DOLAR 32,3824 % 0.18
EURO 35,0243 % -0.2
STERLIN 40,9824 % 0.19
FRANG 35,9377 % 0.23
ALTIN 2.326,04 % 0,24
BITCOIN 2.267.758 -1.08

İRAN’DA TÜRKMEN GERÇEĞİ

Yayınlanma Tarihi :
İRAN’DA TÜRKMEN GERÇEĞİ

Ali BADEMCİ

İRAN’DA TÜRKMEN GERÇEĞİ

Soydaşımız Azerbaycan Türkleri yıllardır “Biz Azeri değil, Türküz” diye kavga eder dururlar. Hattâ  bizler gibi dışarıdan takip edenler de kazara “Azeri” demişlerse hemen fırçayı kayıyorlar. Haklı oldukları taraflar çok, elbette şehirleşmiş  insanımızın genel adı, hatta ırk adı “Türk”dür. Buna riayet  mutlak bir mecburiyettir; lâkin  bağnaz “Fars” şövenistleri “Azeriler Türk değil İranîdir” diyorlarsa böyle bir yola sapmak da çok anlamlı değildir. Hele hele “Azeri” yerine “Azerbaycanlı-Azerbaycan Türkü” gibi nitelemeler  literatüre hiç de uygun düşmez. Eğer  halklarımız ve özellikle Azerbaycan dışında yaşayan insanlarımız  “Azeri” deyiminde demirlemişse işi çok uzatmak da, sanırım doğru yol olmaktan çıkar. Nasıl halkımızın kullandığı Türkçe “Millet” dilimiz ise yine halklarımızın benimsediği mahalli deyim-kabile-kavim adları elbette “Türk”adı etrafında birleşerek millet adımız olur.

Bize göre göçebe özelliğini   kısmen de olsa kaybetmemiş Müslüman Türk’ün umûmi adlandırma istilâhı mutlaka “Türkmen”dir. Bugün Türkmenlik en büyük nüfus ve sosyal özellikleri ile kesinlikle İran’da tam olarak ayaktadır. Bakü’ye yaklaşırken “Türklük” ağır bassa da Güney Azerbaycan’ın remiadlandırma ile Batı ve Doğu bölgelerinde hala Türkmenlik esastır. Hele bunlar arasında umumi mezhep olarak “Şiîlik” deyiminin kullanılması günümüz araştırmalarının verdiği sonuçlara göre kesinlikle mümkün değildir. Bugün dünyanın ifade ettiği şekilde “Heteredoks-Sankirist” (Bağdaştırmacı) Müslümanlardır. İran’da Türkmen denince  Türkmenistan hudutlarında yaşayan ve göçebeliği tamamen muhafaza eden Sünni “Sahra  Türkmenleri” de  tıpkı “Şiî” olarak nitelendirilenler gibi görünen yüzü İslâmiyet olan “Sankirist” görüşlerin tesiri altındadırlar. Bu Selçuklu bakiyyelerini zamanın Selçuklu oluşumu ile de doğrulayabiliriz: Yengikend ve ardından Nur Buharaya  itilen Selçuklu Oğuzlar’ı Başbuğu Selçuk Bey, hakimiyetlerinin azalmaması için din değiştirmelerinin, yani Müslüman olmanın şart olduğunu ifâde ederek Samanoğulları ve Karahanlılar’ın ayağını çekmiştir. Oğul Arslan Yabgu’nun kendisinden sonra ve Samanoğlu prensesi ile evlenmek için Müslüman olduğunu da biliyoruz. Gazneli Mahmud’ın Balhan Dağları’na sürdüğü Selçuklu Oğuzları  Mahmud’ın saldırılarına uğradıkları zaman “Bize Müslümanlar saldırdı” demek suretiyle  İslâmi çizginin neresinde olduklarını pekâla göstermiştir. Bu sebeble Güney Azerbaycan’ın “Şii” Türkmenleri ile “Sahra”nın Sünni Türkmenleri arasında inanç bakımından hiçbir farklılık yoktur. Şii inanca sahip Türkleri de ancak “Türkmen Şiası” diye adlandırabiliriz.

Zamanımız Fars şöven tarihçilerinden Kesrevi “Azeriler” Farstır demekle bu unsurun Fars olduğunu kabul etmek mümkün mü? Aynı görüşte olan F.Şadman’ın Türkmenler’le ilgili değerlendirmeleri de kezâ. Hatta İbnü’l-Esir’in duyup da naklettiğine göre İran’da Sultan Tuğrul’a ikram edilen ve adı “Lavzineç” olan  badem tatlısı hikâyesinde, Tuğrul’un “İyi bir tutmaç lâkin sarımsakı eksik” rivayetinin gayri medeni unsurlara  yönlendirme şeklindeki iddiaların da hiçbir ilmi kiymeti yoktur. Erkekseniz bugünkü Farsça ile Türkmenler’den önceki Fars kültürünü tercüme edin, nasıl hapı yutarsınız! Konuştuğunuz Farsçayı ne Sasani, ne Pers, ne de muhayyel “Pehlevi” anlar! Ama siz anlıyorsunuz; çünkü siz Fars değil Türkmen kırmasısınız derlerse nasıl içinden çıkacaksınız? Sasaniler’in üzerinden Araplar’dan sonra bütün Türkistan Türkmenler’i geçti; ırkları bile kalmadı!

Bugün İran içlerinde yaşayan Kaşgaylar ve Halaçlar gibi Türk unusurların belki Kaşgarlı şemasında adları geçmiyor ama “Sahra Türkmenleri” de dahil Bayat, Alkaevli, Karaevli, Yazır,  Döğer, Yaparlı, Bayındır, Çavuldur, Çepni, Salur, Eymir, Alayund, Büğdüz, Yıva, Kınık  Oğuz Türkmen Boyları  İran’ın her yanına dağılmış vaziyettdir. Kaşgay ve Halaçlar’ın da menşeine iyice bakmak lâzımdır. Çünkü bunlar da sanırım Oğuz dil âilesindendir. İran’da daha bunların dışında aklımıza gelmeyen birçok Türkmen soy ve boyu mevcuttur.

Böyle bir gerçek ortada iken İran’da Türk varlığı ortalama bir adlandırma ile “Türkmen” adı etrafında izaha çalışılmalıdır. Çünkü Türkmenliğin       “Oğuz-Göçebe-Müslüman” gibi bütün özellikleri İran Türk etimolojisinde mevcuttur. Türkmenlik için bu kadar müşterek özellik ve karşılık varken mevhumlar üzerinde bu kadar münakaşa ne kadar gereklidir bilemiyorum! Mutlaka meseleyi değişik açılardan daha da doğru ve mantıklı görenler de vardır. Fakat bugünkü şartlar altında İran Türkmenliği’nin mutlaka “Türkmen” noktai nazarından incelenmesi gereklidir. Böyle bir çalışma için bütün İran’a yayılmış etnik Türk yapısı tamamen müsaittir. Çünkü bugün Türkiye’de durum da aynıdır ve geldiği süreçtede bir farklılık yoktur.

Biz İran Türklüğü üzerine bir çalışma yapmak istiyoruz. Şu ana kadar eldeki veriler böyle bir hattı hareketi gerektiriyor. Belki henüz ulaşamadığımız kaynaklar görüşlerimizi doğrulamazlarsa mutlaka ana adlandırma yani “Türklük”e döneceğiz. Netice itibariyle arada çok büyük farklılıklar da bulunmamaktadır. Kesinlikle bugünkü İran’da doğru olan 45 milyon Türk’ü, mezhep telâkkileri ne olursa olsun, ”Türkmen” diye vasıflandırmak tarihi görüşler ve literatüre en uygun olanıdır. Hatta mezhebi bile “Türkmenlik” doğurmuştur; tıpkı Irak ve Suriye’de  hatta İç Anadolu’da olduğu gibi… Yoksa nüfusu 3-4 milyon civarında olan “Sahralılar”ı Türkmen addedip  halkı kargaşalıklara sürüklemek kanaatimizde hiç de doğru değildir(Konuya  zaman zaman devam edeceğiz.)

 

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeMebbistrendyol indirim kodutipobetPusulabetCasibomstarzbet giriştipobetbetturkey twitterbetturkey girişvevobahisgobahisbetsatligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comsekabetstarzbet adamsah.netbahis sitelerimarsbahiswinxbetbahis sitelericasino siteleriselçuksportsdeneme bonusuistanbul escortcasibomstarzbetpiabetstarzbet girişstarzbet girişbahsegelbahsegelklasbahisankara kombi servisiklasbahisbetebetbelugabahistipobetmariobetbetistmersin günlük kiralık evmarkajbetparibahisbetineceltabetmatadorbetgrandpashabetcasibomgobahisparmabetbettiltbetnisbetsatbetorspinligobetbetkanyonbetturkeyonwinsahabetrokubetmarsbahisextrabetikimisliwinxbetbahisalgorabetelexbetfunbahisartemisbetbetmatiksupertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybetintobetdiscountcasinomostbetbetroadpiabetmeritkingholiganbetjasminbetasyabahisredwinbetkolikdiscountcasino7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotaresbetfavoribahispadisahbetnakitbahispolobetsekabetmatbetpalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetrexbetjetbahisjojobetonbahissuperbetinbetexperbetperbahigopokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinebetturkeymariobetfavorisen1xbetBelge istemeyen bahis siteleribahiscomtipobetgrandbettingtruvabetbahiscasinotarafbetbahiscommariobetbetistmarkajbetbetinematadornetcasibombelugabahisbetebet1xbetasyabahiscasinovalediscountcasinoelexbetfavoribahisbahiscombahiscombelugabahisbelugabahisbetistbetistceltabetceltabetklasbahisklasbahismariobetmariobetrestbetrestbettarafbettarafbettipobettipobetcasibomcasibomcasibomcasibomstarzbetsahnebetlimanbetredwinmatadorbetmatadorbetbetkombetkomvenüsbethilbetjasminbetpiabetartemisbetmaltcasinoasyabahisbetorspinbettiltmarkajbetbetkombelugabahisrestbetbetpercasibom
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort