TÜRK BAYRAKLI GEMİLERDE GRİ LİSTE ALARMI

Babür Hüseyin Özbek

    Üstün ve verimli tabiat güzellikleri yanında denizlerle çevrili Anadolu yarımadasından nasıl faydalanıyoruz? Bu konuda çevre ülkelerde ki etkimiz ve yeryüzündeki gücümüz ne, deniz bize ne faydalar sağlıyor, yeterince,  bi-hakkın değerlendirip faydalanabiliyor muyuz?

    4 – 6 Kasım 2016 tarihleri arasında Haliç Kongre Merkezi’nde T.C’nin denizci Başbakan’ı, UDH (Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme) Bakanı, Türk denizcilik camiası, İMO (Uluslar arası Denizcilik Örgütü) Genel Sekreteri Kitach LİM, İMO üst düzey personeli ve İMO üyesi 172 ülkenin üst düzey bürokratlarının katıldığı Dünya Denizcilik Günü Sempozyumu yapıldı. Seneye Panama’da yapılacak. Üç gün boyunca konusunda uzman denizciler – denizciliğe gönül vermiş kişiler bilgi ve tecrübelerinden kaynaklanan konuları ile ilgili çözümler, teklifler sundular.

     Devam eden günlerde 9 – 10 Kasım 2016’da BAU – Beşiktaş (Bahçeşehir Üniversitesi’nde) “80. Yılında Montreux Türk Boğazları Sözleşmesi – Sempozyumu” yapıldı. Türk Boğazları’ndan geçiş rejimi, hukuki statü, AB, NATO, Rusya,  Uluslar arası deniz trafiği, deniz kazaları, çevre sorunları ve seyri sefer konuları sempozyumun konusunu oluşturdu.

TİCARET FİLOSUNUN GÜCÜ

      Genel çizgileri ile baktığımızda ticari olarak gücümüz ne? Ona rakamların ışığında bir bakalım:1 000 GRT(Groston’nun) üzerinde sahibi Türk olan 1535 gemimiz var. Bunların 2015 yılı değerleri ile kapasitesi 29.2 milyon DWT (Deadweigton) , dünya sıralamasında 14’üncüyüz, gene adet sıralamasında dünyada % 3.7, tonaj bazında ise % 1.7’lik bir kapasitemiz mevcut.  ( Kaynak:  www.denizticaretgazetesi.org )

    Limanlarımızda elleşen yük miktarı 2015’te 416 milyon ton, 2016’nın ilk 9 ayında yaklaşık 321 tondu. Deniz yolu ile gerçekleşen dış ticarete gelince, 2015 de 300 milyon ton, 2016’nın ilk 9 ayında 161 milyon tonu ithalat, 71 milyon tonu da ihracat olmak üzere 232 milyon ton dış ticaret işlemi gerçekleşti.

   Son olarak limanlarımızı ziyaret eden kruvaziyer gemi sayılarına bakalım; 2015’te 1456 adet 2016 yılının ilk 9 ayında Türk limanlarına 498 adet yolcu gemisi ziyaret etti. Kötü bir düşüş var. Denizde gücümüz bu mu, dediğinizi duyar gibi oluyorum, evet bu!

   Dünya Denizcilik Günü Sempozyumu’nda 3 gün boyunca yapılan konuşmalarda en çok dikkatimi çeken Uluslararası Kruvaziyer Hatları Kd.Başkan Yardımcısı Charles Bud Darr’ın konuşması idi. Türk limanları İstanbul, İzmir, Antalya, Mersin, Samsun, Alanya…iskelelerine uğrayacak tarifeli gemi sayısı yarınlarda artacak mı, küçük bir siyasi çıkmazda bunlar hemen iptal edilir mi? O limanlara gelen çoğu saygın, para bırakan, eğitimli turistler dönüşlerinde  de iyi intibalarla ayrılırlarsa bize altın değerinde propaganda sağlayan gönüllü elçilerimiz olur mu? Bu suallerin cevapları iyi yönde ise çıkış var, yoksa pruva sisli, puslu, belirsizliklerle doludur. Biliyorum, kruvaziyer turizmi konusunda Başaran Ulusoy’un çok söyleyeceği şeyler var ama..

GRİ LİSTEYE DÖNMEYELİM

    2005 yılı sonlarına kadar Türk Bayraklı Ticaret gemileri dünya limanlarında kara listede gösteriliyordu. 2006 – 2007’de gri listede yer aldık. Son 8 yıldır da beyaz listedeyiz. (2008 – 2016)

     Geminin taşıdığı bayrak kadar, onu sertifikalandıran, sörveyliğini yapan loydun – klas kuruluşlarının güvenilirliği de önemli. Saygın ve güçlü değilse, hele gemi bir de gri listede ise: Liverpool’de, Rotterdam’da, Bremen’de, Köstence’de, Bordeaux’da, Mumbai’de, Osaka’da, New Orleans’da…başka başka muamele görecek, personel de, gemi de zorda kalacaktır.

TÜRK BAYRAKLI GEMİLERİN (LİMAN DEVLETLERİ DENETİMLERİNE İLİŞKİN) 2003 – 2016 YILLARI ARASINDAKİ İSTATİSTİKİ BİLGİLER

    Paris Memorandumu (Paris MoU) kapsamında, Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü 28 Eylül 2016 tarihinde ürkütücü bir yazı yayınlayarak denizcilik sektörünün tüm ilgililerini uyardı. 2016 yılı ilk 10 ayı içinde 360 geminin denetlendiğini, bunlardan 24 tanesinin “yabancı limanlarda bağlandığını,  seyri seferden men edildiğini” Beyaz Liste’den Gri Liste’ye düşme sınırının geçiliyor olduğu işaret ve ikaz edildi.

    Gemilerin, Emniyet Yönetim Belgesi SMC (Safety Management Certificate) şartlarını karşılamadığı ve bu belgelerin ağırlıklı olarak Türk Loydu tarafından oluşturulduğu ihsas edildi.

    Gemi tutulmaları –seyri seferden men edilmenin önüne geçmenin ilk ve ön şartı yurt dışına çıkış yapacak her Türk Bayraklı gemiye (Konteyner gemileri hariç) ön sörvey yapılmalı, gerektiğinde bu sörvey ve devam eden diğer tedbirler gevşetilmeden uygulanmalı. Gerçek raporlar liman başkanlıkları kontrolünde, Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü onayına sunulmalı, bu işlemler hızlı, doğru, yurt dışındaki iş bağlantılarına çapariz vermeyecek şekilde işlemeli.

     2005’e kadar Kara Liste, 2006 – 2008 Gri Liste, 8 yıldır ise Beyaz Liste’deyiz… PSC müfettişleri (Port State Control) ile denetlenen gemi sayılarının, tutulan gemilere oranları % 6’yı geçtiği anda Gri Liste alarmı başlamış demektir. Ki 7 Kasım 2016’da 10 ayda yurt dışında denetlenen Türk Bayraklı gemi sayısı 360, tutulan – seferden men edilen gemi sayısı 24 gemi, bunun genele oranı % 6.68;  bunlar Türk Bayrağı’nın uluslararası sularda  – limanlarda Gri Liste’ye düşeceğinin kötü sinyali. Haydi UDHB, haydi sayın bakan görev sizin, pruvamızda Gri Liste’ye göz kırpan sisi dağıtın.