DOLAR 32,3313 % 0.01
EURO 35,0061 % -0.23
STERLIN 40,9378 % 0.06
FRANG 35,8918 % 0.06
ALTIN 2.321,86 % 0,06
BITCOIN 2.294.770 2.388

İran’da Türkmen Feodalizmi

Yayınlanma Tarihi : Güncelleme Tarihi :
İran’da Türkmen Feodalizmi

Esasında, “Orhun Yazıtları”na bakılacak olursa yazıtlara konu Türkler, “feodalizm”i çoktan aşmışlardır. Hatta Bilge Kağan ve Vezir Tonyukuk’un  teklif ve tavsiyeleri, gelişmiş monarşinin çok üzerinde gerçek anlamı ile bir “millet”  idaresidir. Yazıtların sosyal, iktisadi, siyasi, kültürel  anlamları üzerinde bizde ve dışarıda, henüz modern bir çalışma yapıma yapılmamıştır. Fakat yüzeysel bir inceleme ile Göktürkleri takiben başlayan, önce münferit sonra kitlevi iltihaklara dönüşerek teşekkül eden İslâmi yılların, o zamanki Türk medeniyetinin tekâmülü yerine, tamamen bir sosyal ayrışma ile Türk toplum yapısının yeniden “feodalizm”e döndüğünü,  müteakip tarihi hadiseler gözlerimiz önüne sermektedirİşte “Türkmenler” ile ilgili olarak “Laf “ ve  “söz dinlemez” gibi olumsuz imajlar baş sıraya oturmuştur. İlk İslâmi devrin “Oğuz-Türkmen” imajının yanında,  “Yazıtlar” da “Oğuz” nasihati sıfır kalır.

Selçuklu Oğuzlarının Hazarların teb’ası olduğu görüşleri çoktan terk edilmiş ve böylece Türk Medeniyet ve kültürünün  “Batı Göktürkleri” olarak Oğuz Yabgu Devleti ile Selçuklu başbuğlarına teslim edildiği görüşleri, Rus ve batılı bilim adamları tarafından ispatlanmıştır. Burada ilginç olan taraf, Oğuzların tedricen Müslüman olmaları ile geçmiş medeniyet unsurlarının büyük ölçüde silinerek  iştirak edilen yeni medeniyet dairesinde  ısrarla bir feodalleşmenin sosyal yapı olarak tezahür etmesidir. Maveraünnehr’de Karahanlı-Selçuk ve Selçuk-Gazneli toplumsal çatışmasını başka türlü izah edememekteyiz. Doğu Türkistan’dan gelen Karahanlı Karluk unsurları, Uygurlardan teneffüs ettikleri “Şamanizm”  dışı inançları, Selçuklulardan daha evvel temas ettikleri İslâm medeniyeti ile bir dereceye kadar harmanladıkları hem “Kudadgubilik”, hem de ”Kaşgarlı Divanı” gibi açık yazılı kaynaklarda ifadesini bulmaktadır. Hâlbuki Selçukiler üzerinde bu medeniyet unsurları ancak bir süre sonra tesirlerini göstermiştir. Şüphesiz ki Selçuklular Göktürklerin azim bir parçası ve onların kültürel çemberinde, özellikle “Şamanizm”de ısrar ediyorlardı. Bir “Gulam” organizesi olan  Türk menşeli “Gazneliler” bunlardan çok farklı ve idarelerinde bulundukları “Samanoğulları Tacik Devleti”’nden çoktan İslâm Medeniyeti ile tanışmışlar ve devlet esaslarını bu kaidelere göre tanzim etmişlerdi. Elbette Mahmud ve oğlu Mesud Türklüğün fevkalade şuurunda “Tacikler”e ihtiyatla yaklaşan bir şuura sahiptiler. Bu sebeple Sultan evliliklerini Tacikler yerine Karahanlı prenslerinden yapmışlardır. Onların yiğitliklerine de kimsenin bir diyeceği yoktur.

Gazneli devlet idaresi, sadece Taciklere değil aynı zamanda Oğuzlara, yani Türkmenlere de ihtiyatla yaklaşıyor,  onları taşra feodalleri gözü ile görüyorlardı. Gaznelilerin “Türkmenlik” devri olmadığı ve Samanoğulları medeniyet çemberi içinde bulundukları için onları ilk medeni Türkler olarak görmemiz gereklidir.

İşte bu sebeple Oğuz Yabgu Develti’nden ayrılarak önce Yengikend sonra Nur Buhara’ya gelen  Selçuklu Oğuzlarının yeni adı Türkmenlerin ilk teşekkülü ve İslâmi bir organizasyon olarak ortaya çıkmaları tamamen “Gulam” menşeli Gazneliler ile mücadeleyle başlamıştır. Aynı durumu 500 sene sonra Özbeklerin Maverünnehr’e indiklerinde Timuroğulları ile Semerkant ve Buhara’daki çatışmalarında da görürüz. Bu tezahürleri, “Türkmen Feodalizmi”  dışında başka bir isimle adlandırmak kesinlikle mümkün değildir. İşte Gazneli idaresine 1040’de son verilip İran tamamen Türkmenlerin eline geçince, aynı kargaşalıkların Selçuklu devlet hayatı boyunca artan ve eksilen ölçülerde devam ettiğini görüyoruz.

Selçuklu Çağrı  ve Yinal’in  Türkmenlerin İran’a dağılmasından önce  Batı İran, Azerbaycan, Anadolu taraflarında yaptıkları ilk keşiflerde elde edilen sonuçlar doğrultusunda,  önünü açılan Türkmenlerin buraları yurt tuttuklarını görüyoruz. Büveyhî “Adud ud-devle” zamanında (ölm.983) Azerbaycan ve Anadolu’da Oğuz Türkmenleri vardır. Zamanın Fars tarihçisi Beyhaki bunlara “Navek” demişse de, Osman Turan’a göre bu “Yavgu”ya benzeyen “Yavgı”dan başka bir şey değildir, çünkü Türkçede “N” ile başlayan bir kelime mevcut değildir. Âdeta kendini “Türkmenlikten” soyutlama gibi bir oyuna gelerek bu Türkmenlerin “Azeri” olabileceğini fark edememişler, böyle Fars oyununa gelmişlerdir. Daha Selçuk Devleti’nin kuruluşunda başkaldıran feodallerin, devlet hakikatinin kemale erdiği Sultan Sencer devrinde bile etkili olduklarını görmekteyiz.

Selçuklularla birlikle Anadolu ve İran’ın tamamına yayılan Oğuzların sırf Türkmenlerden meydana geldiğini açıklıkla kabul etmeliyiz. Bu sebeple bu iki coğrafyada Türklerin ilk nasbı “Türkmenlik”tir. Yerel ve coğrafi adlandırmaların hiçbir etnik ve etimolojik değeri olmadığı, bugün dahi yabancıların yaptıkları saha çalışmalarında ortaya konmuştur. Bu çalışmaların sayısı bir hayli fazla olduğu ve ilmi kıymetlerinin de bir hayli yüksek olduğu daima ortaya konmuştur. Özellikle dil çalışmaları ve bu materyallerden elde edilen etnik sonuçları değerlendirmedikten sonra İran’da “Türkmen Gerçeği”ni yakalamamız mümkün değildir.

Irak’ı Arab’a Türkmenler’den önce gelen Karahanlı Fergana unsurları tamamen paralı asker veya esir olarak kesinlikle Bağdat merkezli olarak gelmişlerdir. Bunlar o zamanlar elde ettikleri mansıplarla Suriye ve Mısır’da Fatımi hizmetlerine girerek koyu mezhep faaliyetlerine iştirak etmişlerdir ki, Mısır Kıpçaklarını da aynı pencereden değerlendirmemiz bir mecburiyettir. Bağdat’ta Sultan Tuğrul’un ortadan kaldırdığı Büveyhoğulları, Şii Hilafeti’nin ünlü vezir ve kumandanı  Besairli bir Türk olan Şii Arslan Besairi de  işte bunlardandır ve Türkmen değildir.

Şah İsmail Safevî’nin etrafında topladığı ve çoğu Anadolu’dan devlet hayatına intibak edememiş feodal Türkmen aşiretlerinin bugünkü Azerbaycan’da dine ve mezhebe dayalı bir devlet olarak örgütlenmesini de aynı şekilde görmeliyiz. İsmail’den evvel kendi, ailesi olan Safeviler de dahil, tamamen Sünni Müslüman olan bura insanın, Türkmenlik sabit kalmak üzere devlet oluşlarını elbette sadece “Şii” inançlara bağlayamayız. Bunların tamamının önce “Türkmenlik” dediklerini pekâlâ bilmekteyiz. Gilanlı olan Safevi ailesinde elbette “Türkmenlik” yoktur. Bunları Türkistan’a bağlamak mümkün görünmüyorsa da, sosyal hayatlarını “Türkmenlik“ sarmıştır. Avşar, Kaçar hanedanları elbette Safevilerin “Türkmen” özüdür. Bugün de İran’a gidip görenler aynı gerçeği müşahede etmiyor mu?

Sağlıcakla kalın.

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeMebbismatbetholiganbettrendyol indirim kodutipobetPusulabetCasibomstarzbet giriştipobetbetturkey twitterbetturkey girişvevobahisgobahisbetsatligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comsekabetstarzbet adamsah.netbahis sitelerimarsbahiswinxbetbahis sitelericasino siteleriselçuksportsdeneme bonusuistanbul escortcasibomstarzbetpiabetstarzbet girişstarzbet girişbahsegelbahsegelklasbahisankara kombi servisiklasbahisbetebetbelugabahistipobetmariobetbetistmersin günlük kiralık evmarkajbetparibahisbetineceltabetmatadorbetgrandpashabetcasibomgobahisparmabetbettiltbetnisbetsatbetorspinligobetbetkanyonbetturkeyonwinsahabetrokubetmarsbahisextrabetikimisliwinxbetbahisalgorabetelexbetfunbahisartemisbetbetmatiksupertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybetintobetdiscountcasinomostbetbetroadpiabetmeritkingholiganbetjasminbetasyabahisredwinbetkolikdiscountcasino7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotaresbetfavoribahispadisahbetnakitbahispolobetsekabetmatbetpalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetrexbetjetbahisjojobetonbahissuperbetinbetexperbetperbahigopokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinebetturkeymariobetfavorisen1xbetBelge istemeyen bahis siteleribahiscomtipobetgrandbettingtruvabetbahiscasinotarafbetbahiscommariobetbetistmarkajbetbetinematadornetcasibombelugabahisbetebet1xbetasyabahiscasinovalediscountcasinoelexbetfavoribahisbahiscombahiscombelugabahisbelugabahisbetistbetistceltabetceltabetklasbahisklasbahismariobetmariobetrestbetrestbettarafbettarafbettipobettipobetcasibomcasibomcasibomcasibomstarzbetsahnebetlimanbetredwinmatadorbetmatadorbetbetkombetkom
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort