DOLAR
EURO
STERLIN
FRANG
ALTIN
BITCOIN

BİLGE HAN’DAN ATATÜRK’E TÜRK KÜLTÜRÜNDE BAĞIMSIZLIK

Yayınlanma Tarihi :
BİLGE HAN’DAN ATATÜRK’E TÜRK KÜLTÜRÜNDE BAĞIMSIZLIK

TÜRK KÜLTÜRÜNDE OKSIZLIK

(BAĞIMSIZLIK – İSTİKLÂL)

— BİLGE HAN’DAN ATATÜRK’E —

Bülent Vedat AYDEMİR

Türklerin en eski karakteristik özelliklerinden birisi de “Oksızlık”  olarak ifade edilen egemenlik ve bağımsızlık anlayışıdır. Türklerin göçebe/yarı göçebe bir hayat tarzına sahip olmaları ve bozkır kültürü egemenlik ve bağımsızlık duygusunun oluşmasında önemli bir rol oynamıştır.

Bu özellik binlerce yıl devam etmiş, Atatürk’ün de belirttiği gibi, bağımsızlık (Oksızlık – İstiklâl ) her Türk’ün kaderi olmuştur.

Orhun Kitabeleri’ndeki

“Çinlinin tatlı sözüne, yumuşak ipeğine aldanıp, Türk Milleti, çok çok öldün! Böyle giderse, daha da öleceksin!

Sonra, güneyde Çogay Ormanı’na, Töğültün Ovası’na kadar konayım dersen; Türk Milleti, öleceksin!..

Türk Milleti! Acıkırsan tokluğu, bir doyarsan da açlığı düşünmezsin. Böyle olduğun için, seni doyuran Kağanının sözünü dinlemedin, gittin. Gittiğin yerlerde hep mahvoldun, yok edildin. Orada, geri kalanınla her yere zayıflayarak, ölerek yürüyordun.
Tanrı buyurduğu için, devletli olduğum için size Kağan oldum.” 
(Bilge han kitabesi kuzey yönü) İfadelerinden de anlaşılacağı gibi egemenliği ve bağımsızlığı kaybetmek, Türk milleti için en büyük felaket olarak görülmüştür. Burada Türk milletinin siyasi bağımsızlığının yanında kültürel bağımsızlığın kaybedilmemesinin ne kadar önemli olduğuna dair çok kuvvetli bir vurgu yapılmıştır.

Türkler bu temel düşünceleri gereği, bir araya gelmişler, devlet kurmuşlar ve devletin bekası için canlarını bile feda etmekten çekinmemişlerdir.

Bilindiği üzere devlette gerçek istiklâl, bunun yalnız idareci zümre tarafından istenmesi ile değil, halkında aynı şuur içinde bulunması, yani istiklâl düşüncesinin bütün toplulukta ortak bir arzu halinde var olması şeklinde belirir. Böyle bir ortak şuur Bozkır Türk cemiyet ve devletinde çok eskiden beri daima mevcut olmuştur… Bu istiklâl duygusunun temeli Türk kültüründe yatmaktadır.(1)

Bozkırlı Türkler geçim vasıtaları olan hayvanlarına verimli otlaklar, hür iklimler bulabilmek için sürekli yer değiştirmek ihtiyacını hissetmişlerdir. Bu da onları yerleşik “köylü” hayatından uzak tutmuş ve bozkırın zorlu şartlarıyla sürekli mücadele etmeyi zorunlu kılmıştır.

Bozkırlı açısından normal sayılan hayat, ağır hareketli sığırla yapılan ziraatin ürününü almak için ekim, yağmur, hasar mevsimlerini tevekkülle bekleyen sakin köylü hayatı değil, fakat süratle savaş seferberliği haline dönüştürülebilen bozkır ekonomisinin mümkün kıldığı aralıksız ve azimli bir hayat mücadelesi olmuştur.

Uzun vadede olabilecekleri derinlemesine düşünmek, her türlü darlığa karşı ihtiyatlı olmak mecburiyeti gelecekle ilgili hususlarla yakından ilgilenmeyi gerektirmiştir. Bu da birlikte yaşamayı, yardımlaşmayı ve dayanışmayı beraberinde getirmiştir.

Hürriyet duygusu ile paralel giden bu mücadele melekesi bozkır insanının kurduğu ailede kendini göstermiş, sonra sırasıyla boy, budun ve nihayet il ölçüsünde genişleyerek siyasi topluluğun fertleri arasında ortak değer hükmü kazanmak suretiyle devlette istiklâl kavramına vücut vermiştir.(2)

Türklerde ülke ve vatan telakkisi, Türk devlet düşüncesine paralel şekilde, bütün öteki göçebe veya köylü (yerleşik) kavimlerden farklı olarak, siyasi istiklâl fikri ile beraber yürümüştür.(3)

Mete Han’dan aldığı yüksek ülkü ile dünya tarihinde milliyetçiliği devlet siyasetinin temeli sayan ilk devlet adamı olan Çiçi Kağan, Milattan Önce 56-35 yılları arasında kağanlık yapmış bir Türk hükümdarıdır.

Çiçi Kağan, engin Türk tarihinin derinliklerinde kalmış, eşsiz kahramanlarından birisi, büyük idealleri olan; Türklere batıyı öğreten, Avrupa’nın kapılarını gösteren Büyük Türk Hakanı’dır.

Kardeşi Ho-han-yeh Çin himayesini kabul edip, halkının bir kısmını Çin’in kuzey sınırındaki Ordos’a gönderirken, Çin’e bağlanmayı kabul etmeyen Çi-çi Kağan, kendine bağlı boylarla batıya çekilir (M.Ö. 54) ve Çu -Talas boylarında bağımsızlığını ilân eder.

Çi-çi, Talas Irmağı boylarında kurduğu şehirde kalabalık Çin ordularının muhasarasına maruz kalır. Meydan savaşına alışkın olan Hun ordusu, kale savunmasında başarılı olamazlar ve Çinlilere yenilirler (M.Ö. 35).

Çiçi Kağan Kaleyi teslim almak için gelen Çin elçilere gelir söylediği şu sözler sonsuza kadar Türklere ışık tutacak niteliktedir:

“Boyun eğmeyeceğiz.

Atalarımızdan toprakla birlikte devraldığımız devletimizi / istiklâlimizi feda edemeyiz.

Mücadele edecek savaşçılarımız hâlâ mevcut iken devletimizi / istiklâlimizi korumalıyız.

Boyun eğmeyeceğiz, çünkü bu, şan ve şerefle yaşamış olan ecdadımıza karşı yapılması mümkün hıyanetlerin en büyüğüdür.

Atalarımız bize geniş ülkelerle birlikte hürriyet ve istiklâl emanet ettiler. Savaşçı ve süvari hayatımız sayesinde yabancıları titreten bir millet olduk. Korumakla mükellef olduğumuz bütün bu emanetleri adi bir ömür uğruna feda edemeyiz.

Hepinizin de bildiği gibi savaşta yiğitlerin kaderi ölümdür.

Biz ölsek de kahramanlığımızın şanı yaşayacak, çocuklarımız ve torunlarımız diğer kavimlerin efendisi olacaklardır.”

İçlerinde çocuk ve kadınların da bulunduğu 1518 kişi Çiçi Kağan ile beraber savaşarak öldüler. (MÖ 35)

Bu sözler aynı zamanda dünya edebiyatında milliyet duygularının ilk dile gelişidir.

Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilsun’un “Köl-Tigin yazıtı bir nutuk metni midir” makalesinde Köl-Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarının birer nutuk metinleri olduğunu belirtmiştir.

Aynı şekilde Prof. Dr. Zeynep Korkmaz da “Bilge Kağan’dan Mustafa Kemal Atatürk’e” başlıklı makalesinde, Orhun Yazıtlarındaki hitap biçimlerinin söylev ya da Nutuk metnine uygun olduğunu belirtmiştir. Zeynep Korkmaz ayrıca, Atatürk’ün Nutuk metnindeki dili ile Bilge Kağan’ın dilini de karşılaştırır ve iki devlet büyüğünün milleti için kaygısını gözler önüne sermiştir.

Korkmaz; Atatürk’ün büyük Nutuk’unu bugünkü Türkçeye aktarırken, buradaki bir kısım görüşlerin Bilge Kağan ve Köl Tigin kitabeleri ile büyük ölçüde öz ve ruh birliği içinde olduğunu sezdiğini belirtir ve “Bu kanaatim, bu yıl yayına hazırladığım ve basılmakta olan kaynak belgeler niteliğindeki Atatürk’ün Türk dili ile ilgili görüş ve yazılarını değerlendirirken daha da kuvvetlendi. Çünkü Atatürk’ün daha büyük Nutuk’unu yazmadan önce  Türk tarihinin ve Türk dilinin çeşitli yerli ve yabancı kaynakları yanında, özellikle Orhun Abidelerini N. Asım’ın ve V. Thomsen’in yayınlarından da takip ettiğini ve Necip Asım metnini birçok yerde çizerek veya bazı yerlerine “önemli” diyerek çarpı (x) veya soru (?) işaretleri koyarak üzerinde düşündüğünü gördük.

Ayrıca Bilge Kağan’ın ağzından dile getirilen ve “Türk“ adını taşıyan ilk Türk devletinin yeniden kuruluşunu hazırlayan kurtuluş mücadelesi ile Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu hazırlayan İstiklâl Savaşı arasında, tarihî şartlardan ve Türk milletinin kendi kültürel özelliklerinden kaynaklanan benzerlikler yer almış bulunmaktadır. İki büyük devletin kuruculuğunu veya önderliğini yapmış olan iki büyük devlet adamının millete olan derin bağlılıklarından ve devlet anlayışlarındaki inceliklerden gelen vasıfları dolayısıyla, milleti yönlendirmedeki tutumları ve milletin geleceğini garanti altına alma şartları bakımından göstermiş oldukları hassasiyet noktalarındaki ortaklaşmalar Türk tarihi açısından derin bir anlam taşır. Bu tespitler, bize, Türk devlet geleneğindeki devamlılığın 1250 yıl öncesinden kaynaklanarak, nasıl bir zincir halinde bugüne kadar uzana geldiğini gösterdi. Böylece, Bilge Kağan’ın millete hitabesi ile Atatürk’ün büyük Nutuk’u arasında mahiyetleri bakımından bir karşılaştırma yapma gereğini duyduk.

Bilindiği gibi, tarihî akışın siyasal ve kültürel bir varlık olarak şekillenip devam etmesinde türlü faktörler yer alır. Bu faktörler arasında bir toplumun kendine has özellikleri ile topluma yön verme durumunda olan liderler önemli birer yer tutar. Bunlar, milletçe uğranmış olan felâketli dönemlerde ortaya çıkarak sahip oldukları olağanüstü yeteneklerle, temsil ettikleri toplumları yönlendiren, onları, müstakil birer devlet olma mutluluğuna eriştiren şahsiyetlerdir.

Ne var ki, bu üstün şahsiyetlerin milletlerine miras bıraktıkları ülkenin ve devletin sonsuza kadar devam edebilmesi, ancak gelecek nesillerin bu mirasın ne büyük millî fedakârlıklarla elde edildiklerini bilmelerine ve onların, üzerine titredikleri değerlere bütün benlikleri ile sarılıp sahip çıkabilmelerine bağlıdır. İşte bu sebeple, tarihin yetiştirdiği bu müstesna kişiler arasında, geçirilen bu felâketli dönemleri özlü birer anlatımla yazılı vesikalar halinde tarihe intikal ettirip ölümsüzleştirenler vardır.

Zira tarihi bilmeden bugünü anlamak mümkün olmadığı gibi, gelecek üzerinde isabetli düşünceler ileri sürmek de mümkün değildir. 

İşte bu uzak görüşlülüğün iki belirgin örneğini veren üstün vasıflı devlet adamlarından biri Bilge Kağan diğeri de Mustafa Kemal Atatürk’tür.

Bilge Kağan da Mustafa Kemal Atatürk de yıkılmış ve istiklâllerini kaybetmiş olan birer devleti, istiklâl savaşı safhasından geçirerek yeniden kurma ve teşkilâtlandırma gibi çok ağır birer görevle karşı karşıya kalmış olan önderlerdir.

Her ikisi de kendi toplumlarını millet iradesi, özgürlük kavramı ve demokrasi anlayışı içinde bilinçlendirme ve yönlendirme gücüne sahip birer komutan, yüksek düzeyde birer devlet adamıdır.

Her ikisi de toplumlarının geleceğini karartabilecek tehlikeleri görerek, onların yollarına ışık tutabilecek uzak görüşe sahip devlet başkanlarıdır. Bunlardan Bilge Kağan, kardeşi büyük komutan Köl-Tigin adına diktirdiği Köl-Tigin ve kendi adına ölümünden sonra oğlu tarafından diktirilen Bilge Kağan Abideleri ile; yok olma noktasına gelmiş bir millete hayat iksiri sunmuş olan Mustafa Kemal Atatürk de büyük Nutuk’u ile, Türk ve dünya tarihine milletlerinin geleceğini asırlarca aydınlatabilecek değerde kaynak eserler bırakmışlardır.(4)

Bu makalenin tamamını okuduğunuzda, Köl-Tigin ve Bilge Kağan kitabelerindeki sözler ile Atatürk’ün Nutkundaki sözler arasında önemli benzerlikler olduğunu fark edeceksiniz. Okumanızı tavsiye ederim.

 

(1) Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu “Umumi Türk Tarihi hakkında Tespitler Görüşler Mülahazalar” s: 122 Ötüken Neşr. 2014

(2) Aynı eser s:123

(3) Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu “Türk Millî Kültürü” s:228 Ötüken Neşr. 2012

(4) Prof Dr. Zeynep Korkmaz “Bilge Kağan’dan Mustafa Kemal Atatürk’e” makalesi

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/https://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortpiabetbonusistanbul escort bayanBetpas thebarbeehousewife.comdeneme bonusuhttps://www.cafeneve.com/https://www.corkbin.com/istanbul escortdeneme bonusuşişli escortistanbul escortbeylikdüzü escortwww.medlockprimaryschool.combets10 güncel girişcasibomİzmir escortCasibomEscort bayan izmirİzmir escort bayanEscort izmirankara escortGrandpashabetbetwoonspincoGrandpashabetJojobetcasibom girişbetewinotobetcasibomholiganbetvaycasinomatadorbetcasibomcasibom girişcasibombettilt girişjojobet girişMatadorbet girişselcuksportsbetcio girişcasibom girişjojobet girişbetparkdeneme bonusu veren sitelercasibom girişcasibom girişbetwooncasibomÇekmeköy Escort - Çekmeköy Escort Bayancasibom casibom giriş betciocasinolevantbettiltgalabetonwinonwin girişgalabetasyabahisasyabahisgoldenbahisnakitbahis güncel girişdumanbet güncel girişbetebet girişkralbet güncel girişbetnanoparibahisjojobet güncel girişholiganbet güncel girişcasibom girişcasibom güncel girişjojobet güncel girişcasinomaxi güncel girişmobilbahis güncel girişholiganbet güncel girişholiganbet güncel girişmatadorbet güncel girişmarsbahis giriş güncelonwin güncel girişsahabet güncel girişjojobet güncel girişsekabet güncel girişmatbet güncel girişjojobetjojobetkingroyal güncel girişmeritbet güncel girişsuperbetinvevobahisparibahisparibahismostbet güncel girişgrandpashabet güncel girişparibahisgalabetjojobetdinamobet güncel girişbetkanyon güncel girişmeritking girişultrabet güncel girişvaycasino güncel girişpusulabet güncel girişpusulabet güncel giriştipobet güncel girişfixbet güncel girişotobet güncel girişbetturkey güncel girişbahiscom güncel girişcasibommadridbet güncel girişparibahisfixbet güncel girişbetturkey güncel girişcasibom güncelcasibom güncel girişcasibom günceldumanbetartemisbetcasibomimajbetextrabetcasibom girişbaywinimajbet girişzbahiszbahisxslotxslotbetturkeybetturkeyselçuksportsmarsbahis girişmarsbahispusulabetbetturkeyonwinmatadorbetjojobetonwinmegaparicasinolevantcasinolevantcasinolevantmatbetimajbetistanbul escortUltrabet güncel girişmatbetCasibom İletişim Mcasibomcasino sitelerigrandpashabetgrandpashabetgrandpashabetgrandpashabetGrandpashabetbetwooncasibom güncel girişCasibomcasibombetcio güncel girişmeritbet güncel girişjojobet girişjojobet girişgrandpashabet güncel girişimajbet güncel girişmostbet güncel girişsekabet güncel girişmatadorbet güncel girişmatbet güncel girişimajbet güncel girişmatadorbet güncel girişpusulabetbetinebetineasyabahispusulabetmariobetyouwinparibahistarafbetmariobetjojobet girişcasibomtempobethiltonbettarafbetmariobetkulisbet güncel girişMeritkingCasibom Casino Sitelerizlotcasibomcasibomzlotİmajbetimajbetjojobetcasibomvdcasinosonbahisaras kargo takipdeneme bonusucasibomcasibomCasibomjokerbetcasibom girişcasibomsahabetjojobetcasibom girişmarsbahis giriş günceljojobet girişbetpasjustin tvmeriitkingimajbetjojobetnakitbahis girişkumar sitelericasibom girişcasibom ile kazanCasibom Kampanyalarcanlı bahisdeneme bonusubetwoonparibahisselçuksportscasibom girişcasibom mobil girişcasibom yeni giriş
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort