“Bilinmeyen Ziya Gökalp”[1]
Kitabımda neler bulacaksınız?
Kenan Eroğlu
Bugüne kadar büyük düşünürümüz Ziya Gökalp hakkında pek inceleme, araştırma, doktora tezi, yazı ve makale yayınlanmıştır.
Ayrıca Gökalp hakkında olumlu ya da olumsuz eleştiriler de yapılmıştır.
Biz bu kitapta Ziya Gökalp’e yapılan vefasızlığın yanı sıra, bir tarih kongresinde onun hakkında yapılan haksız ve olumsuz tenkidleri, vefatının ardından unutulmaya terk edildiğini, adına hiçbir anma ve program yapılmadığını gördük.
Gökalp vefat etmeden önce memleketi olan Diyarbakır’a dönmek zorunda kaldığında kitaplarını yok pahasına o zamanın Milli Eğitim vekâletine vermek zorunda kalmıştı. O, küçük mecmuayı çıkarmaya başladığında yanında sadece iki bavul dolusu kitabı kalmıştı.
Millî mücadeleyi yapan kadro elbette Ziya Gökalp’ı okumuşlardı. Esasında Osmanlı devletinin son yıllarında Gökalp gibi ülkenin içinde bulunduğu durumdan memnun olmayan ve bunun için de çeşitli fikir üretenlerden ve Gökalp’ten Millî Mücadeleye katılanlar etkilenmişlerdi. Bu etkileniş Millî Mücadeleden önce sadece fikir bazında kalmamış İttihat-Terakki yönetimi Ziya Gökalp’ten oldukça faydalanmıştı. Cumhuriyet dönemi için aynı şeyi söylemek mümkün değildi. “Bilinmeyen Ziya Gökalp” kitabımı okuyanlar bu durumu çok yakından müşahede edeceklerdir.
Gökalp’ın meşrutiyet döneminde yöneticilerle ilişkileri ve fikirlerinin onlar tarafından kabul ediliyor olması ardınca da Cumhuriyet döneminde Millî mücadeleyi yapan kadrodan da memleket için ümitler besliyor olması onun değerini hiçbir şekilde aşağı düşürmez. O sadece milli endişelerle hareket etmiş, yönetimde kim etkili olursa olsun onlardan devleti ve milleti için fikirler üretmiştir. Onun iktidarlarla işi yoktur. O sadece içinde yaşadığı milletinin geleceği için endişeler taşımıştır.
“Bilinmeyen Ziya Gökalp” kitabımda; Ziya Gökalp’ın mezarının “Hela”nın hemen karşısına kazılması konusu vs gibi can alıcı bilgiler yanı sıra Ziya Gökalp’a en köklü eleştiriyi kimin getirdiği gibi konuları da bulacaksınız.
Ayrıca Ziya Gökalp tarafından öğretmenler ve öğrenciler için hazırladığı pek çok kitap ailesinden basılmak üzere alınmış olmasına rağmen bugüne kadar bu kitaplar ne basılmış ne de ailesine iade edilmiştir.
Ziya Gökalp gibi bir düşünürümüzün önemli kitaplarının akıbeti bilinmediği gibi. 1923 ten önce kendi sağlığında bastırdığı diğer kitapları ise vefatının ardından adeta unutulmaya terk edilerek kayda değer bir baskı yapılmamıştır. Gökalp’ın kitapları ancak tek parti dönemi geçtikten sonra basılabilmiştir.
Ayrıca: Ziya Gökalp’ın milliyetçiliği, Türkçülüğü ve ülkücülüğü nedir ne değildir. Bu ve buna benzer çeşitli konuları “Bilinmeyen Ziya Gökalp” kitabımızda bulacaksınız. İyi okumalar dilerim.
[1] “Bilinmeyen Ziya Gökalp”, Kenan Eroğlu, Panama Yayınları, Ankara Temmuz 2023.