DOLAR 32,3256 % 0.22
EURO 35,1131 % -0.07
STERLIN 41,0088 % -0.03
FRANG 35,8339 % 0.34
ALTIN 2.300,19 % 0,99
BITCOIN 2.305.512 1.775

Türk Dünyası Ortak Alfabe Çalışmaları

Yayınlanma Tarihi :
Türk Dünyası Ortak Alfabe Çalışmaları

Ali Bademci

 

Sovyetler dağılıp beş Türk Cumhuriyeti ortaya çıktığından bu yana (1991),  müşterek alfabe çalışmaları hız kazanmıştır. Aslında bizde müşterek alfabe ihtiyacı, Gaspralı İsmail Bey’in (1851-1914) çalışmaları ve Türk Dünyası’nı Dilde, Fikirde, İşte Birlik düsturu ile aydınlatmaya başladığı yıllardan beri zaruri bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Elbette çok değişik ve devasa bir coğrafyaya yayılan Türk halklarının, içinde bulunduğumuz iletişim ve bilgi çağında kolayca birbirleri anlaşmaları için, hangi siyasi ünite içinde yaşarsa yaşasınlar, insan olarak tabii ve vazgeçilmez haklarıdır. Fakat uluslararası siyasetin başvurduğu kültürel asimilasyon gibi ırkçı politikalar, her zaman buna engel olmuştur. Hele hele İslamiyet’in bir türlü yakasını bırakmayan ve Müslümanları sürekli iptidai toplumlar olarak yerinde saymasını sağlayan diktatörlükler, Türk ırkının kahir ekseriyetinin Müslüman olması sebebiyle onları kültürleri ile oynamak adeta kaderleri ile bütünleşmiştir.

Türkler, tarih boyunca Göktürk, Soğd, Uygur, Mani, Brahmi, Tibet, Süryani, Grek, Ermeni, Arap, Kril ve Latin alfabeleri gibi birden çok alfabe kullanmıştır (M.Ergin,Türkler’de Yazı ve Alfabeler). Aslında bu kadar alfabe kullanmak ve onlara uyum sağlamak,  Türk Dili’nin ifade kabiliyeti yüksek çok önemli bir dil olduğunu ortaya koyduğu gibi, alfabenin de tartışılacak derece önemi olmadığı ortaya koyar. Yeter ki iştirak veya kullanımda birliktelik sağlanmış olsun. Çünkü Dünyadaki bütün dillerde sesler ortaktır. Dilleri birbirinden ayıran sesler değil, seslerin oluşturduğu anlamlı yapılardır. Seslerin yazılardaki karşılıkları olan harfler de farklı dillerde aynı sesleri gösterebilir. Türk lehçelerinde seslerin neredeyse yüzde doksan dokuzu ortak iken bu seslerin bir bölümü için farklı işaretler kullanıldı. Geçen zaman içerisinde Türk halklarının dilleri birbirinden uzaklaşmaya başladı.” (Ş.Halük Akalın,Türk Dünyasında Ortak İletişim Dili Üzerine).

Gaspralı’nın yakın coğrafyasının onun fikir ve düşünce dünyasından etkilenmesinin sonucu olarak 1926’da, Sovyetler tarafından gerçekleştirilen Türkoloji Kurultayı’nda, bu devletin siyasi sınırları içinde Türkçe’nin ifadesi için Latin Alfabesi kullanma kararı alındı. İşte Atatürk Cumhuriyeti de, sırf Türk Dünyası’nın çoğuna uyum sağlamak için 1928’de aynı alfabeyi kabul etti. Fakat ne yazık ki, Rusya Türkleri ve Türkistan için benimsenen alfabe birliği uzun sürmedi. Stalin farkına vararak 1938’den itibaren her Türk kavim-kabile-boy ve ulusu için çok sayıda Kiril esaslı Alfabe ortaya koyarak,  1940’larda bunları zorla Cumhuriyetlere kabul ettirdi. Bakü Türkoloji Kurultayı’nda kabul edilen Latin Alfabesi’ni de,  savunanları başta Rus Türkolog Smovloviç olmak üzere ortadan kaldırdı. Dikkatle bakarsanız,  Latin Alfabesi’ni isteyen ilim adamlarının ölüm tarihleri 1932-1937 arasıdır. Yeni Kiril Alfabesi, Türkistan Rusya Türklerini sür’atle birbirinden ayırdı. Mecburen Rusça ortak iletişim dili oldu. Elli yıllık bir tecrübe sonunda bu insanlar birbirini anlayamaz hale geldi. Daha evvel yazdım, Avrupa’da Türkçe-Özbek lehçesi öğretim üyesi olan hanım kardeşimizin adı “Olima”dır. Hâlbuki bu isim konuştuğumuz Anadolu Türkçesi’nde “Âlime”, Çağatay lehçesinde ise “Âlıma”dan başka bir şey değildir. Fakat hâkim Rus fonetiği, dillerin esasını isimlerde dahi böyle bir duruma getirdi.

1991’den sonra Latin Alfabesi’ni ilk kabul eden Azerbaycan Cumhuriyeti oldu ve bizden 3 harf fazla, 32 harfli bir alfabe kabul etti. Şimdi rahatlıkla anlaşabiliyoruz. Türkmenistan ve Özbekistan ise aşağı yukarı bizimle aynı alfabeyi kabul etti. Fakat devlet hayatında (bankalar vs.) hala Rusça ve Kiril hâkimiyeti sürmektedir. Çünkü bunlar 1991’den beri Türkiye’nin de katıldığı ve ağabeylik yaptığı ilmi kurultaylara çok ilgi göstermediler. Şimdi Türkiye-Kazakistan-Kırgızistan ilim adamları 34 harfli bir müşterek Latin Alfabesi çalışmalarını sonuçlandırmış durumdadırlar. Mevcut Türkiye Latin alfabesi harflerine ”A â, X x, Q q, N n, W w” gibi 5 harf eklenerek 34 harfli bir Alfabe ortaya çıkmıştır.

Gerçekten dostumuz kazak asıllı bilim adamı Abdulvahap Kara’nın da ifade ettiği gibi, yüz yıllarca Çağatay Türk Lehçesinde kullanılan  “Kurultay” kelimesi “Kongre” yerine dilimize lehçemize yerleşmiş ve çok güzel tarzda kullanılmaktadır. Bunun gibi Cengiz ve Timur devirlerinde  “Konsey” gibi yabancı bir kelime anlamında kullanılan, ”Keneş” de öyledir. Arap hurufatı ile Çağatay’da “kenges” olarak kullanılan fakat Kaşgarlı çevirisinde Besim Atalay’ın “kengeş” diye çevirdiği kelime, Osmanlı’nın “Şura”, Rusların “Sovyet” deyiminin tam karşılığıdır. Arap asıllı Osmanlı harflerinde “sağır kef” ile karşılanan “ny” sessizi, maalesef bizim Latin’de kaybolmuştur. İşte şimdi 34 harfli yeni Latin, bu ses eksikliklerini mutlaka giderecektir.

On üç yıldan beri Türk Milliyeti ve kültürü üzerine bir kabus gibi çöken ve yeri geldiğinde “Ecdad”dan bahseden şimdiki Hükümet ve Devlet’imizin gündem yaratmak için Osmanlıca tartışmalarına girmesini ve yaratılan siyasi demagojiyi gerçekten anlamak mümkün değildir. Şu işin adını İslam koyup da, Arap kültürüne yönelişi açıkça ortaya koyun da görelim. Tarihimizin hiçbir devrinde böyle bir yönelme ve gaflet görülmemiştir. Bir takım insanların, politize olmuş ideolojik duygularını tatmin için sonunda milletin samimi İslami inançlarını inkâr ettirip, ”IŞİD”e yaklaştırdığınızın farkında mısınız? Yirmi yıldan beri Türki devletlerarası ve Türkiye’nin ağabeyliğinde gerçekleşen ilmi çalışmaları ve akademilerin ortaya koyduğu etkinlikleri neden görmemezlikten geliyorsunuz? Artuklu Üniversitesinde bir takım unsurlara Kürdoloji eğitimi verirken bu milletin “Tek Dil” olarak nitelendirdiğiniz diline neden yüz vermiyorsunuz?

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeMebbismatbetholiganbettrendyol indirim kodutipobetPusulabetCasibomstarzbet giriştipobetbetturkey twitterbetturkey girişvevobahisgobahisbetsatligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comsekabetstarzbet adamsah.netbahis sitelerimarsbahiswinxbetbahis sitelericasino siteleriselçuksportsdeneme bonusuistanbul escortcasibomstarzbetpiabetstarzbet girişstarzbet girişbahsegelbahsegelklasbahisankara kombi servisiklasbahisbetebetbelugabahistipobetmariobetbetistmersin günlük kiralık evmarkajbetparibahisbetineceltabetmatadorbetgrandpashabetcasibomgobahisparmabetbettiltbetnisbetsatbetorspinligobetbetkanyonbetturkeyonwinsahabetrokubetmarsbahisextrabetikimisliwinxbetbahisalgorabetelexbetfunbahisartemisbetbetmatiksupertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybetintobetdiscountcasinomostbetbetroadpiabetmeritkingholiganbetjasminbetasyabahisredwinbetkolikdiscountcasino7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotaresbetfavoribahispadisahbetnakitbahispolobetsekabetmatbetpalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetrexbetjetbahisjojobetonbahissuperbetinbetexperbetperbahigopokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinebetturkeymariobetfavorisen1xbetBelge istemeyen bahis siteleribahiscomtipobetakcebet
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort