Türkmen Şehirleri
a) Kerkük:
Türkmeneli’nin kalbi kesinlikle Kerkük’tür.Tarihi bilgilere göre şehrin Asurlular tarafından MÖ.800’lerde kurulduğu tahmin edilmektedir. Türkmenler’den önce değişik şehir adları ile burada Asurlular’ın dışında Sasaniler, Makedonyalı İskender, Süryani ve Nesturi-Keldani Hıristiyanlar gibi birçok milliyet ve inanç sahipleri yaşamıştır. Şehrin adının Kerkük olarak zikredilmesine ilk olarak Emir Timur’un tarihçisi Şerafeddin Ali’nin Zafernamesi’nde rastlanır. MS.642’de Hz. Ömer devrinde ilk olarak buraya Müslümanlar yerleşmeye başlamış, Emeviler ve Abbasiler döneminde ise tamamen Türkistan’dan gelen Oğuzlar’ın yurdu olmuştur. Bu hakimiyet Selçuklular, Atabey Nureddin Zengi, Akkoyunlu ve Karakoyunlar’dan Türk-Timur İmparatorluğu, Safaviler ve Osmanlılar’dan sonra günümüze gelinmiştir. 1370 yıldan beri de katiyyetle Türkmen varlığı muhafaza edilmiştir.
Kerkük Bağdad’a 248, Musul’a 140 km., denizden yüksekliği 310 mt.dir. Tamamen ovaya kurulmuş olarak düşünülebilir; havası pek güzeldir. Şehir kale, Karşıyaka ve Korya diye üç kısma ayrılmaktadır. Şehrin ortasından yazın kuruyan kışın taşkınlıklara sebeb olan Hasançay geçmektedir. Kale içerisinde Hamam, Meydan, Zindan, Gavurlar adının taşıyan beş mahalle vardır. Karşıyaka’da Çay, Çukur, Musalla, Bulak, Avcı, Piryadı, Ekmekçiler, İmam Kasım, Ahı Hüseyin; Korya’da ise Şaturlu, Sarıkâhya, Beyler, Tisin mahalleri vardır. Halkın %80’im Türkmen olup, Arap ve yakın zamanda yığılan Kürtler adeta işgalci olarak sonradan gelmişlerdir. Arap ve Türkmenler arasında herhangi bir ayrılk görülmez. Kerkük’ün sebze, meyve ve tahılı bereketli ve kalitelidir. 1927’de ilk olarak çıkarılmaya başlayan ve dünyanının sekizinci sahası olan “Petrol” o günden beri bura insanının kaderini etkilemiş, hatta huzurunu oldukça kaçırmış ve zaman zaman siyasi komplolar yüzünden Türkmenler’in katliamları ile sonuçlanmıştır.
Kerkük Kalesi – 1958
Kerkük Türkmenleri’nin tamamı Sünni ve Hanefi Müslümandır. Danyal Peygamber, Nakışlı Minare, Meydan, Numan, Arslanpaşa gibi camiler 5 vakit dolup taşmaktadır. Ayrıca Danyal, Aziz ve Hanin Peygamber ile İmam Kasım, İmam Ahmed ve İmam Abbas gibi yatırlar İslâm coşkusunun tezahürleridir. Büyük şair Fuzuli’nin Kale-Zindan’da doğduğu tarih kayıtlarında zikredilmektedir.
Kerkük Kalesi içinde yeralan Gavurlar Mahallesi de inanç bakımından Katolik-Hiristiyan olmakla beraber Türkmendirler ve tamamen Türkçe konuşmaktadırlar. Türklüklerini inkar etmedikleri gibi kiliselerinde Türkçe ibadet ederler ve Türkçe İncil okurlar.