Doğumu’nun 80. Yıldönümü’nde :
ZİYA GÖKALP
Kenan EROĞLU
Ziya Gökalp konusuna devam ediyoruz.
Ziya Gökalp hakkında yakın çevresinden ve onun fikriyatının devamcısı olan fikir şahsiyetlerinin izmit yabancı escort görüşlerini olduğu gibi aktarmaya devam ediyoruz. Gayemiz, yakınlarının gözü ile Ziya Gökalp ne idi ve ne değildi konusunda fikir edinmektir. Bu güne kadar yaptığım alıntılarda benim gördüğüm kadarıyla, tüm yazılarda ince bir serzeniş vardır. Ziya Gökalp’in mezarının Karacaahmet mezarlığında “umumi helâ”nın tam mersin escort bul da karşısına kazılması ve oraya defnedilmesinden tutunuz da onun Öğretmenler için yazdığı Tarih kitaplarının vefatının ardından basılmak üzere ailesinden alınarak, bir daha iade edilmediği gibi, kitaplar da bu güne kadar basılmamış ve bu adana escort tavsiye kitap müsvettelerinin nerede olduğu da bugün bilinmemektedir.
Yine Ziya Gökalp’ın 922 sayfadan oluşan “FELSEFE DERSLERİ” ancak Çizgi Kitabevi tarafından 2006 yılında basılabilmiştir
Ayrıca; Ziya Gökalp’ın vefatının ardından kendisi hakkında 1956 yılına ne bir anma toplantısı, ne de kendisi hakkında bir konferans verilmediği de görülüyor.
Bu açıdan bakıldığında, Ziya Gökalp hakkında en yakınlarının bilgilerinin bu güne aktarılmasının önemini kavramış bulunuyor ve bir önemli konuya parmak bastığıma inanıyorum.
Doğumu’nun 80 inci Yıldönümü’nde :
ZİYA GÖKALP (Fazıl Yenisey yazdı)
“”23 Mart 1876… Büyük Türk mütefekkiri Ziya Gökalp’ın doğduğu gün… Bu mutlu günün 80 inci yıldönümünde o büyük adamı, en yakın bir arkadaşının ağzından bir defa daha dinlemek ve kadirşinas Türk gençliğine bir defa daha tanıtmak düşüncesiyle, muhterem hocam Ali Canip Yöntem’i (2). Evinde ziyaret etim. Ricamı lütfen kabul buyurdular.
– Ziya Gökalp’la ilk tanışmanız nasıl oldu?
— « 1910 da Selanik İttihat ve Terakki Mektebi’nde edebiyat ve tarih okutuyor, ayni zamanda «Genç Kalemler» nâmiyle küçük bir mecmua çıkartıyordum. İttihat ve Terakki Merkezi Umumî Başkâtibi arkadaşım Nesimî Sârım, bana, «Turan» serlevhalı bir manzume getirdi; «Tal’at ve Cânib’e» diye bir arkadaşımla bana ithaf edilmiş olan bu manzumenin altında «Tevfik Sedâd» imzası vardı.
«Şiir şeklen mühmeldir; fakat muhtevası itibariyle gözlerimin önünde yepyeni bir ufuk açıyor ve:
«Vatan ne Türkiye’dir Türklere, ne Türkistân;
Vatan büyük ve müebbed bir ülkedir: Tûrân…>>
beytiyle sona eriyordu. Nesimî ile bir kere daha okuduk; ikimiz de harikulâde bulduk. Bir suretini hemen Ömer (Seyfeddin) e gönderdim ve manzumeyi o haftaki «Genç Kalemler»de neşrettim.»
– İlk tanıştığınız sıralarda Ziya Gökalp Avrupa mütefekkirlerinden en çok kimleri okurdu?
-Ziya, Selânik’e geldiği zamanlar, en çok Alfred Fuyye’den bahsederdi. Evde, sokakta, gazinoda, Cemiyette, hulâsa her yerde, daima Fuyye’den ve onun «Kuvvet-fikir nazariyesi»nden bahsederdi. Paris’te okuttuğumuz gençlerden Veli Bey, Selânik’e gelmişti. Bir gün hep beraber otururken Ziya, ona da bermutat Fuyye’den bahsetti. Veli: «Evet, Fuyye, hakikaten geniş malûmat sahibi, büyük bir feylesoftur. Fakat şimdi bütün Fransa’yı baştanbaşa Hanri BERGSON kaplamıştır. Hattâ şöhreti Fransız hudutlarını bile taşmaktadır», dedi. İşte bu ikaz üzerine Ziya, Bergson’un o zamana kadar intişar etmiş bulunan bütün eserlerini derhal getirtti. Artık Bergsoniyen olmuştu. Ziya, ayni zamanda Muhiddin-i Arabî’nin de meftunuydu ve Şark felsefesini hakkıyla tanıyordu.»
-Son bir sual daha: Ziya Gökalp’ın en büyük değeri ve ehemmiyeti sizce hangi bakımlardandır?
-Kanaatimce, memleketimizde Ziya Gökalp ayarında ikinci bir mütefekkir henüz yetişmemiştir. Ziya, Şark’ı çok iyi biliyordu, Garb’i bilişi de ondan aşağı değildir.»
«Ziya Gökalp’tan ilham alarak ihtisas sahibi olmuş bir tek ilim adamı tanıyorum: Türk Edebiyatı Tarihi Profesörü Fuat Köprülü..”.
( 23 Mart 1956 tarihli «SON POSTA» gazetesi, Fazıl YENİSEY)” (3)
…
(1) FELSEFE DERSLERİ, Ziya Gökalp, Çizgi Kitabevi, Meram/Konya, 2006).
(2) Ali Canip Yöntem:1887 doğumlu ve Fecr-i Ati Şairlerinden. Şairliğinden çok, okul kitapları, edebiyat ve edebiyat tarihimiz üzerine araştırmaları ile tanınır. Şair, yazar. İstanbul’da doğdu. Bir süre öğrenimini Selanik’te sürdürdü. İstanbul’da hukuk Mektebi’nin son sınıfından ayrılarak öğretmenliğe geçti. Öğretmen okullarındaki uzun süren görevinden sonra edebiyat fakültesi Türk dili ve edebiyatı bölümünde öğretim üyeliğine getirildi.1934’te ordu, 1950’de Çanakkale milletvekili oldu.
Ali Canip Yöntem, edebiyata şiirle başladı. İlk şiirlerini Fecr-i Ati topluluğuna katıldığı (1909) dönemde divan edebiyatı geleneğine bağlı kalarak yazdı. Bunlar Hüsn ve Şiir (1910) dergisinde yayınlandı. Kısa bir süre sonra Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp ile birlikte millî edebiyat akımına katıldı. Ömer Seyfettin ile genç kalemler adlı dergiyi çıkardı (11 Nisan 1911). İnceleme ve araştırma yazılarıyla Halka Doğru, Yeni Mecmua, Güneş, Çınaraltı, İstanbul dergilerinde ilgi çeken görüşlerini sergiledi. 1934 ve 1961 yıllarında parlamentoda görev yaptı.
Eserlerinden bazıları:
Milli Edebiyat Meselesi ve Cenab beyle münakaşalarım (1918)
Epope (1927)
Türk Edebiyatı Antolojisi (1931)
Ömer Seyfettin (1935)
(3) Fazıl Yenisey: Bursalı ünlü folklor araştırmacısı
1905 yılında Ferecik’te doğdu. Birçok ilde Türkçe öğretmenliği yapan Yenisey, Bursa Erkek Lisesi’nde görev yaptığı 1953-55 yılları arasında Bursa için çok önemli sayılan iki kitap yayınladı. Bu kitaptaki bilgiler; Bursa folkloru ile ilgili kendi yazıları ile, özellikle Uludağ Dergisi’nde yazılmış makalelerdir. “Bursa Folkloru” (Bursa 1955) ve “Edebiyatımızda Bursa” (İst. 1956) adlı kitapları yayınlamıştır. Yazarın ayrıca “Bektaşi Kadın Şairlerimiz”, “Mehmetçiğin Kıratı”, “Edebiyatımızda Bal ve Arı”, “Damlacıklar” (şiir) adlı kitapları da yayınlanmıştır..
…
Not: Konuya devam edeceğiz.