DOLAR
EURO
STERLIN
FRANG
ALTIN
BITCOIN

Türk Düşüncesinde Durgunluk Meselesi ve Taha Akyol

Yayınlanma Tarihi :
Türk Düşüncesinde Durgunluk Meselesi ve Taha Akyol
Türk Düşüncesinde Durgunluk Meselesi ve Taha Akyol
Kenan EROĞLU
Türk İslâm düşüncesinde İmam-ı Gazali’den itibaren olduğu söylenen durgunluk veya gerileme konusuna gazeteci yazar Taha Akyol ile devam ediyoruz. Türk İslâm düşüncesinde meydana geldiği hep ileri sürülen duraklama düşünen her aydın-mütefekkiri ilgilendirmiştir.
Bu yüzden konu ile ilgili pek çok Fikir adamımızın görüşlerini aktarmıştım. Bu yazımızda da tecrübeli gazeteci Taha Akyol ağabeyin görüşlerine başvuruyoruz. Dergi sayfalarında, küçük kitapçıların sayfaları arasında kalan bu değerli görüşleri aktarmak yoluyla milli şuurun oluşması yolunda bir adım atmış olabiliriz.
Şimdi Bakalım Taha ağabey ne demiş:
 “Tarihimizin bizi getirdiği bugünkü durumdan memnun değiliz, değiştirmek istiyoruz, zihnimizdeki “İdeal toplum” un yollarını arıyoruz. Gerçi dünyanın her yerinde huzursuzluklar, gerilimler var. Tarihin, insan oğlu için “Asude” ve “Rahat” sayılacak hangi dönem görüldü ki.”
“İşlenmiş fikirler, tefekkür ve tecrübeyle olgunlaşmış aydınlar, çok umumi laflar yerine ciddi araştırmalarla akılcı bir biçimde düzenlenmiş programlar olmadan, bu tür “Radikal” akımlar İslâm dünyasında büyük kargaşalar meydana getirebilir, getirebiliyor ama, ülkelerin zaruri ihtiyacı olan iç barışı, dayanışmayı sarsmaktan, yabancı müdahalelere fırsat verebilecek “destabilisation (Kargaşaya sürüklenme) den başka ne sonuç verebilir?”
“Osmanlı devleti gerileme sürecindeyken bile Selçukludan, hele Hunlardan çok daha mütekâmil idi. Selçuklu ve Hun İmparatorluğunun gücü kendi devirlerine mahsus bir güçtü. Osmanlı’nın son güçsüzlüğü kendi derine mahsus bir güçsüzlüktü. Ama çöküntü halindeki imparatorluk, sosyal, siyasi, kültürel kurumlarıyla Selçuklulardan da Hunlardan da mütekamildi. Buna rağmen çökmesinin sebebi, daha mütekâmil bir Avrupa’yla karşılaşmış olmasıdır.”
“Osmanlılar, Türkiye’nin birliğini kurdukça, fıkıh ve onun temsilcisi olan Medreseli-danişmend zümresi, toplumdaki nüfuzunu yeniden elde ederek, Anadolu Türk toplumunu tarikat şeyhi reislerinin etrafında birçok cemaatlere bölünmekten kurtarmışlardır ki, bu önemli siyasi başarı, Türkiye’deki sosyal bünyenin İran ve Arap memleketlerindeki biçimde ilkel kalmasını önlemiştir.”
“Türkiye’nin bir Osmanlı harikasını yaşamış olması, dünya sömürgecilik dönemini yaşarken bile tek bağımsız İslâm devletinin Türk devleti olması ve nihayet tarihte yeni bir çağ açan Millî Mücadele’nin ilk defa Türklerce başarılması ve nihayet mazlum millet milliyetçiliğinin bütün mazlum milletleri ayağa kaldırmak üzere Türkiye’de tarih sahnesine çıkması, tarihteki bu olumlu “entegrasyon” çizgisinin, yani tribal yapılardan öncelikli olarak kurtulmanın bir sonucudur. “
Akyol tarih tecrübeler üzerinde dururken Osmanlı örneği ile diğer Arap devlet ya da devletçiklerinin bakış açılarının kendi gelenek yapıları gereği bu durumda olduklarını fakat Osmanlı harikasını yaşayan Türklerin daha farklı bir devlet yönetimi ve insan yönetimi ortaya koydukları ve çok uzun ömürlü oldukları muhakkaktır.
“İslâm dünyasında tribal anarşiden kurtulma, merkezi devleti güçlendirme ve böylece daha ileri bir toplum yapısına ulaşma zarureti daha kuvvetli hissedildikçe ve hele merkezi devletlerin büyük başarıları görüldükçe merkezi otorite anormal derecede kutsallaştırılmıştır. Sultan’ların “Zıl’ullah fil-arz” (Allah’ın yeryüzündeki gölgesi) olarak nitelenmesi böyledir. Böylesine bir otoriter kültüre karşı hiçbir kabile veya aşiretin baş kaldırması “Meşru” sayılamazdı.”
“İslâm’da devlet başkanı hiçbir salahiyetini Allah’tan devralmamıştır; hiçbir ilahi sıfat ve yetkiye malik değildir. O, ümmetin diğer fertlerinden birisidir. Onu başkanlık makamına getiren, belli sınıflar içinde ona selâhiyeti bahşeden, ümmettir yahut onun temsilcileridir. Seçenler onu murakabe etmek ve gerektiğinde azletmek selâhiyeti hatta vazifesine maliktir.”
“Kadızadelilerin Osmanlı devletini sarsıntıdan kurtarmak için minareleri yıkmaya kadar varan bir nevi “Bedevi” likleri tipik bir olaydır.”
“Geri kalmış memleketler için en büyük tehlike, ilmi değişmez bir muhteva sanıp muayyen bir tahsilden sonra münevverlerin herhangi bir kademede, çok defa henüz başlangıç merhalesinde duraklayıp her şeyi bildiklerini zannetmeleridir.”
“Her inanan aydın gerek geçmişe gerek geleceğe bakarken, zihninin gerileme devrinin zihniyetine göre mi, yoksa gelişme çağlarında temelleri atılmış olan İslâmi ve ilmi zihniyete göre mi düşündüğünü daima “Gözden geçirmek” zorundadır.”
Akyol; geçmişe ve geleceğe ne sebeple olursa olsun bakarken ilim zihniyeti ile bakmak gerektiğini vurgular. Halbuki bu güm “Geçmişimizi iyi öğrenmeliyiz    denildiği zaman bu durum geçmişte yaşamak anlamına gelmemelidir. Geçmişten dersler çıkartmak, geçmişin başarılarından ise hız ve ilham almak için geçmişimiz iyi bilinmelidir. Geçmiş tecrübeler asla göz ardı edilmemelidir.
 “Her inanan aydın gerek geçmişe gerek geleceğe bakarken, zihninin gerileme devrinin zihniyetine göre mi, yoksa gelişme çağlarında temelleri atılmış olan İslâmî ve ilmi zihniyete göre mi düşündüğünü daima ‘gözden geçirmek’ zorundadır.”
“Müslümanların ilimdeki geriliği, zihniyetteki geriliğinden ayrı düşünülemez. Bu sahadaki mesafeyi kapatmak için, evrensel İslâm düşüncesini tarihin geçmiş çağlarındaki ve o çağlara mahsus bilgi ve yorumlardan ayrı olarak düşünmek ve çağımızın bilgileriyle yeniden İslâm’a eğilmek lazımdır.”
Burada biraz durmak gerekiyor: Osmanlı devletinin duraklama ve gerileme konusuna Dr. Mehmet genç Taha Akyol gibi bakmaz. Ona göre bir gerilemeden söz etmek mümkün değil. Osmanlı giderek yükselen bir çizgide kendi hayatiyetini sürdürürken, batı bazı konularda farklılıkları da kullanarak yarışta öne geçmiştir. Türkler Batı’da meydana gelen gelişmelere bigâne kalmışlardı demek biraz haksızlık olur.
“Devlet geleneği ve aşiret mülkiyeti geleneği olan Osmanlı toplumu, Hazreti Ömer’in ‘İkta’ uygulamasını geliştirerek bir devir için mükemmel bir toprak rejimi olan Miri araziyi ortaya çıkarmıştır. Ama böyle bir geleneğe değil, mihraceler geleneğine sahip Pakistanlı alim Mevdudi her türlü toprak reformuna karşı çıkmıştır. Gerekçesi de Hz. Peygamber’in toprak reformu yapmadığıdır. Halbuki Osmanlı, “Mademki Hz. Peygamber cahiliye devrinin toprak düzenini değiştirmedi, öyleyse bu işi ‘maslahata’ bıraktı” diye düşünmüştür.”
Görüldüğü gibi Akyol; Gazali ile başladığı iddia edilen fikri durgunluk ya da fikri gerileme konusu hakkında bilgi vermek yerine daha çok İslâm dünyasının bugün içinde bulunduğu durum hakkında yorumlar yapmaktadır. Konumuz dışı olduğu halde sayın Akyol’un görüş ve düşünceleri yabana atılamaz. Derin bir bilgi birikiminden kaynaklanan görüşleri elbette dikkate alınmalıdır.
Kaynak: Taha Akyol, “İnanmış Aydının Problemleri”, Taha Akyol görüşleri. Mayaş yayınları Ankara 1983, s: 6-33

YORUM YAP

Bağdar Caddesi Escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankarahttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortstarzbetpiabetbonusxslotistanbul escort bayanbetturkeybetturkeystarzbetxslotxslotzbahiszbahisBetpas thebarbeehousewife.comhacklinkGrandpashabetdeneme bonusuOnwinankara escortlarhttps://www.cafeneve.com/https://www.corkbin.com/istanbul escortdeneme bonusukingroyalcasibom girişmatbet girişlunabet girişgaziantep escortgaziantep escortporno izlejojobetbahis forumCASİBOMAsyabahisgrandpashabetşişli escortcasibomcasibom girişcasibomCasibomcasibomcasibomcasibom girişcasibomsekabetbetsat girişcasibomsavoybettingbaywincasibomgobahisAsyabahismatadorbet twitterVozolvito transfermarsbahismaksibetonbahisroyalbetKlasbahisorisbetmarbahiscasibom girişşişli escortbeylikdüzü escorttipobetMarsbahisholiganbetcasibom girişbetboobetboobetebet güncel girişbetbooultrabet girişngsbahiselexbetgrandpashabet girişpusulabet güncel girişpusulabet güncel girişholiganbet giriştipobet güncel girişholiganbet güncel girişcasinomaxi girişholiganbet güncel girişsahabet güncel girişmarsbahis güncel girişmarsbahis güncel girişonwin güncel girişmarsbahis güncel girişbetkanyon güncel girişmarsbahis güncel girişnakitbahis güncel girişmatbet güncel girişkralbet güncel girişelexbetelexbetsahabet güncel girişsahabet güncel girişgrandpashabet girişmatadorbet girişmatadorbet girişonwin girişonwin girişcasinomaxi giriştipobet güncel girişsekabet güncel girişmarsbahis güncel girişmatbet güncel girişsekabet güncel girişelexbetmrcasinotempobetbetebet güncel girişcratosslot güncel girişMeritking 1138Meritking 1138Casibom GirişMeritking 1138jojobetSahabet girişdumanbet güncel girişcratosslot güncel girişsultanbetsultanbetfethiye escsultanbetsultanbetsekabet güncel girişsultanbetsultanbetsultanbetparibahispadişahbet giriştipobetMatbetjojobet girişfixbetmatadorbetmarsbahis girişcasibomultrabetultrabet girişjojobetjojobetmatadorbetjojobetjojobet girişmeritking girişultrabet güncel girişjojobet girişmarsbahisjojobetonwin girişOnwinMatbetlunabetPusulabetcasibom girişsahabet güncel girişip tv satın albetist otobetitopyabetsahabet Casibom Girişsekabet giriştipobetcasibom girişcasibom güncel girişjojobet girişjojobet MeritkingMeritkingMeritkingsahabetAtaşehir Escorttipobet girişkingbetting pendik eskortjokerbetcasibombetciojojobetfixbetmeritking girişmarsbahisimajbetmatbetjojobetsekabetsekabetsekabetonwinsahabetgrandpashabetOnwinXslotmeritkingmeritkingcasibomcasibom girişhit botmatadorbetmatadorbetholiganbettimebetjojobetjojobet girişEscortsekabetsekabet günceltarafbetmatadorbetmatadorbetgrandpashabetgrandpashabetCasino slotcasibomtipobettipobetsultanbeyli çekicimeritkingcasibom girişsekabet girişsekabetjojobetideal kilo hesaplamamatadorbetcasibom girişmeritking girişwww.medlockprimaryschool.comaresbetvevobahisgoldenbahisbetsmovebetwoongalabetparibahismatadorbetholiganbet güncel girişcasinoplus girişbetriyalmeritkingvozoljojobetjojobet girişjojobet güncelholiganbet girişCasibombaywinholiganbethand foot and mouth diseasecasibomcasibomultrabetcasibom günceljojobet jojobet girişcasibom girişlerCasibom Girişcasibom 780 girişcasibom girişcasibomİmajbetMeritking
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort