Buyıl31 MartTaşnakveBolşevikgüçlerininBakü’deyaptığı katliamlarınüstünden96 yılgeçti. Bu olaylar sırasında Ermeni Taşnak ve onlara destek olan güçler 30 binden fazla Azerbaycanlı öldürüldü. Kafkas İslam Ordusu Azerbaycan’a gelene kadar yerli vatansever kuvvetler Ermenilere direndiler. Taşnaklar karşı güçlü direnç gösterenler içerisinde Azerbaycan delikanlılarının faaliyetini not etmemek mümkün değil. Koçu Necefgulu, Dağlı Musa ve diğerleri bu olayların önlenmesinde müstesna rol oynamışlar.
Hakkında sohbet açacağımız böyle yiğit ogullarimiz biri de Koçu Adil olup. Genç blogger Nicat Gulizade hayatı ve faaliyetleri hakkında araştırma yaptı. Kamuoyunun öyle de tanımadığı bu değerli şahsiyet hakkında blogger şunları dile getiriyor: “Məşədi Adil Kürdehanı köyünde doğdu. Koçu Adil de o dönemde etrafındaki haksızlıklarla boyun eğmedi. İlk defa işte bu yüzden tutuklandı. Köyde zengin bir kişiyi öldürdüğünden Çar Mahkemesi tarafından kardeşi Ali Hüseyin’le birlikte Ukrayna’ya sürgüne gönderildi. Fakat sonraları Bakü milyoncusu sıkışan Balayevin yardımıyla onun hapis yeri Bakü ile ikame edilmiştir. Cezasını burada çekti. Sınıf süreden sonra hapisten tahliye oldu. Onu diğer kabadayılardan ayıran işte adaletsizlikle uzlaşmaz olması oldu. Çevrede herhangi haksızlık görərdisə, ona müdahale eder. Hatta tartışmalı konuları onunla birlikte çözümlerdi. Hep ihtiyarların tavsiyesine kulak verip, onları dinlerdi “.
Koçu Adil’in Mart sürecinde Ermeni Taşnakların karşı gösterdiği kahramanlığı blogger onun yirminci yüzyılın büyük soykırımlarından olan Mart sürecinde kahramanlığından özel olarak kaydeder: “Onun 1918 yılında Taşnak çeteleri tarafından gerçekleştirilen katliamların önlenmesinde büyük hizmeti olmuştur. Özellikle Bakü civarı köylere bu katliamın yayılmasının önüne almasında. Menzil, Qobu, Hökməli, Güzdek köy sakinlerinin katılımıyla savunma birlikleri Zabrat köyünde savaşa olurlar, bu zaman da çevrede Koçu Adil olarak bilinen Məşədi Adile başvururlar. Hatta o zaman Məşədi Adil Xocabəy adlı bir həmkəndlisi ile kan davasında idi. Buna rağmen, bizzat onun kapısına gitmiş, ondan yardım istemişti. Onlar birleşerek eli silah tutan çevre köy sakinlerini seferber ediyorlar ve Zabrat mezarlığının yakınında Ermeni Taşnak çetelerinin saldırısını durdururlar. Ve Türk birliklerinin Azerbaycan’a yardıma geline kadar korumayı sürdürüyorlar. İşte bunlara göre çok sonraları Bakü’ye gelen Nuri Paşa Məşədi Adilin bu kahramanlığını takdir ederek, ona kendisine ait atını ve kılıcını hediye ediyor. Hatta ona yüksek titullar da affeder. OsmanlıvMəşədi Adil’e “Paşa” ünvanı verirler. Bugün onun hakkında herhangi bir araştırma yazılmamıştır. Ama Kürdehanı hakkında yayınlanmış kitapta onun hakkında geniş bahsediliyor. Belirtelim ki, harareti artan Məşədi Adil 1919 yılında Bakü’de öldü. Şu anda onun adına Kürdehanı sokak var “.
Elnur Eltürk