebk-i Türkistani’’ olan Türk yeni bir üslûp belirmeye başlamıştır. Zaman içerisine Babür sahası ile Anadolu’ya yayılan bu anlayış Türkçe’nin gücünü göstermesi bakımından da dikkatleri üzerine çekmiştir. Söz konusu coğrafyada mutasavvıflara gösteriden ilgi ve alakadan dolayı dini ve insani değerler öncelikle şiirde ana tema olarak işlenmiştir. Sufi şairlerin Ahmet Yesevi’den beri işlenip gelen bu değerleri yeniden ele almaları geniş halk kitleleri ve yöneticiler tarafından heyecanla karşılanmıştır.

    Türkistan üslûbu;  IX. Yüzyılın ikinci yarısı ile XII. Yüzyıllar arasında eser veren Horasan ve Maveraünnehir (Batı Türkistan) şairlerinin hamasi bir ruhla sade, tabii, akıcı ve dış dünyayı gerçekçi olarak anlatan tarzını temsil etmektedir. *

    Türkistan üslûbu farklı isimler altında Türk egemenliği altında bulunan memleketlere yayılmıştır. Türkistan edebi havzasında Türkçe yazan şairler tarafından oluşturulan bu akım; ‘’ dilden ziyade estetik, düşünce ve hayâl dünyası’’ bakımlarından önem taşımaktadır. Türk düşünce ve estetiği üzerinden yürütülen bu çalışmalar şiir sanatında yer edinmiştir.

   Türkistan üslûbu, Sebk-i Hindî adıyla Ali Şir Nevai tarafından Hindistan’da gelişen Fars şiirine tesir etmiştir. Nevai’nin bir şair olarak en büyük hedefinin, o zamanki Türk şairlerinin de hayran olduğu İran edebiyatını benimseyip, Türk ruhuna uygun bir şekle sokarak, Türkçe’yi yüksek bir sanat dili haline getirmek ve bu dilde seviyeli sanat eserleri kaleme almak olduğu düşünülürse, bu teorinin başlangıç noktası daha iyi görülür. Hatta bir görüşe göre bu üslûp, Sebk-i Türkî diye adlandırılmalıdır. Çünkü, bu üslûbun yaygın olduğu dönemde Anadolu başta olmak üzere, İran, Afganistan ve Hindistan’da Türk asıllı sülalelerin hüküm sürdüğü, bu hükümdarlar ve emirleri altındaki çoğu Türk asıllı devlet adamlarının söz konusu üslûpla yazılmış eserleri beğeniyle karşıladıkları ve eser sahiplerini destekledikleri aşikardır. **

     Bu üslûbunun başlıca özellikleri; belâgat ve fesahat kurallarından uzaklaşmadan yeni, orijinal ve girift mazmunlar, ince hayâller, anlam kapalılığı, az kelime ile çok şey ifade etme olarak belirtilebilir. Böylece mananın söze hâkim olduğu, muhayyilenin ön plana çıktığı ve şiirin karmaşık çağrışımlara açıldığı görülmektedir. Aşırı dereceye varan mübalağa, irsâl-i mesel, istiare, teşhis, kinaye ve mecaz sanatları da bu tarz şiirde çok kullanılmış ve geliştirilmiştir. ***

    Divan şiirinde sanat ve anlam derinliğine dayanan bu üslûp akımının temsilcisi şairler arasında Nef‘î, Fehim-i Kadim, Şehri, İsmeti, Naila, Nedim-i Kadim, Neşati, Rasih, Nâbî , Şeyh Galip sayılabilir.

      Türk edebiyatının dünya edebiyatına katkılarından biri olan Türkistan Üslûbunu yeniden değerlendirmek, ele almak gerektiğini inancındayım.

* Adem Çalışkan Üslûp ve Üslûpbilim Üzerine-2: Üslûp ve Üslûpbilimin Tarihçesi 

           Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 8 Sayı: 3        6 Şubat 2015

**  İsrafil Babacan Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 3, İstanbul 2009, 29-46. Sebk-i Hindi Şiirinde Yeni-Orijinal Yapı ve Terkipler 

*** Ali Fuat Bilkan İslam Ansiklopedisi  Sebk-i Hindi maddesi 

Coreldraw Satın Al

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeMebbismatbetholiganbettrendyol indirim kodutipobetPusulabetCasibomstarzbet giriştipobetbetturkey twitterbetturkey girişvevobahisgobahisbetsatligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comsekabetstarzbet adamsah.netbahis sitelerimarsbahiswinxbetbahis sitelericasino siteleriselçuksportsdeneme bonusuistanbul escortcasibomstarzbetpiabetstarzbet girişstarzbet girişbahsegelbahsegelklasbahisankara kombi servisiklasbahisbetebetbelugabahistipobetmariobetbetistmersin günlük kiralık evmarkajbetparibahisbetineceltabetmatadorbetgrandpashabetcasibomgobahisparmabetbettiltbetnisbetsatbetorspinligobetbetkanyonbetturkeyonwinsahabetrokubetmarsbahisextrabetikimisliwinxbetbahisalgorabetelexbetfunbahisartemisbetbetmatiksupertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybetintobetdiscountcasinomostbetbetroadpiabetmeritkingholiganbetjasminbetasyabahisredwinbetkolikdiscountcasino7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotaresbetfavoribahispadisahbetnakitbahispolobetsekabetmatbetpalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetrexbetjetbahisjojobetonbahissuperbetinbetexperbetperbahigopokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinebetturkeymariobetfavorisen1xbetBelge istemeyen bahis siteleribahiscomtipobetgrandbettingtruvabetbahiscasinotarafbetbahiscommariobetbetistmarkajbetbetinematadornetcasibombelugabahisbetebet1xbetasyabahiscasinovalediscountcasinoelexbetfavoribahisbahiscombahiscombelugabahisbelugabahisbetistbetistceltabetceltabetklasbahisklasbahismariobetmariobetrestbetrestbettarafbettarafbettipobettipobetcasibomcasibomcasibomcasibomstarzbetsahnebetlimanbetredwinmatadorbetmatadorbetbetkombetkom
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort