DOLAR 32,3721 % 0.16
EURO 34,9730 % -0.29
STERLIN 40,9611 % 0.18
FRANG 35,9012 % 0.12
ALTIN 2.325,53 % 0,22
BITCOIN 2.283.509 0.014

Cemaat’ten Millet’e – İmparatorluktan Millî Devlet’e

Yayınlanma Tarihi : Güncelleme Tarihi :
Cemaat’ten Millet’e – İmparatorluktan Millî Devlet’e

Bülent Vedat Aydemir

 

Türkiye’de modern anlamda milletin nasıl oluştuğunu anlayabilmemiz için Osmanlı milletler sistemini çok iyi anlamamız gerekir.

Günümüzde millet anlayışı, milletleşmiş toplumların geçmişlerine, mekân, dil, din ve kültür farklılıklarına göre değişik şekillerde yorumlanmaktadır.

Toplumumuzda millet kavramının çok eski tarihlere kadar giden ve kültürel temellere dayanan özel anlamları vardır.

İyi anlaşılması gereken husus, Müslümanların “millet” terimi ile Hıristiyanların” nation” terimlerinin farklı içeriklere sahip olmasıdır.

Batı toplumlarında modern anlamda millet Amerika (1779) ve Fransız (1789) devrimlerinden sonra oluşmuş olup devleti kendi kültür ve kimliğinin bir aracı yapmıştır. Özellikle modern Fransız millet kimliği, topluma, merkezi devlet yapılanması ve eğitim yolu ile kabul ettirilmiştir.

Müslüman toplumlarda din toplumsal kimliğin ayrılmaz bir parçasıdır. Batı da ise din her ne kadar toplumsal bir öneme sahip olsa da orada kimliği belirleyen ana unsur kavmi-etnik değerlerdir.

Batı’da “nation” terimi Romalılar zamanından beri kullanılmış,  etnik topluluğa ve kimliğe öncelik verilmiştir.

Geçmişte birçok Batılı prens ve krallar Hıristiyanlığın emrine girmelerine, Hıristiyanlığı savunmalarına rağmen etnik kimliklerini her zaman öne çıkarmışlardır.

Modern anlamda “millet” oluşumu, Batı’da dil ve etnik kimliğe dayanan bir siyasi kimlik olarak ortaya çıkarken, Osmanlı’da ise din ve etnik kimliğin birbirleriyle karışması ile Osmanlı’ya has bir şekilde oluşmuştur.

Osmanlı topraklarında yaşayan Gayrimüslim topluluklarda dil, din ve adet gibi etnik özellikler öne çıkarken, Müslümanlarda ise devletin, etnik ve dilsel farklılıkları tanımamasından dolayı din daha etkili olmuş, modern millet oluşumu safhasında cemaat ruhu muhafaza edilmiştir.

Osmanlı Müslümanları, bu süreçte Batı’nın etnik milliyetçiliğinden etkilense de kendi tarihi kültürel ve toplum şartlarını göz önüne alarak daha farklı bir milletleşme ve milliyetçilik anlayışını geliştirmişlerdir.

İmparatorluklar, Birçok din, dil ve farklı bir tarihe sahip topluluklardan oluşan bir devlet yapılanmasıdır. İmparatorluklarda bu farklılıkları birleştiren ana unsur hanedan ve bu hanedanın idaresindeki idareci gruplardan oluşur ve her imparatorlukta belirli bir etnik grup ve bu grubun dili hâkimdir.

Osmanlı devletini yöneten hanedan Türk’tü ve devlet dili Türkçe idi.

Osmanlı devleti Fatih Sultan Mehmet’ten sonra bir imparatorluk şeklini almıştır. Yavuz Sultan Selim’in 1517‘de halifelik unvanını almasıyla da Osmanlı’yı İslâm’ın koruyucusu yapmıştır.

Osmanlı’nın klasik devlet yapısı dinî cemaatlerden oluştuğu gibi, “millet” kimliğinin temelini de din oluşturuyordu.

Semavi dinler, aynı inancı paylaşan topluluklarını millet veya cemaat olarak adlandırmışlar, kendi inancını paylaşmayanları ise başka adlarla tanımlamışlardır. İslam’da, Kuran’ı kabul edenleri tek bir millet olarak tanımlamakla beraber, Müslüman olmayan toplulukları da Rum milleti, Yahudi milleti, Ermeni milleti vs. gibi isimlerle tanımlamış ve onlarında millet olabileceğini kabul etmiştir.

Osmanlı, devletin sınırları içinde yaşayan gayrimüslimlere “millet” statüsü verirken dinlerini esas almış, dil, din, kültür ve etnik kimlik gibi toplumsal haklarının düzenlenmesi işlerini kendi dinî liderlerine bırakmıştır.

Osmanlı devletinde yaşayan Müslümanlar ve gayrimüslimler kimliklerini ve devleti farklı şekillerde algılıyorlardı.

Müslümanlar sosyal ve siyasi konularda fazla hak ve söz sahibi olmamalarına rağmen, devletin İslâmi esaslara göre kurulduğunu göz önünde tutmuşlar ve devleti kendi devleti olarak benimsemişlerdir.

Gayrimüslimler ise, birçok yönden devleti tanıyorlar, vergi veriyorlardı ama devleti benimsemiyorlardı; Müslümanlar gibi devletle özdeşleşmiyorlar ve etnik kimliklerini, bir alt kimlik olarak, din ile kaynaştırmak suretiyle yaşamlarını idame ettiriyorlardı.

Osmanlı Devleti, 1856 fermanı ve 1864 Vatandaşlık kanununun yürürlüğe girmesiyle, Osmanlılık adı altında, ülke halkının din ve dil farklılıklarını ortadan kaldıracak, devletin temeli olan cemaat yani millet sistemine son verecek, ortak bir vatandaşlık anlayışına dayanan bir Osmanlı milleti oluşturmak istemiştir. Başka bir ifade ile “millet” i “nation“ yapmak istemiştir.

Ancak bu kararlar, bireyi ön plana çıkarmış, bireylerin kimliğini mensup olduğu topluma bağlamasına yol açmış, aynı zamanda etnik bilinci körüklemiştir.

Bunun neticesinde etnik kimlik, eski dinî (cemaat) kimliğinden daha güçlü hale gelmiş, sonunda dil, din, soy ve tarih gibi etnik özellikler millî kimliğin bir parçası olmuştur. Bilinçlenen birey, toplum içindeki geleceğini din, dil ve kültürel bağlarla değerlendirmeye başladığı gibi, padişahın kulu olma durumundan çıkmış, devletin vatandaşı olmuş ve vatandaş sıfatıyla devlete birçok beklentilerle bağlanmıştır.

Bu bireyleşme süreciyle birlikte Osmanlı toplumundaki Müslümanlar, Hıristiyanlar ve Yahudiler, yeni bir bakış açısıyla, kişisel kimliklerine ve cemaatlerine daha sıkı bir şeklide bağlanmışlardır.

Rumeli ve Anadolu Müslümanları kendilerini daha Osmanlı dolayısıyla Türk olarak görmeye başlamışlar Araplar ise Osmanlılaşamadıkları için, din birliğine rağmen, kendilerinin farklı olduklarını ileri sürerek, kavm-i necip olduklarını, yani daha üstün olduklarını açıkça dile getirmeye başlamışlardır.

Bu kişisel bilinçlenme sürecinde Osmanlı Devleti’nin Türk özellikleri ortaya çıkmaya başlamış, bunun yanında devleti yönetenler Arapların ayrılmasını önlemek için devletin dinî özellikleri ön plana çıkarmışlardır.

Osmanlı bu süreçte devlet otoritesini genişletirken eğitimi de kontrol altına almıştır.  Modern okulların sayılarının Sultan Abdülhamit zamanında artış göstermesiyle birlikte, birçok gazete ve dergilerin yayınlanması, batı kitaplarının Türkçeye çevrilmeleri, telgraf ve posta hizmetleri gibi iletişim araçlarının gelişmesi neticesinde Türkçe halkın ana iletişim dili olmuştur.

Devletin merkezi otoritesinin artması ve bürokrasinin genişlemesiyle kamu dili olan Türkçe daha çok kullanılmaya başlanmıştır. 1876 Anayasası ile Türkçe devletin ana dili kabul edilmiştir.

Türkçenin yazı dili olarak genişlemesi, Türk edebiyatını zenginleştirmiş, Kültürel Türkçülük gelişmeye başlamıştır.

19,yüzyıldaki ekonomik ve sosyal gelişmelerin, Osmanlı toplumunda, modern anlamda milletleşme sürecine büyük etkisi olmuştur.  Aynı zamanda din de, dünyevileşen milletin özelliklerine göre, muhteviyatını değiştirmeden, kimlik olarak millet yapısında önemli bir yer almıştır.

Kemal Karpat Hocanın dediği gibi “ eski cemaat millileşmiş ve Türkleşmiş, ama bu Türkleşme ırk yolu ile değil somut gelişmeler sonucunda ortaya çıkmıştır”.

Bu somut gelişmeler; Osmanlı nüfusunun asli unsurunun Türk olduğu, devletin idaresinin devamlı Türk olduğu, Türklerin devletin temeli olduğu ders kitapları yolu ile halka anlatılması şeklinde özetlenebilir. Artık devlet Türkleşmiştir.

Kısaca özetlemeye çalıştığım bu gelişmeler, Türklük bilincinin artmasını, Mensubiyet duygusunun şuur seviyesine çıkmasını, bu şuur ile kurtuluş savaşının kazanılmasını ve Türkiye Cumhuriyeti Devletinin milli bir devlet olarak kurulmasını kolaylaştırmıştır.

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeMebbistrendyol indirim kodutipobetPusulabetCasibomstarzbet giriştipobetbetturkey twitterbetturkey girişvevobahisgobahisbetsatligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comsekabetstarzbet adamsah.netbahis sitelerimarsbahiswinxbetbahis sitelericasino siteleriselçuksportsdeneme bonusuistanbul escortcasibomstarzbetpiabetstarzbet girişstarzbet girişbahsegelbahsegelklasbahisankara kombi servisiklasbahisbetebetbelugabahistipobetmariobetbetistmersin günlük kiralık evmarkajbetparibahisbetineceltabetmatadorbetgrandpashabetcasibomgobahisparmabetbettiltbetnisbetsatbetorspinligobetbetkanyonbetturkeyonwinsahabetrokubetmarsbahisextrabetikimisliwinxbetbahisalgorabetelexbetfunbahisartemisbetbetmatiksupertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybetintobetdiscountcasinomostbetbetroadpiabetmeritkingholiganbetjasminbetasyabahisredwinbetkolikdiscountcasino7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotaresbetfavoribahispadisahbetnakitbahispolobetsekabetmatbetpalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetrexbetjetbahisjojobetonbahissuperbetinbetexperbetperbahigopokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinebetturkeymariobetfavorisen1xbetBelge istemeyen bahis siteleribahiscomtipobetgrandbettingtruvabetbahiscasinotarafbetbahiscommariobetbetistmarkajbetbetinematadornetcasibombelugabahisbetebet1xbetasyabahiscasinovalediscountcasinoelexbetfavoribahisbahiscombahiscombelugabahisbelugabahisbetistbetistceltabetceltabetklasbahisklasbahismariobetmariobetrestbetrestbettarafbettarafbettipobettipobetcasibomcasibomcasibomcasibomstarzbetsahnebetlimanbetredwinmatadorbetmatadorbetbetkombetkomvenüsbethilbetjasminbetpiabetartemisbetmaltcasinoasyabahisbetorspinbettiltmarkajbetbetkombelugabahisrestbetbetpercasibom
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort