DOLAR 32,3320 % 0.15
EURO 35,2162 % 0.07
STERLIN 41,1624 % 0.05
FRANG 36,4181 % 0.13
ALTIN 2.247,02 % 0,16
BITCOIN 2.199.555 -2.11

 AH ANTAKYA !

Yayınlanma Tarihi :
 AH ANTAKYA !

Ali BADEMCİ

 

 

Hep Antakya’nın çok eski bir şehir olduğundan bahsederler; özellikle  “Sen Piyer Kilisesi” yüzünden Hristiyanların Hac merkezi olduğunu ballandıra ballandıra anlatırlar! Genellikle  “İslâm Düşmanı” yetiştirmekte pek mâhir olan demokrasi yıllarımız bu Türkmen diyarının İslâmi yıllarını pek hatırlamak istemez. Hâlbuki bugün bile Antakya’da iki türlü “Türk” vardır; eskiden beri Türkçe konuşan, köyü ve mezrası olmayan Türkler, ikincisi ise şehirleşme ile birlikte köylerden gelen Türkmenler! Varoşlarda bir odalı evlerde oturanlar elbette Türkmenlerdir; çünkü onlar iki odalı ev bilmezler; o sebeble bir odalı evin gece her tarafı yataklarla kaplanır. Eğer bizim gibi yirmi kişilik bir âile iseniz, “kıçlı-başlı” denen bir yatma şekli ile bir kişilik yatakta dört, hatta altı kişi yatarsınız.

Osmanlı Devlet Salnameleri’ne göre, 1891’de Haleb’in kazası olan Antakya’da 61.203 kişi yaşamaktadır; bunun 55.191’i Türk (Müslüman)  6.012’si ise Ermeni-Rum-Yahudi’dir. 18 yıl sonra 1909’da 78.071 olan nüfus içinde bu unsurların nüfusu ancak 6.967’dir. Şimdi unsurlardan pek az kalan olmuş bunun yerine şehir ve yakın yerlerde “Alevî” sayısı artarken köylerden şehire çok büyük bir Türkmen akını olmuştur. Yayladağı Türkmenleri’nin çoğu Bayır-Bucak-Cisrişuğur’dan gelmedir; göç Kavalalı’dan itibaren artmıştır. Buna rağmen bugün hiç Türkçe konuşanı bulunmayan Cisrişuğur; 1909 salnamesine göre 24.354’ü Türk 3.849 unsurlardan meydana gelmektedir. Bugün Altınözü Çadırkent’de bulunanlar hep buradan gelmiştir ve üç günde bülbül gibi Türkçe öğreniyorlar. İki örnekte gördüğümüz gibi sayılarda oran olarak bir değişiklik yoktur. Fakat uzun savaşlar sonrası Hatay Cumhuriyeti ve Türkiye yıllarında  %50’ye yakın kayıp vardır. İlgi çekicidir ki Golan’a kadar bütün Asi Deltası böyledir. Söylemek isteriz ki Antakya içinde bulunan eski Türkler sürekli olarak Delta’dan beslenmişlerdir.

Türkler’in Suriye’ye gelişleri Müslüman olmadan 200-250 sene daha evvel Abbasiler’in ilk devridir; hatta Emeviler devrinde bile gelen vardır. İlk İslâmlaşma sanıldığı gibi Karahanlı ülkesinde değil, buraya paralı asker olarak gelen Bağdat, Mısır ve Suriye’de başlamıştır. Bunlar Oğuz-Kıpçak ve Karluk boylarının bilekleri güçlü insanlarıdır. Önceleri Arap ve diğer Müslüman kadınlarla evlenen bu ilk Türkler için sonradan nesilleri bozuluyor, cengâverlikleri azalıyor diye ilk vatanlarından Abbasi halifeleri tarafından Türk hatun getirilmeye başlanmıştır. Bağdat’ta geçim edemeyen Türk askerler Mısır’a geldiği zaman Şiiliğe uyum sağlamışlar ve ileriki devirlerde sadece Sünnî Abbbasiler‘de değil Fatimî Hilâfeti’nde de devletin omurgasını oluşturmuşlardır. Aslında değişik bir Arapça konuşan ve milliyeti tartışılan Suriye Alevileri bunlardır. Bu bakımdan Suriye birçok milliyetin ve dinin olduğu kadar birçok Türk boyu ve inancının da vatanı olmuştur.

İran ve Türkistan’da olduğu gibi Türkmenlik elbette Selçuklular’la başlamıştır. Yanlış olarak çok önceden Suriye ve Mısır’a gelenlere “Türkmen” deniliyor; hâlbuki Arap Irak’ı ve Acem Irakı’nda bunlara sadece  “Türk” deniliyor.  Sultan Tuğrul’a karşı savaşan Büveyhoğlu Ordusunun bütün kumandan ve askerleri işte böyleydi ve onlara katiyen Türkmen denmiyordu; çünkü çobanlık yapmıyorlardı; onlar asker ve sivil bürokrattı. Elbette “Müslüman Oğuz” anlamındaki Türkmenlik Yengikend’de başladı, İran’da güçlendi, fakat Irak ve Suriye’de hâkimiyet sağlayarak buraları Anadolu’dan evvel Türk’leştirdiler. Malazgirt olayından çok evvel Türkmenler Suriye’de, eskiden gelen ve adı Türk olanlarla kaynaşarak milletleşme ve İslâmlaşma sürecini tamamladılar.

İşte Antakya ve Asi Deltası bu ilk Türk vatanıdır, Kutalmışlıoğlu Süleyman da önce Antakya, sonra İznik fatihidir ve canını da bu topraklar için vererek Halep kale kapısı önünde şehid olarak bilinmeyen mekânında yatmaktadır. Sultan Alparslan ve oğlu Melikşah ömürlerinde ilk olarak Akdeniz’i bugünkü Samandağı, eski adı ile Süveydiye’de görmüşlerdir. Peki Asi Deltası neresidir, diye hiç düşündünüz mü? Lübnan’ın başkenti “Beyrut” ne demek hiç biliyor musunuz? Asi Nehri Bekaa Vadisi’nden çıkar; dörtyüz kilometreye yakın uzunluğu vardır ve kaynakları Lübnan Dağları’ndadır. Suriye’yi geçinceye kadar birçok kollardan, çaylardan, derelerden beslenir.  Hums yakınında geniş bir delta oluşturur, tıpkı Antakya’ya gelirken olduğu gibi. Genel olarak Asi Nehri’nin batısında kalan verimli toraklara  “Delta” demek gereklidir. İşte Antakya’dan Golan’a kadar bu delta tam anlamı ile “Türkmen” yurdudur; bu sebeble  “Beyrut”un anlamı “Beyyurdu”dur. Tıpkı Beyşehir, Başbalık, Beybalık da olduğu gibi. Denize yakın  delta topraklarında   Türkmen’in “Yörükan”ı  hâkim iken,  nehir kıyısı ve çam gölgelikleri  “Ekrad-ı Türkman” dır; sakın yanlış anlamayın elbette  buralarda “Kürt” yoktur; yani  Türkmen dikbaşlı, hatta isyankâr oluşundan ötürü böyle anılıyor! Bugünkü Hama ve Hums’da olduğu gibi!

            Antakya’ya ait XIX. yüzyıl sonu bilgileri sunmuştuk; XVIII. yüzyıl başında ise şehir içinde 26.908 kişi yaşamakta, hane sayısı ise 2.128’dir; demek her hanede 12 kişi vardır; yani âileler bir hayli kalabalıktır. Şehir içinde 900 kişi mülk sahibi iken 1.228 kişi kiracıdır; demek ki zengin ile fakir arasında 10 puan gibi yoksullar aleyhine bir fark mevcuttur; bu bize bu husus ekonomik dengenin çok bozuk olmadığını gösteriyor. Aynı dönemde Antakya’da 29 mahalle vardır; nüfus ve isim olarak bugün de aynı adları koruyan büyük mahalleler Dörtayak-Meydan- Büyük Cami- Uncular- Oruçlu- Mahsen- Günlük- Mukbil gibi yerleşim yerleri olmasına karşılık Şirince-Hammare- Sofular varoş niteliğindedir.

Antakya ile ilgili olarak Osmanlı kayıtlarının en eskisi bile üç aşağı beş yukarı böyledir; Osmanlı kayıtlarına göre Antakya ve çevresinde 21 Türkmen aşireti, 3 oymak 78 cemaat vardır. Buna karşılık 1’er Arap aşireti ve oymağı bulunmaktadır; Arap aşiretleri daha ziyade Kuseyr ötesi veya doğusunda meskûndur ki buralar İklib’inbatısıdır;  Hama ve Hums’a Arap iskânının tarihi yenidir. Türkmenler Sünni-Hanefî, Araplar Şafii’dir. Dağlarda meskûn, Türkmenler arasında yaşayan, Arap olduğu sanılan fakat hiç Arapça bilmeyen ve düzgün fiziğe sahip Şafiî “Selkinler”in menşeii yeterince açıklanamamıştır ki bunların bir tarafı mutlaka Türkmen’dir. Yayladağı ve Bayır’da çok “Selkin” vardır.

Cumhuriyet devrinde Antakya’da büyük yapı değişiklikleri oldu; gayri müslimler köylerden tamamen, şehirden de büyük ölçüde gidince buralar köylerden gelen Türkmenler ve Alevîler’le doldu. 1960’larda Alevîler de Türkmenler de pek yoksuldu;  şimdi Alevîler’in ekonomik durumu pekiyidir. Günümüzde ise Türkmenler ile Alevîler arasında büyük bir kaynaşma ve muhabbet vardır. Alevîler Şafiî Arapları sevmiyorlardır ki bunlarında Antakya’da sayısı pek azdır. Halep Vilâyeti’ne bile sonradan gelmişlerdir. Bugün Halep’te Arapça konuşan ve Hanefi mezhebinde olanlar tamamen Türkmen menşelidir ve bunlara Arap Milliyetçileri bile  “Türk Arapları” demektedir. “Suriye Türkmenleri ve Bayır Bucak” kitabımızda bu husus ile ilgili bir hayli detay vardır. Fakat ille de “Asi Deltası”nın dikkatle çalışılması gereklidir. Çünkü Suriye’de Türkmen yapısı Musul’a doğru yatay bir hat ve Golan’a doğru dikey bir hat üzerinde omurgalaşmıştır. Osmanlı arşivinde Halep ve Antakya kayıtları mükemmeldir; fakat Hama ve Lazkiye kayıtlarına ulaşılamıyor. Bilenler aydınlatsın. Şam’ı çevreleyen Golan da zayıf görülüyor ve araştırmacıları bekliyor. İşte Antakya bu derece önemlidir. Bir daha aynı konuda görüşmek üzere.

Esen kalın…

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeOnwinMebbisjojobetmatbetholiganbetbetkomtrendyol indirim kodusahabetbim aktüelkayseri evden eve nakliyatdeneme bonusu veren sitelertipobetPusulabetCasibomstarzbet girişbets10kredi hesaplamaa101 aktüeltipobetbetturkey girişbetturkey girişcasibomcasibomvevobahismarkajbetbetineceltabetgrandpashabetcasibomgobahisbettiltbetsatbetorspinligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comdinamobetstarzbet adamsah.netbahis siteleribetvolesetrabetbetpasrestbetklasbahisbetebetbelugabahistarafbetbahiscomgüzel hostingtipobetbetkommarkajbetparibahisbetinematadorbetgobahisbettiltbetsatbetorspinromabetligobetbetkanyononwinsahabetbaywinrokubetmarsbahisextrabetikimislicratosslotwinxbetbahisalgorabetelexbettümbetfunbahisartemisbetbetparkbetmatiksüpertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybettingbahsegelmostbetpiabetmeritkingholiganbetjasminbethilbetvenüsbetasyabahisredwinbetkolikdinamobetkordonbet7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotpusulabetaresbetfavoribahispadişahbetnakitbahispolobetdumanbetsekabetmaltcasinopalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetonbahissüperbetinbetexpervenüsbetpokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinefavorisen1xbettrabzonspor fenerbahçe maçını canlı izletrabzonspor fenerbahçe maçını canlı izlebahis sitelerimelbetbetnanokazandrapokerklascasino siteleriselçuksportsselçuk sportstruvabetdeneme bonusu
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort