Sakin ÖNER
Son günlerde moda bir söylem var: “Büyük resme bakalım”. Resmin bir bölümüne bakıp büyük resmi kaçırmayalım diyorlar. Bunu söyleyince de büyük laf ettiklerini zannediyorlar.
Resme büyük bakmak zahmetli bir iştir. Göz damarlarını zorlayıp resmi en geniş açıdan göreceksiniz. Herkes o zahmete girmeye üşenir. Çizgiden, orandan, renklerden, gölgeden büyük resme gider. Öbür türlü hiçbir detayı göremez. O resmin sanatkarı hakkında bir yargıya ulaşamaz. Resme büyük baktığı zaman bir resim görür ama, ne olduğunu anlayamaz.
Hızlı okuma tekniklerinde de sistem aynıdır. Kelimeye, cümleye, paragrafa değil, göz damarlarını zorlayarak gözü açabildiğiniz kadaraçıp en geniş açıdan sayfayı bütünüyle göreceksiniz. Bu şekilde kitabı çok hızlı okursunuz. Fakat sadece konusunu üç aşağı, beş yukarı öğrenirsiniz. Kitabın polisiye bir roman olduğunu düşünelim. Ama isimleri, karakterleri, diyalogları, ilişkileri, hırsızlık boyutunu tam olarak öğrenemezsiniz. Bu yüzden de maceranın heyecan verici ve etkileyici büyüsünü yaşayamazsınız.
Uçak pistten havalandıktan sonra önce orada bulunan insanları ve araçları görürsünüz. Yükseldikçe sırasıylahavaalanını, bulunduğu semti, binaları, yeşil alanları, denizi, şehri görürsünüz. Uçak yükseldikçe görüş alanınız genişler, fakat detaylar kaybolur. Sonunda hiçbir detayı göremezsiniz. Uzaydan gönderilen uydu fotoğraflarını incelediğinizde Türkiye bir nokta, Amerika kıtası devede bir kulak gibi görünür. Altı yedi milyar insanın yaşadığı dünya bu mu dersiniz.
“Büyük resme bakalım” diyenler, bir de filozofik bir edayla büyük düşünen adam tavrı takınıyorlar. Bu “cambaza bak”ın 2013 versiyonudur. Saf ve meraklı vatandaşlar kasabanın meydanındaki sirkin ip üstündeki cambazına baktırılırken hırsızlar iş başındadır. “Cambaza bak” diyenler de hırsızlar ve onların erketecileri ve yardakçılarıdır. Gösteri bittiğinde vatandaşların soyulduğu anlaşılır ama, hırsızlar çoktan sırra kadem basmıştır.
Geçenlerde bir dostum Levent Camiinde bir yakınının cenazesine gidiyor. Camide üç tane cenaze var. Dostum cenazeler kimlere ait, yakınının ailesi nerede, cenazelere gelenler kimler diye büyük resme bakmaya çalışıyor. Cenaze namazından sonra bir de bakıyor ki, o büyük resme bakarken, hırsızlar cebindeki 6400 lirayı götürmüşler.
Siz siz olun, iyice etrafınıza bakmadan, kim kimdir, ne oluyor ne bitiyor demeden büyük resme bakmayın çünkü birileri o arada adamı soyuyorlar, malı götürüyorlar.“Büyük resme bak” diyenlere karşı da uyanık olalım. Unutmayalım, “büyük resme bak” sözü,“cambaza bak”ın 2013versiyonudur.