DOLAR 32,3730 % 0.16
EURO 34,9597 % -0.33
STERLIN 40,9838 % 0.21
FRANG 35,8903 % 0.11
ALTIN 2.325,59 % 0,22
BITCOIN 2.284.105 1.184

TÜRKİSTAN’DAN

Yayınlanma Tarihi : Güncelleme Tarihi :
TÜRKİSTAN’DAN

Ali BADEMCİ

 

Pek yanlış olarak “Türkistan”denildiği zaman hep aklımıza “Orta Asya”gelir de ,”Orta Asya”denildiği zaman “Türkistan” gelmez. Gerçi biraz da doğrudur çünkü “Orta Asya”da yeralmayan “Doğu Türkistan” gibi büyük nüfus ve yurt buranın bir hayli dışındadır. Bunun gibi Kazak bozkırları da “Türkistan” olduğu halde “Orta Asya”değildir. Bu sebeble bu “Orta Asya” deyimi biraz da Türklük çağrışımlarını önlemek için icad edilmiştir.Özellikle Sovyetler devrinde “Türkistan” deyimi yerine tamamen coğrafi bir mefhum olan “Orta Asya” adını kullanmışlardır ki Avrupalı şarkiyatçılar da öyledir. ”Doğu Türkistan”adını ise bugünkü Çin egemenliği ağzına dahi almamakta onun yerine “Sinkiang” gibi bir başka vatanı çağrıştıran deyimi kullanmaktadır.Hatta burası “Ergenekon”un arka bahçesi ve Türk ırkının dünyaya açıldığı ilk pencere olmasına ve 40 milyon Uygur’u sinesinde barındırmasına rağmen.

 

Türklüğün umumi merkezi Anadolu ve İstanbul’dur.Burada sadece 1000 yıllık Osmanlı meskukatı değil bütün Türkler’in malı olan eserler orijinal hali ile muhafaza edilmekte ve Türklüğün Türkistan’dan taşıdığı kültür Anadolu’nın her yerinde kendini göstermektedir. Tabii Anadolu’dan sonra en önemli siyasi ve kültürel varlıklarımız İran ve Turan’dadır. Turan’da Buhara-Semerkand-Taşkend-Kaşgar-Delhi-Kazan –Kırım’da bulunmaktadır. Buhara evvela Türk Moğolları sonra da Sovyetler devrinde tahrib edildi. Kazan ve Kırım da öyle.. Tebriz’de iyi bir etten duvar var lâkin taşrası mahvedilmiştir. Sanıyorum Hindistan ve Kaşgar da öyledir.

Bugünkü Türkistan’da tarih yeniden yazılıyor.Özellikle Özbekistan’da muazzam bir “Yazım”kültürü inkişaf etmiş. Hatta âile şecerelerini ve hatıralarını eskiden olduğu gibi para ile yazan “Yazıcılar”bir meslek gurubu oluşturmuş. Yeterli olmasa da Avrupa’yı takip ediyorlar. Türkiye’de çıkan eserleri görüyorlar.20.yüzyıl devlet arşivi  bizim gibi “Anti Sovyetçiler”e kapalı.. Fakat halkın zoru ile Türkiye’den öğrenilen meselâ “Basmacılar”bizim gibi ders kitaplarına kadar girmiş. Fakat “Enver Paşa”bahsi yok.. Geçen yüzyılda “Selçuklular”ı bilmiyorlardı.. Şimdilerde “Müfredat”da yer alıyor. Miliiyetçiliğin terennümü serbest lâkin yazılması hâlâ “Faşizm” diye nitelendiriliyor. Çok doğrulayıcı bilgiler alamıyorum,hatta birbirini tutmuyor ama %25 insan Türklüğün farkında.. Tabii olarak Türkiye’de bu oran siyasete  yansımasa da “Atatürkçülük”sebebiyle bir hayli yüksek. Kötü niyetli azınlık bir ayrılıkçı gurubun dışında Türklüğün önünde eğilmeyen yok.

Özbekistan’da Taşkend eski  fikri ve sosyal erozyonun etkisi altında. Sovyetler’den önceki “Moğol” rüzgarı durmuşsa da onun yerine dile-kültüre-hayat tarzına “Rusluk”iyice sinmiş. Sanırım Moskova ve Ukrayna gibi “Votka”sız sofraya oturan yok.İslâmi inançlar tel ipliği ile bağlı.. Bizim “Âlime”, kendilerinin”Alîme”si “Olima”ya çevrilivermiş. Düşün ki aklına gelsin. Aşağı yukarı bütün şahıs adları böyle Rus fonetiğine göre tanzim edilmiş. Taşra tabii olarak eskiden olduğu gibi Taşkend gibi değil. Fergana Vadisi’nde hala Karahanlı Türkçesi’ne yakın bir lehçe kullanılıyor. İslâmi inançlar tarikat boyutlarında.. Hatta bana ifâde edildiğine göre “Basmacılık” Ahmed Yesevi’nin görüşleri ile yeni bir ekol yaratmış. Özellikle Namangan ve Margılan ciddi kültür merkezleri.Yazyavan gibi bir kasabada iptidai şartlarda basılsa da yayımlanan kitaplar bana kadar ulaşmıştır. Özellikle Margılan  ve taşrası sanki “Bozkurtlar Yuvası”…

 

Bütün tarihi güzelliklerine rağmen Buhara ve Semerkand ölüm uykusunda.Her taraf “Tacik” kültürü kokuyor.Ne yazık ki 1000 yılda buraları bir İstanbul yapamamışız.Canlı Türk kültürü yerine cesede dönmüş İrani-Tacik kültür hakimiyeti sebebi ile sanki kendinizi “Fars Körfezi”nde sanırsınız.Buhara Emareti tarihe karıştığı halde  Mangıtlar ve hatta Karluklar’ın bile günlük hayatta “Tacikçe” konuştuğu ifâde ediliyor.Çok evlilik gibi Farisi inançlar yüksek yerlerde hala geçerli imiş..Başka şeyleri söylemeye gerek yok.Semerkand içi de böyle..Değişen bir şey yok…Fakat taşrası olan Cizzak ve Kaşkaderya öyle değil..Türk kültürü fukaralıkla birlikte ve İslâm’la el-ele dimdik ayakta..

Bütün bunlara karşılık bir zamanların Hıyve Hanlığı toprakları olan eski Harezm ve Karalkapistan’da Ebu’l Gazi’nin Türklüğü ve Türkmenliği ile “Orda’nın Kongratlık”ı yaşıyor.Hatta eski Kongrat yeni Karakalpak dünyası Türk Irkı’nın en güzel insanlarını yetiştirmeye devam ediyor.Velhasıl  bugünkü Türkistan’da Türklük Harezm ve Fergana’da en asil şekli ile karşımızda durmaya devam ediyor.

 

Her görenin mutlaka bilmesi gereken bütün bu bilgileri verdiğime göre oraları görüp değerlendirdiğimi sanabilirsiniz.Gerçekte öyle değildir.Bunlar benim ezberlerimdir.Özellikle Fergana’da bütün köyleri sanırım eksiksiz sayabilirim.1950’den önceki aileleri de öyle..Stalin’dan sonra gerçi canlarına okumuşlar veya Afganistan’a kaçırmışlardır ama yine de lâzım olur diye bildiklerimi unutamıyorum.Muhammed Salih bizim dünyada..Sefer Bekcan gibi Avrupa’da birçok mülteci var..Almanya-Fransa-Belçika-İsviçre ve İngiltere’de dil ve tarih hocaları var..Kendileri ile sık sık görüşüyoruz..Dünyamız genişliyor..

Özbekistan’da da iyi dostlarımız var.. Tarihçi Prof.Kahramon Recebof, yazar ve gazeteci Nabican Bakiyev.. Güzel edebiyatçılardan İsacan Sultanov, Bahtiyor Resulov, Bahtiyor Abdukarimov, Gaybullah Babayar, Hurşid Davron… Avrupa’da Dilci Olima Nabiyeva, Muğla’da Türk lehçeleri hocası Jolibov Eltenazarof.. Sağlam dostlardır.. kendi sahalarında dolu ve bilgili insanlar.. Pek değerli Kırgız dostlarımız da.. Orada da kültür boyutunda Türklük fevkalade ölçülerde.. Kazakistan’da öyle..Türkmenistan’ı hiç bilmiyorum.. Bugünlük de bu kadar.. Sağlıcakla kalın.

YORUM YAP

Bu yazı yorumlara kapatılmıştır.

Bağdar Caddesi Escorthamile pornobodrum escortbahis sitelerigaziantep escortgaziantep escortmaltepe escortbostancı escortanadolu yakası escortizmir escortdeneme bonusu veren sitelerhttps://www.tedxpenn.com/escort ankaraankara escorthttps://greenhousecraftfood.com/ataşehir escortbetperBetofficeMebbistrendyol indirim kodutipobetPusulabetCasibomstarzbet giriştipobetbetturkey twitterbetturkey girişvevobahisgobahisbetsatligobetistanbul escortslot siteleri https://en-iyi-10-slot-siteleri.comsekabetstarzbet adamsah.netbahis sitelerimarsbahiswinxbetbahis sitelericasino siteleriselçuksportsdeneme bonusuistanbul escortcasibomstarzbetpiabetstarzbet girişstarzbet girişbahsegelbahsegelklasbahisankara kombi servisiklasbahisbetebetbelugabahistipobetmariobetbetistmersin günlük kiralık evmarkajbetparibahisbetineceltabetmatadorbetgrandpashabetcasibomgobahisparmabetbettiltbetnisbetsatbetorspinligobetbetkanyonbetturkeyonwinsahabetrokubetmarsbahisextrabetikimisliwinxbetbahisalgorabetelexbetfunbahisartemisbetbetmatiksupertotobetoleybetbetlikekralbetperabetimajbetlimanbetsavoybetintobetdiscountcasinomostbetbetroadpiabetmeritkingholiganbetjasminbetasyabahisredwinbetkolikdiscountcasino7slotsmilanobetelitbahisorisbetxslotaresbetfavoribahispadisahbetnakitbahispolobetsekabetmatbetpalacebetmrbahistulipbetnorabahismilosbetrexbetjetbahisjojobetonbahissuperbetinbetexperbetperbahigopokerbetalordbahisvdcasinocasinovalebetonredpinupbahis1000baymaviakcebetnoktabetneyinebetturkeymariobetfavorisen1xbetBelge istemeyen bahis siteleribahiscomtipobetgrandbettingtruvabetbahiscasinotarafbetbahiscommariobetbetistmarkajbetbetinematadornetcasibombelugabahisbetebet1xbetasyabahiscasinovalediscountcasinoelexbetfavoribahisbahiscombahiscombelugabahisbelugabahisbetistbetistceltabetceltabetklasbahisklasbahismariobetmariobetrestbetrestbettarafbettarafbettipobettipobetcasibomcasibomcasibomcasibomstarzbetsahnebetlimanbetredwinmatadorbetmatadorbetbetkombetkomvenüsbethilbetjasminbetpiabetartemisbetmaltcasinoasyabahisbetorspinbettiltmarkajbetbetkombelugabahisrestbetbetper
escort Bağcılar escort Bahçelievler escort Bakırköy escort Bayrampaşa escort Beylikdüzü escort Güngören escort İstiklal escort Kadıköy escort Sultanbeyli escort Üsküdar escort Avsallar escort Mahmutlar escort Oba escort Mecidiyeköy escort Ölüdeniz escort Güllük escort Kültür escort Ataşehir escort Avcılar escort Başakşehir escort Esenler escort Esenyurt escort Fatih escort Gaziosmanpaşa escort Kartal escort Küçükçekmece escort Maltepe escort Pendik escort Sultangazi escort Ümraniye escort Adapazarı escort Yalıkavak escort güvenilir casino siteleri Yalova escort Muğla escort Aydın escort Çanakkale escort Balıkesir escort Tekirdağ escort Manisa escort Trabzon escort Kahramanmaraşescort Kütahya escort Osmaniye escort Sivas escort Tokat escort Çorum escort Yozgat escort Isparta escort Elazığ escort Ordu escort Edirne escort Erzincan escort Zonguldak escort Rize escort Uşak escort Kırşehir escort Erzurum escort Giresun escort Amasya escort Sinop escort Niğde escort Bolu escort Karaman escort Kırıkkale escort Bayburt escort Ardahan escort Gümüşhane escort Artvin escort Çankırı escort Bartın escort Sinop escort Bilecik escort Karabük escort Burdur escort Nevşehir escort Kıbrıs escort Kırklareli escort Kastamonu escort Düzce escort Aksaray escort Adıyaman escort Afyon escort Arnavutköy escort Bebek escort Beşiktaş escort Beykoz escort Beyoğlu escort Büyükçekmece escort Çatalca escort Çekmeköy escort Eyüpsultan escort Kağıthane escort Sancaktepe escort Sarıyer escort Şile escort Silivri escort Şişli escort Taksim escort Zeytinburnu escort Aliağa escort Balçova escort Bayındır escort Bayraklı escort Bergama escort Beydağ escort Bornova escort Buca escort Çeşme escort Çiğli escort Karşıyaka escort Fehiye escort Marmaris escort Gaziemir escort Dikili escort Menderes escort Menemen escort Torbalı escort Atakum escort Çerkezköy escort Yenişehir escort Bodrum escort Toroslar escort Tarsus escort Silifke escort Mezitli escort Erdemli escort Anamur escort Akdeniz escort Melikgazi escort Elbistan escort Lüleburgaz escort İzmit escort İlkadım escort Çorlu escort Battalgazi escort Yeşilyurt escort Milas escort Ceyhan escort Çukurova escort Kozan escort Sarıçam escort Seyhan escort Emirdağ escort Sandıklı escort Merzifon escort Suluova escort Taşova escort Altındağ escort Batıkent escort Çankaya escort Çubuk escort Etimesgut escort Haymana escort Kahramankazan escort Keçiören escort Kızılcahamam escort Mamak escort Polatlı escort Pursaklar escort Sincan escort Ulus escort Yenimahalle escort Aksu escort Alanya escort Belek escort Demre escort Döşemealtı escort Elmalı escort Finike escort Gazipaşa escort Kaş escort Kemer escort Kepez escort Konyaaltı escort Korkuteli escort Kumluca escort Lara escort Manavgat escort Muratpaşa escort Serik escort Side escort Didim escort Efeler escort Nazilli escort Söke escort Altıeylül escort Ayvalık escort Bandırma escort Bigadiç escort Burhaniye escort Dursunbey escort Edremit escort Erdek escort Gömeç escort Gönen escort Havran escort İvrindi escort Karesi escort Kepsut escort Susurluk escort Büyükorhan escort Gemlik escort Görükle escort Gürsu escort Harmancık escort İnegöl escort İznik escort Karacabeyescort Kestel escort Mudanya escort Mustafakemalpaşa escort Nilüfer escort Orhangazi escort Osmangazi escort Yıldırım escort Biga escort Çan escort Gelibolu escort Karahayıt escort Merkezefendi escort Pamukkale escort Keşan escort Aziziye escort Palandöken escort Yakutiye escort Odunpazarı escort Tepebaşı escort Araban escort İslahiye escort Karkamış escort Nizip escort Nurdağı escort Oğuzeli escort Şahinbeyescort Şehitkamil escort Yavuzeli escort Bulancak escort Espiye escort Görele escort Altınözü escort Arsuz escort Antakya escort Defne escort Dörtyol escort Erzin escort Hassa escort İskenderun escort Kırıkhan escort Kumlu escort Payas escort Reyhanlı escort Samandağ escort Eğirdir escort Yalvaç escort Foça escort Karabağlar escort Kemalpaşa escort Kiraz escort Kınık escort Konak escort Narlıdere escort Ödemiş escort Tire escort Urla escort Safranbolu escort Akhisar escort Alaşehir escort Kırkağaç escort Salihli escort Sarıgöl escort Şehzadeler escort Soma escort Turgutlu escort Yunusemre escort Akkışla escort Bünyan escort Develi escort Kocasinan escort Talas escort Yahyalı escort Gazimusağa escort Girne escort İskele escort Lefke escort Lefkoşa escort Başiskele escort Çayırova escort Darıca escort Afşin escort Dulkadiroğlu escort Göksun escort Onikişubat escort Türkoğlu escort Kızıltepe escort Mut escort Dalaman escort Gümbet escort Datça escort Kavaklıdere escort Köyceğiz escort Menteşe escort Turgutreis escort Ula escort Yatağan escort Fatsa escort Altınordu escort Ünye escort Düziçi escort Kadirli escort Ardeşen escort Akyazı escort Arifiye escort Erenler escort Geyve escort Hendek escort Karasu escort Kaynarca escort Sapanca escort Derince escort Dilovası escort Gebze escort Gölcük escort Kandıra escort Karamürsel escort Kartepe escort Körfez escort Akşehir escort Beyşehir escort Bosna escort Ereğli escort Karapınar escort Meram escort Selçuklu escort Gediz escort Simav escort Tavşanlı escort Doğanşehir escort Bafra escort Çarşamba escort Boyabat escort Kapaklı escort Süleymanpaşa escort Erbaa escort Niksar escort Turhal escort Akçaabat escort Of escort Ortahisar escort Yomra escort Armutlu escort Çiftlikköy escort Çınarcık escort Akdağmadeni escort Boğazlıyan escort Sarıyaka escort Sorgun escort Alaplı escort Çaycuma escort Devrek escort Ereğli escort Kilimli escort Kozlu escort